Cumhuriyet Halk Partisi Milletvekili Utku Çakırözer, hazırladığı Haziran ayı Basın Özgürlüğü Raporu’nu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) düzenlediği basın toplantısı ile kamuoyu ile paylaştı. Rapora nazaran Haziran ayında 65 gazeteci hâkim karşısına çıkarken, 30 gazeteci de gözaltına alındı. Basın İlan Kurumu ve RTÜK tarafından gazete ve televizyonlara ağır para ve ilan kesme cezaları verildi.
Deutsche Welle ve Voice of America sitelerine getirilen erişim engelleme kararını da basın özgürlüğünün ihlali olarak kıymetlendiren Çakırözer, “Aylar evvel TBMM’de bu bahis kanunlaşırken söylediğimiz çıktı. Emel bu haber sitelerini susturmak, sesini kesmek” dedi.
Çakırözer, Ekim ayına ertelenen “Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ne ait de “Ekim’e bırakılan yasa büsbütün geri çekilmelidir. Şayet bir yasa yapılacaksa bu yasa gazetecilerin çalışma şartlarını, halkın haber alma hakkını ve basın özgürlüğünü iyileştirmelidir. Yasa gazeteciler, basın meslek örgütleri ve muhalefet ile işbirliği içinde yapılmalıdır” diye konuştu.
Abdurrahman GökFotoğraf: Felat Bozarslan/DW
16 gazeteci tutuklandı
Gazeteci kökenli olan CHP Eskişehir Milletvekili Çakırözer’in raporunda dikkat çeken ögeler şöyle:
– Haziran ayında en az 65 gazeteci hakim karşısına çıktı. Diyarbakır’da 21 gazeteci gözaltına alındı. 8 gün gözaltına tutulan gazetecilerden 16’sı tutuklanarak cezaevine gönderildi.
– Hakim karşısına çıkan gazeteciler Mehmet Arslan ve Abdurrahman Gök hakkında 3 yıl 22 gün mahpus cezası verildi.
– Sözcü Gazetesi müellifi Uğur Dündar 2014’teki bir köşe yazısından ötürü, şikayetçi şikayetini geri çekmesine karşın 11 ay 20 gün mahpus cezasına çarptırıldı. Ceza, 10 bin 500 TL isimli para cezasına çevrildi.
– Gazeteci İsmail Saymaz’a da bir tarikatta yaşanan istismar olayı hakkında yazdığı yazı nedeniyle 3 bin 480 TL isimli para cezası verildi.
Fotoğraf: Chris McGrath/Getty Images
CİMER şikayatiyle gazeteciye soruşturma
– Sözcü Gazetesi muhabiri Erdoğan Süzer’in Resmi Gazetede yayımlanan 10 farklı vilayette toplam 345 bin 477 metrekare büyüklüğündeki Hazine yerinin özelleştirme yoluyla satılacağı ilanı ile ilgili “Devlet paraya sıkıştı, parseller satışa çıktı” haberi nedeniyle bir vatandaş tarafından CİMER’e şikayet edildi. Bunun üzerine Süzer hakkında savcılık tarafından soruşturma açıldı, söze çağrıldı.
– Gazeteciler Nebiye Arı, Hayri Tunç, Metin Yoksu hakkında haberleri ve toplumsal medya paylaşımları nedeniyle dava; Berivan Altan ve Tolga Kaan, İzel Sezer, Gökay Başçan hakkında soruşturma açıldı, gazeteciler söze çağrıldı.
Toplumsal olaylar ile hareketler ve basın açıklamalarını takip eden gazetecilere yönelik gözaltı ve engellemeler Haziran ayında da devam etti. Farklı kentlerde en az 30 gazeteci gözaltına alındı.
– İstanbul ve İzmir’de Onur Yürüyüşü ve buna yönelik polis engellemesini haberleştirmeye çalışan gazeteciler Bülent Kılıç, İlker Eray ve Efekan Akyüz gözaltına alındı. Milliyet Gazetesi Foto Muhabiri Hakan Aygün’ün de ortalarında bulunduğu çok sayıda gazetecinin haber takibi engellendi. Bursa’da Gemlik Yürüyüşü’nü takip eden gazeteciler gözaltına alındı.
– Artı Gerçek muharriri İnci Hekimoğlu ile Dicle Fırat Gazeteciler Derneği Lideri Dicle Müftüoğlu da gözaltına alınan gazetecilerden oldu.
– Minimum Fiyat Tespit Komitesi toplantısını takip etmek isteyen Üniversal, Gazete Duvar, Mezopotamya Ajansı, TELE 1 ve Halk TV üzere basın kuruluşlarının muhabirleri yetkililer tarafından engellenerek içeri alınmadı.
– Ordu Taraf Gazetesi internet sayfasında yayınlanan bir haberden ötürü şikayet edilen imtiyaz sahibi Osman Şahin’in ofisini polis bastı. Şahin’e, kendisine haber kaynağını açıklaması için baskı yapıldı.
– Adana Şakirpaşa Havalimanının kapatılmaması için yapılan harekette çıkan tartışmayı görüntüleyen gazeteci Kerem Demiral ile oğlu Mehmet Demiral akına uğradı.
– Cumhuriyet gazetesi muharriri Barış Pehlivan, uyuşturucu ticareti yapan bir hata örgütü üyesinin isimli denetimle hür bırakıldığını yazdığı yazısı nedeniyle tehdit edildi.
RTÜKFotoğraf: Alican Uludağ/DW
Radyo ve Televizyon Üst Şurası’nın (RTÜK) televizyon kanallarına yönelik cezaları Haziran ayında da devam etti.
– Televizyon kanallarında Sedat Peker’in açıklamalarının tartışılması ile ilgili İçişleri Bakanının şikayeti üzerine RTÜK Halk TV ve KRT’ye %3 para cezası kesildi.
– TELE1 Genel Yayın Direktörü Merdan Yanardağ ve Prof. Dr. Emre Kongar’ın “18 Dakika”daki kelamları nedeniyle TELE1’e yüzde 3 para cezası kesti. Birebir toplantıda TGRT ve Radyo Sputnik’e de cezalar kesildi.
– Basın İlan Kurumu’nun Kozmik gazetesine yönelik uyguladığı resmi ilan yasağı 13 Haziran 2022 prestijiyle 1000. gününü doldurdu.
– Basın İlan Kurumu, Sözcü ve Korkusuz gazetelerine Yılmaz Özdil ve Can Ataklı’nın köşe yazılarındaki nedeniyle ilan cezası kesti. 5 yılda Sözcü gazetesine toplam 44 gün ilan kesme cezası uygulandı. Bu ilan kesmeler nedeniyle kesilen ceza meblağı 1 milyon 4 bin 725 TL oldu.
– Ayın son gününde DW Türkçe ve Amerikanın Sesi web sitelerine lisans müracaatlarını yapmadıkları gerekçesiyle erişim manisi getirildi.
– Faal Haber Ajansı 42. defa erişime engellendi.
– Gazeteci Barış Terkoğlu ve Odatv Sorumlu Haber Müdürü Can Özçelik’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa Doğan İnal hakkında mahkemenin verdiği karara ait haber, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatı Ahmet Özal hakkındaki erişime engellenen haberlerler’ ile ilgili içerikler, Adalet Bakan Yardımcılığı’na atanan hâkim Akın Gürlek ile ilgili haberler, Sözcü müellifi Çiğdem Toker‘in Halkalı-Ispartakule demiryolu sınırı ihalesi hakkında yazdığı “Aynı ihaleyi 2 katına gizlice tekrarladılar” başlıklı yazısı, Engelli Web Derneği’nin sitesindeki ‘Türk Hava Yolları’nın eski İdare Heyeti Lideri İlker Aycı hakkındaki haberlerin de ortalarında bulunduğu onlarca haber erişime engellendi.
“Erteleme yetmez, yasa geri çekilmeli”
CHP’li Çakırözer, TBMM’de komitelerden geçen ve Ekim ayına ertelenen “Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin de büsbütün geri çekilmesi gerektiğini söyledi.
Çakırözer, “Gazetecilerin çalışma şartların gün be gün daha çok ağırlaşıyor, gazeteciler daha çok pürüz ve sansür ile karşı karşıya bırakılıyor. Şayet Meclis’e bir yasa gelecekse bu yasa gazeteciler ve milyonlarca yurttaşı fikrini tabir etti diye ya da toplumsal medya paylaşımları nedeniyle mahpusa atacak bir düzenleme olmamalı. Basın özgürlüğü ve halkın haber alma hakkının korunması başta olmak üzere, gazetecilerin çalışma şartlarını güzelleştirecek düzenlemeleri Meclis’e getirmeliyiz. Yoksa ‘yalan haberi önlüyoruz’, ‘dezenformasyonla çaba ediyoruz’ diye gazetecilere, milyonlara mahpus öngören hangi yasa olursa olsun bu ülkeye yarar sağlamaz! Demokrasiye, basın ve söz özgürlüğüne yarar sağlamaz!” diye konuştu.
DW / EC, ETO
