Düşük faiz ve yüksek kura endeksli yeni ekonomik modelde ısrar eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Fındıkzade Travesti Türk Lirası günden güne dolar karşısında eridiği süreçte ekonomik darboğazdan kurtuluşun tek reçetesi olarak erken seçimi savunan muhalefete dövize çevrilebilir mevduat DÇM açıklamasıyla karşılık verdi
Erdoğan DÇM yi yeni bir Fulya Travesti finansal alternatif olarak niteleyip Türk lirasını döviz karşısında koruyacaklarını duyurdu O denli ki DÇM Türk Lirası mevduat hesaplarının getirisinin döviz getirisi altında kalması durumunda ortadaki farkın vatandaşlara ödeneceğini öngörüyor Erdoğan Halkalı Travesti ın açıklamasının akabinde Türk Lirası süratle paha kazandı ve 18 36’ya kadar yükselen Dolar TL kuru 12 30 düzeyinin altını gördü Dolar TL kurunun hangi düzeyde ne kadar mühletle kalacağı Levent Travesti bilinmezliğini korurken Erdoğan ın DÇM çıkışının gerisinde bir seçim planı olup olmadığı Türkiye nin Haziran 2023 ten evvel bir seçime gidip gidemeyeceği tartışması yine alevlendi
Erdoğan ın DÇM çıkışını bir Şirinevler Travesti çeşit seçim yatırımı olarak gören siyaset bilimciler ve kamuoyu araştırmacıları Türkiye nin bir erken seçime gideceği öngörülerini kuvvetlendirdi MAK Danışmanlık Şirketi sahibi kamuoyu araştırmacısı Mehmet Ali Kulat bu öngörüyü daha ileri bir noktaya baskın seçim e taşıdı
DW Türkçe ye Erdoğan ın çıkışlarının siyasi boyutlarını pahalandıran Kulat Türk Lirası mevduatlarının döviz kurları karşısında korunmasına dönük yeni ekonomik kararların muhalefetin yüksek döviz kurlarını işaret edip Türkiye yönetilemiyor tenkitlerinin yükseldiği bir periyoda denk geldiğine dikkat çekiyor
Kulat Uzunca bir müddettir büsbütün denetimsiz gelişen döviz fiyatları ve piyasanın sahipsiz görünümü muhalefete önemli bir alan açmıştı Muhalefet alanda önemli bir biçimde Türkiye’de yönetici yok İdare yok İktisat büsbütün başıboş’ izlemini oluşturuyordu Bu algı da önemli biçimde toplumda karşılık bulmuştu diyor
Ekonomik kurtuluş savaşını kazandığı imajı yaratabilir
Son devirde yalnızca MAK tarafından değil Metropol KONDA PİAR başta olmak üzere tüm kamuoyu araştırma şirketlerinin yaptığı anketlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan ın oyları ortalama yüzde 35 e AKP nin oy oranı da yüzde 30 lara kadar gerilemiş olarak gösterildi Araştırma şirketleri bu gerilemenin nedenini de iktisatta yaşanan krize bağladı
Doların ateşinin bir türlü düşürülemediğini siyasette iktisatta sokakta doların 25 lirayı bulacağına dair hesaplar yapıldığını hatırlatan Kulat Cumhurbaşkanı Erdoğan ın bu hesaplardan etkilenip de yeni finansal alternatif açıklamak durumunda kaldığını düşünüyor Kulat Cumhurbaşkanı Erdoğan ekonomiyi direkt yönetiyor ve aşikâr ki bu süreçte boş durmamış Türk Lirası mevduatlarını döviz karşısında nasıl koruruz diye bir sistem geliştirmiş diyor
Kulat’a nazaran Erdoğan ın dövize çevrili mevduat sistemi açılımını Türkiye yi bir baskın seçime götürmek için kullanma ihtimali var Kulat Erdoğan üç beş ay süren bir istikrar çıkartabilirse buradan emeklilere ve memurlara enflasyonun üstünde bir maaş artırımı verebilirse tıpkı 17 25 Aralık yolsuzluk operasyonunu 15 Temmuz darbe teşebbüsünü savuşturmasını topluma bir muvaffakiyet olarak lanse ettiği üzere artık de ekonomik kurtuluş savaşını kazandığı imajı verebilir Türkiye baskından da baskın Mart ta bir seçim görebilir öngörüsünde bulunabiliyor
Döviz düştü diye toplum memnun olmuş değil
Peki Erdoğan ın dövize çevrili mevduat sistemiyle iktisatta istikrar yakalaması mümkün mü
Kulat bunun vakitle anlaşılacağını söylese de bu kere Türkiye de değişik bir sorun yaşandığına dikkat çekiyor
Türk Lirası eriyordu Beşerler tabiri caizse kefen parası olarak biriktirdiği parayı emekli maaşını üç beş kuruş harçlığını dövize yatırdı Artık mağdurlar Zannedildiği üzere döviz düştü diye toplum keyifli olmuş değil Toplumu keyifli eden istikrardır Siz paranızı TL’de tutun paranızı çekmek istediğiniz vakit gerçek dövizin karşılığı para veririm size diyen bir sistem var karşımızda Bu sürdürülebilir bir durum değil Türkiye ismi konmamış bir seçim ortamına girdi zati Bütün kamuoyu anketleri AKP nin kaybetme ihtimalinden kelam ediyordu ki Erdoğan kritik bir atılım yaptı
Ekonominin berbata gittiği algısını değiştirme hamlesi
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyoloji Kısmı öğretim üyelerinden Hatem Ete siyaset sosyolojisi üzerine yaptığı çalışmalarla biliniyor Ete de tıpkı Kulat üzere Erdoğan ın dövize çevrilebilir mevduat açıklamasının ardında bir seçim hesabının bulunduğunu düşünüyor Ete bu niyetini DW Türkçe yle Doların çok süratli yükselişinin iktidara yönelik toplumsal algıyı etkilediği ortaya çıkınca Erdoğan yeni iktisat modelinin daha evvel ilan edilen temel mantığını değiştirerek kararlar aldı Zira Erdoğan seçimlere giderken toplumsal takviyesi koruma etmek yönetme algısının negatife dönmesini engellemek insanların bu iktidar periyodunda yoksullaştığını iktisadın berbata gittiği algısını ortadan kaldırmaya çalışıyor kelamlarıyla paylaştı
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati Bakanlık yeni düzenlemelerin detaylarını açıkladı
Erdoğan ın dövizin ateşini şimdilik düşüren kararlar alarak kendisine oy vermeye devam eden yüzde 30 civarındaki kitle için olumlu bir adım attığını söyleyen Ete’ye nazaran iktidarla muhalefet ortasındaki seçim yarışı önümüzdeki süreçte daha da kızışacak
Ete Erdoğan yeni kararlar almasaydı kendisine oy veren kitle iktisadın makûs yönetildiğini düşünüp Erdoğan dışındaki adreslere yönelecekti Erdoğan öncelikle kendi kitlesine ekonomiyi yönettiğini dertlerin farkında olduğunu ve süratlice müdahale edeceği hissini verdi Ancak Türkiye de muhalefetin tarafında durmaya hazır yüzde 70 lik bir kesim de var Ve seçimlerin yazgısını muhalefetle iktidar ortasındaki yüzde 10 15 lik bir kitle belirleyecek O kitlenin halini iktidar yalnızca kendi atılımlarıyla şekillendiremeyebilir Muhalefetin nasıl bir siyaset yaptığı da önümüzdeki süreç için çok belirleyici olacak diyor
Muhalefete siyasal tartışmaları şekillendiremediler eleştirisi
Hatem Ete nin doların her gün öngörülemez bir formda yükseldiği devirde muhalefete siyasi tartışmaları şekillendiremediler eleştirisi getirmesi dikkat çekiyor Ete bu eleştirisini şöyle lisana getiriyor
Toplum yalnızca Erdoğan dan gelecek yeni politik kararlara hazır halde bekliyordu Muhalefetin zorladığı manalı bir dinamik yoktu Önümüzdeki periyotta de şayet toplum yalnızca Erdoğan ın karar verdiği siyasetlerin sonuçlarıyla tek başına bırakılırsa Erdoğan ın şu an denetim ettiği kitlede majör bir değişiklik beklemek için bir neden yok Muhalefet son bir aylık süreci yeterli kıymetlendirmeli Muhalefet Erdoğan ın fiilen yönetemediği devirlerde her şeyin spekülatif bir formda bozulduğu toplumun iktidara yönelik beklentilerinin arttığı periyotlarda ne yapacağını topluma anlatmalı
Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığındaki AKP ve ortağı MHP nin yükselen döviz kurları karşısında ekonomiyi yönetemediği fikrinden hareket eden muhalefet CHP ve ÂLÂ Parti nin öncülüğünde altılı bir iktisat masası kurmuştu İktisatta şeffaflık isteyen CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu son periyotta Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK ile Merkez Bankası na yaptığı ani ziyaretlerle dikkat çekti Bürokratlara siyasi emirlere uymamaları tarafında davet yapan Kılıçdaroğlu Milletin Sesi sloganıyla seçim mitingleri yapmaya Mersin den başladı Muhalefet önümüzdeki süreçte de erken seçim davetini yükseltecek ve iktisatta yaşananları miting meydanlarında halka anlatmaya devam edecek
Hilal Köylü Ankara
Deutsche Welle Türkçe
