15 Temmuz darbe teşebbüsünün akabinde devlet içerisindeki Gülen yapılanmasına bağlı olduğu tez edilen şahısların değerli bir kısmı tasfiye edildi. Lakin boşalan takımlara bu sefer öbür tarikat ve cemaatlerin doldurduğu tezi bugüne kadar gündemden düşmedi. Bilhassa Menzil, Kurdoğlu, İskenderpaşa ve İsmailağa cemaati üyelerinin Emniyet, yargı, Türk Silahlı Kuvvetler (TSK) üzere kritik kurumlarda yapılandığı sav ediliyor.
Bundan altı yıl evvel TSK içerisinde Gülen yapılanması temaslı olduğu öne sürülen askerlerin 15 Temmuz 2016 tarihindeki başarısız darbe teşebbüsü sonucunda 251 vatandaş hayatını kaybetmiş, 2 bin 196 kişi yaralanmıştı. Sonuçları ağır olan darbe teşebbüsünün akabinde Türkiye’de harikulâde hal ilan edildi, 125 bin 678 kişi kamu misyonundan çıkarıldı.
Gülen yapılanması soruşturmaları kapsamında 15 Temmuz 2016’dan 20 Haziran 2022’ye kadar bir milyona yakın kişi hakkında isimli işlembaşlatıldı, 332 bin 884 kişi gözaltına alındı, 101 bin kişi tutuklandı. Hala cezaevlerinde 19 bin 252 tutuklu bulunurken 24 bin kişi firari olarak aranıyor. Darbe teşebbüsüne ait 289 davada, 8 bin 725 sanıktan bin 634’üne ağırlaştırılmış müebbet, bin 366’sına da müebbet mahpus cezası verildi.
Darbe teşebbüsünün yaşandığı 15 Temmuz gecesine ait birçok nokta hala aydınlanmayı bekliyor.Altı yıllık sürecin sonunda bilhassa devlet takımlarına öteki tarikat ve cemaatlere mensup şahısların alındığına yönelik tartışmalar ise hala sürüyor.
15 Temmuz darbe girişinin akabinde halk sokaklara dökülmüştü Fotoğraf: Byron Smith/ZUMA Wire/dpa/picture alliance
Yargıda kimler tesirli?
Darbe teşebbüsünün akabinde yaklaşık 4 bin hakim ve savcı meslekten ihraçedilmişti. 70 baraj puanı ve staj uygulamasının kaldırılmasıyla yargıya denetimsiz formda binlerce yeni hakim ve savcı girdi. 15 Temmuz’dan bugüne kadar yaklaşık 10 bin yeni hakim ve savcı alındığı belirtiliyor. Ana muhalefet partisi CHP ise bu periyotta yargıya alınanların kıymetli kısmının AKP teşkilatlarında vazife yapan avukatlar olduğunu argüman etti.
Yargıdaki Gülencilerin tasfiye edilmesine rağmeniçerisindeki tarikat/cemaat kümeleşmeleri ise bitmedi.
Şu anda Nakşibendi Tarikatı’na bağlı İskenderpaşa Cemaati’nin bir kolu olan Hakyol Vakfı kökenlilerin (Hakyolcular) yargı içerisinde tesirli kümelerin başında olduğu kestirim ediliyor.Yine Nakşibendi Tarikatı’ndan gelen Menzil Cemaati de yargıda kendisine yer bulabildi. Bu cemaat, daha çok MHP eliyle yargıya girerken yüksek yargıda da önemli bir örgütlenmesi göze çarpıyor. Ulusal Görüş çizgisinde olan Ulusal Gençlik Vakfı (MGV’ciler) kökenliler iseAbdulhamit Gül’ün Adalet Bakanlığı devrinde tesirli takımlara getirildi.
Bu cemaatlerin yanı sıra İstanbul Kümesi üzere yargı içerisindeki “dini referansı” olmayan çıkar kümesi da öne çıkıyor.
Emniyete kimler güçlü?
Emniyet Genel Müdürlüğü’nde ise 15 Temmuz darbe teşebbüsünün akabinde 25 bine yakın polis ihraç edildi. Lakin Emniyet içerisindeki tarikat ve cemaatleşme de son bulmadı.
Nur Cemaati ile Menzil Cemaati’nin Emniyet içerisinde güçlü olduğu belirtiliyor. Işık Cemaati’ne bağlı faaliyet yürüten “Okuyucular – Yazıcılar” kümesi ile KÖZ’cüler Emniyetteki güç gayretine girişmiş durumda. KÖZ ismi, bir periyot Gülen yapılanması içerisinde yer alan ve daha sonra ayrılan Kemalettin Özdemir’in isminin kısaltılmasından oluşuyor. Gazeteci Tolga Şardan da Emniyet içerisindeki Menzil yapılanmasına dikkat çeken yazılar kaleme almıştı.
Süleymancıların ise Emniyet içinde tasfiye edildiği belirtiliyor.
TSK’da “sarıklı-cübbeli” amiral hadisesi
Türk Silahlı Kuvvetleri’ne yönelik Gülen yapılanması soruşturmaları hala devam ediyor. Kuvvet komutanlıklarında vazifeli birçok subay ve astsubay, bilhassa “ankesörlü arama” soruşturmaları kapsamında gözaltına alınmaya devam ediyor.
Buna karşılık, TSK’ya yönelik yeni tarikat ve cemaat argümanları gündemden düşmedi. Bunun son örneğin devrin Deniz İkmal Kumandanı Tuğamiral Mehmet Sarı’nın Ankara’da bir tarikat meskeninde, sarıklı ve cübbeli halde fotoğraflarının ortaya çıkması oldu. Sarı’nın mensubu olduğu tarikatın ise Kurdoğlu olduğu sav edilmişti. Işık Tarikatı’nabağlı olan ve saklılığa ehemmiyet veren Kurdoğlu cemaatinin TSK içerisindeki ne kadar gücü olduğu bilinmiyor. Diyanet’in tarikatlar raporunda bu kümeye yer vermemesi de dikkat çekmişti.
Jandarma’da ise Menzilcilerin öne çıktığı belirtilirken Kurdoğlu kümesinin burada da faal olduğu söz ediliyor.
TSK’da Gülen yapılanmasına dönük soruşturmalar devam ediyorFotoğraf: picture-alliance/AA/E. Sansar
Sağlık Bakanlığı’nda Menzilciler mi var?
Sağlık Bakanlığı’nda bilinen en tesirli cemaatin Menzil olduğu söz ediliyor. Bilhassa Sıhhat Bakanlığı bürokrasisinde Menzilcilerin olduğu daha evvel gündeme gelmişti. Eski Sıhhat Bakanı Recep Akdağ periyodunda Menzil cemaatinin bakanlıkta güçlendiği biliniyor. Hatta Sıhhat Bakanlığı’nın uçağına TC-GVS ismi verilmişti. GVS ise Menzil piri olan Gavs’tan geliyordu. Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin başhekim yardımcılığı vazifesini yürütürken “tek eşlilik” tersi paylaşım yapan Dr. Ali Edizer de Menzil Cemaati üyesiydi.
Mevcut Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın bakanlıktaki Menzil yapılanmasını kırmak için bilhassa atandığı Ankara kulislerinde sıkça konuşulan bir durum. Koca’nın İskenderpaşa Cemaati’ne bağlı olduğu söz ediliyor. Koca’nın vazifeye başlamasından sonra bu cemaatin Sıhhat Bakanlığı’nda tesirinin arttığı da diğer bir tez. Gazeteci Cüneyt Özdemir’in, “Sağlık Bakanlığı’nda Menzil Tarikatı’nın örgütlendiğine” ait sorusuna Bakan Fahrettin Koca da “Vatandaş, beynini, zihnini kiraya vermiş her niyete karşı olacağımızı ve bununla uğraş edeceğimizden emin olsun” diye karşılık vermişti.
Milli Eğitim’de İsmailağa
Milli Eğitim Bakanlığı ise birçok tarikat ve cemaatin faaliyet bulabildiği bir kurum oldu. İskenderpaşa, İsmailağa ve Süleymancılar öne çıkan cemaatler. Bilhassa MEB’in imzaladığı protokollerle bu cemaatler okullarda aktiflik yapma imkanı buldu. İlim Yayma Cemiyeti, TÜRGEV, Ensar Vakfı, Lider üzere dini referanslı dernekler sıkça ulusal eğitim alanında uzunluk gösteriyor. Birebir vakitte cemaatler, yurtlar ve özel okullar yoluyla eğitime müdahale ediyor.
Vali ve kaymakamların dahil olduğu Mülkiye’de de daha çok İlim Yayma Cemiyeti kökenlilerin ve Süleymancıların güçlü olduğu belirtiliyor.
İsmailağa Cemaati başkanı Mahmut Ustaosmanoğlu’nun cenazesine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılması tartışmalara neden olmuştu Fotoğraf: DHA
İlhan Cihaner: Ders alınmadı
Erzincan Cumhuriyet Başsavcılığı devrinde Gülen yapılanması ve İsmailağa Cemaati’ne yönelik soruşturma yürütmek isterken tutuklanan hukukçu ve eski CHP milletvekili İlhan Cihaner, 15 Temmuz sonrası takımlaşma ile ilgili DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, devlet içinde yapılanan tarikat ve cemaatlerin “kuşkusuz tehdit yaratacağı” görüşünde.
Öncelikle Gülencilerin devlet içerisinde tam olarak tasfiye edilmediğini belirten Cihaner, belirli kırılma anlarında konumunu iktidardan yana alan Gülencilerin geçmişlerine bakılmaksızın iktidarın yanında bürokraside tutulmaya ve yükseltilmeye devam edildiğini kaydetti.
Cihaner, Fetullahçıların kısmi olarak tasfiye edilmelerine rağmen AKP’nin yargı içerisinde hukuk dışı hiyerarşi inşa eden öteki cemaatlere “bize yakın olsun” mantığıyla yaklaştığını belirterek “Hakyolcular diye bir küme var yargıda. Bunların yanında Menzilciler. Bir Yargıtay üyesi, Fetullahçılıktan ihraç edildikten sonra Cumhurbaşkanı’na mektup yazarak ‘aslında ben Menzilciyim’ diyerek mesleğe geri dönebiliyor” diye konuştu.
“İktidar açısından burada x tarikat önderinin kendisine üye belirlemesinin değil, o tarikatın iktidara nasıl yaklaştığının kıymetli olduğunu” tabir eden Cihaner, “İktidardan yana ise sakınca yok deniliyor. Bu durum ise Fetullahçı devrin problemlerinden bir ders çıkarılmadığını açıkça ortaya koyuyor” değerlendirmesini yaptı.
“Seçim öncesi cemaatler koalisyonu”
İsmailağa Cemaati başkanının cenaze merasimine iktidar mensuplarının çıkarma yaptığını söyleyen Cihaner kelamlarını, “Oysa sormak gerekiyor, İsmailağa Cemaati nasıl bir Türkiye istiyor. Örneğin Adana’da Furkan Cemaati üyeleri AKP’yi desteklemediği için İsmailağa’ya nazaran farklı yaklaşılıyor. Bugün artık topyekün olarak tarikat ve cemaat yapılanmasıyla bürokrasinin nasıl ilişkileneceğini radikal olarak masaya yatırmak gerek. AKP tam da seçim gündemine girmişken tarikat ve cemaat koalisyonunu yanında tutmak istiyor” diye sürdürdü.
