Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi, Çin’in tehditlerine karşın gittiği Tayvan’dan Pekin’e bildiri gönderdi.
Pelosi, başşehir Taipei’de Tayvan başkanı Tsai Ing-wen ile görüşmesinin akabinde yaptığı açıklamada, ABD’nin bölgede statükoyu desteklediğini belirtti.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi (solda) ve Tayvan önderi Tsai Fotoğraf: Taiwan Presidential Office/AP/picture alliance
Pekin’in “Tek Çin” siyasetine hürmet duyduklarını lakin Tayvan’la dayanışmanın her zamankinden daha kıymetli olduğunu tabir eden Pelosi, “Tayvan’ın her vakit güvenlik açısından özgürlüğünün olmasını istiyoruz. Bundan geri adım atmıyoruz” dedi.
Tayvan’ı “Tek Çin” unsuru kapsamında kendi topraklarının modülü olarak gören Pekin, ABD’li yetkililerin ziyaretlerini adadaki bağımsızlık yanlısı kampı teşvik edici bir bildiri olarak kıymetlendiriyor. ABD, Tayvan’daki hükümete dayanak vermesine rağmen diplomatik olarak Taipei’yi değil, Pekin’i tanıyor. Bölgede statükonun sürmesinden yana olan Washington, Tayvan’ın resmi olarak bağımsızlık ilan etmesine ya da Çin tarafından zorla ele geçirilmesine de karşı.
Pelosi ile düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Tsai da Tayvan’ın Tayvan Boğazı’nda statükoyu sürdüreceğine dair teminat verdi. Tayvanlı başkan, Çin’in Pelosi’nin ziyaretine karşılık olarak düzenlediği askeri tatbikatlarıysa gereksiz bulduğunu belirtti.
Tsai ayrıyeten, “Kasıtlı olarak artırılan askeri tehditlere karşın geri adım atmayacağız. Demokrasi için savunma çizgisini muhafazaya devam edeceğiz” açıklamasında bulundu. Tayvanlı önder Pelosi’ye de, “Tayvan’a bu kritik anda güçlü biçimde takviye verdiğini göstermek için gerçekleştirdiği somut aksiyonlardan ötürü” teşekkür etti.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi, Tayvan’ın başşehri Taipei’de, Tayvan Kongresi üyeleri ile bir ortaya geldiFotoğraf: Taiwan Presidential Office/AP/picture alliance
Çin’in tepkisi
Son 25 yıl içinde Tayvan’a giden en üst seviye ABD’li yetkili olan Pelosi’nin bu ziyareti Çin’in hem askeri hem de diplomatik yansısına neden oldu.
Çin, Pelosi’nin ziyaretine cevaben Tayvan karasuları yakınlarındaki altı başka bölgede askeri tatbikat başlattı. uzun menzilli gerçek mühimmat da kullanılması beklenen bu tatbikatların hafta boyunca devam etmesi planlanıyor.
Pelosi ve beraberindeki Kongre üyelerini taşıyan uçağın Salı gecesi Tayvan’a inmesinin akabinde Çin, ABD’nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns’ü Dışişleri Bakanlığına çağırdı.
Pelosi’nin Tayvan ziyaretini, “Tek Çin” unsurunun ihlali ve “ciddi bir provokasyon” olarak tanımlayan bakanlık, ABD’li büyükelçiye bu “son derece korkunç” adımın “son derece önemli de sonuçları” olacağını bildirdi. Bakanlık Burns’e “Çin buna kayıtsız kalmayacak” iletisini iletti.
Tayvan Savunma Bakanlığı ise Çin’in düzenlediği askeri tatbikatların kimilerinin Tayvan’ın karasularını ihlal ettiğini duyurdu. Bakanlık sözcüsü Sun Li-fang, “Bu, milletlerarası sisteme karşı atılmış irrasyonel bir adım” tabirini kullandı.
Pelosi’den evvel Tayvan’ı ziyaret eden son ABD Temsilciler Meclisi Lideri, 1997 yılında Newt Gingrich olmuştu.
Yıllardır Çin tarafından işgal edilme tehdidi altında olan Tayvan üzerindeki bu baskı Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in iktidarda olduğu periyotta daha da arttı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de Batı’da Tayvan’ın da benzeri bir durumla karşı karşıya kalabileceğine dair tasalara yol açtı.
DW,rtr,AFP / CÖ,ET
