Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2022 Yılı Yatırım Programı 15 Ocak’ta Resmi Gazetede yayımlandı. Programda yer alan 3 bin 134 projeye 184,3 milyar lira ödenek tahsis eden Cumhurbaşkanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) ilişkin 300 metrobüs alımına onay vermedi.
İncirli – Sefaköy – Beylikdüzü metrosu projesi de Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun imzasına takıldı. İBB, proje imzalanmadığı için Cumhurbaşkanlığı Yatırım Programı’na müracaatta bulunamadı. İBB Lideri Ekrem İmamoğlu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada finansmanları hazır olan projelerin onaylanmamasına reaksiyon gösterdi. İmamoğlu, “”Cumhurbaşkanlığımız, finansını bulduğumuz 300 metrobüs alımını uygun görmemiş ve 2022 yatırım planına almamış. Sorun yok, o alımları yaparız. Lakin milyonlarca İstanbullunun yaşadığı 3. Bölge’ye yapacağımız metronun finansı bile hazırken, neden onay vermediniz onu anlamadık” sözlerini kullandı.
İki yıldır onay almıyor
Metrobüs alımına 2021’de de onay çıkmamıştı. DW Türkçe’ye konuşan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Orhan Demir, “İETT’nin 2021 yılı bütçesinde 9 milyon liralık bir ödenek vardı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi de borçlanma için bir yetki vermişti.
Yerli otobüs kullanılması şartıyla yatırım programına alınacağı söylendi. İETT yerli otobüs kullanma taahhüdünü de yaptı. Ona karşın alınmadı ve artık 2022 yılı programına da alınmadı” diyor.
Demir, metrobüs alımına onay çıkmamasıyla ilgili kendilerine hiçbir belediyeye otobüs alımı için müsaade verilmediğine dair bir münasebet sunulduğunu belirtiyor. “Söylenen mazeret, hiçbir belediyeye bu türlü bir yetkinin verilmediği ancak İstanbul’un özel bir durumu var. İstanbul Türkiye’nin en büyük kenti, en fazla toplu taşıma seyahatinin yapıldığı yer” diyen Demir, İBB’nin müracaatından evvelki periyotlarda Cumhurbaşkanlığı’nın İstanbul da dahil belediyelerin bu tip alımlarına onay verdiğini vurguluyor.
Bakan’ın imzasına takıldı
Orhan Demir, İncirli-Sefaköy-Beylikdüzü metrosu ile ilgili son revizyonları ise Mart 2021’de Ulaştırma Bakanlığı’na gönderdiklerini lakin teknik görüşmeler tamamlanmasına karşın Ulaştırma Bakanı’ndan onay alamadıklarını belirtiyor.
2006 yılında hazırlanan Yenikapı-Beylikdüzü metro projesi üçe bölünmüş, 2018’de yapılan protokolle Yenikapı-İncirli ve İncirli-Sefaköy kısımlarının imali Ulaştırma Bakanlığı’na devredilmişti. Sefaköy-Beylikdüzü TÜYAP kısmı de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yapacağı kesim olarak belirlenmişti.
2019’da projenin İncirli-Sefaköy kısmının, başka raylı sistemlere irtibat sağlamak ismine İBB’ye devredilmesi için Ulaştırma Bakanlığı’na başvurduklarını tabir eden Demir, bu projenin finansman görüşmelerinin yapıldığını, teknik revizyonların tamamlandığını söylüyor. Demir, “Ulaştırma Bakanlığı ile yaptığımız görüşmelerde projenin artık onaylanması için teknik açıdan hiçbir pürüzünün kalmadığı ve yalnızca imza beklediği söylendi. Lakin Kasım 2021’den geçen bugüne kadar o imza atılmadı. Yani Ulaştırma Bakanı’nın atması gereken imza atılmadı. Hasebiyle Ulaştırma Bakanlığı’ndan proje onaylanmadığı için biz yatırım programına alınması için müracaat edemiyoruz” diyor.
‘Nedeni seçimleri kaybetmesi’
DW Türkçe’ye konuşan eski CHP Milletvekili ve Devlet Bakanı Fikri Sağlar’a nazaran AKP’nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni kaybetmesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın karar alma sürecinde tesirli oluyor.
Sağlar, İstanbul’un AKP’nin ayakta kalabilmesi ve Recep Tayyip Erdoğan’ın da iktidarını sürdürebilmesi için çok değerli bir merkez olduğuna işaret ediyor. İstanbul’un kayıt dışı iktisadın yani kara paranın en fazla ağırlaştığı yer olduğuna dikkat çeken Sağlar, “Türkiye’de gayri safi ulusal hasılanın dörtte biri kara para olarak görülüp ve bunun da tamamına yakını İstanbul’da oluşur. AKP 20 yıldır bu kara parayı yöneten, yönlendiren bir pozisyondaydı. Vakıflar, dernekler aracılığıyla, mafyalaşan siyasetle, mafyayla bir ortada hareketiyle kara parayı yönlendiriyordu. Artık o kaynak elinden gitti ve önemli bir halde ezalar başladı” yorumunu yapıyor.
Fikri Sağlar, Erdoğan’ın ‘İstanbul’a ambargo koymasının’ ikinci nedenini de İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’nun ‘geleceği olan bir siyasetçi’ olmasına bağlıyor. Sağlar, “Dolayısıyla Recep Tayyip Erdoğan siyaseten karşısına çıkacak olan rakibin de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı üzere bir yerde güçlenmesini de istemiyor” diyor.
‘CHP’li belediyelere tutum var’
Fikri Sağlar, CHP’li öteki belediyelerin de emsal durumları yaşadığını hatırlatıyor. “Muğla Belediyesi’nin, birebir formda Eskişehir, Mersin belediyelerinin de projelerini engellediğini biliyoruz. Antalya’ya karşı yapılan çalışmaları da biliyoruz” diyen Sağlar, geçen yaz boyunca çıkan orman yangınlarına dikkat çekiyor. Sağlar, “CHP’li belediye liderleri bu yangın söndürmedi diye aslı olmayan, büsbütün devlet anlayışına alışılmamış, hukuka, ahlaka karşıt beyanlar da vermişlerdi hatırlarsınız. Bunları üst üste koyduğumuzda Recep Tayyip Erdoğan’ın CHP’li büyükşehir belediyeleriyle ilgili tutumunun manasını daha âlâ anlayabiliyoruz” tabirlerini kullanıyor.
Cumhurbaşkanlığı onayı olmadan bu projelerin yapılması mümkün mü?
Orhan Demir, mevcut projelerin Cumhurbaşkanlığı onayı olmazsa fakat kredi kullanmadan yapılma bahtı olduğunu vurguluyor. Demir, “Öz kaynaklarla yapma talihiniz var ancak bütçede ne yazık ki son periyotta pandemi ile artan harcamalar kelam konusu. Bu harcamalar dikkate alınarak bütçede bu türlü bir yer ayrılabilirse elbette var” diyor.
‘Bütçeye revizyon gelebilir’
İBB’de son periyotta yaşanan kur artışından ötürü bütçenin revize edilip edilmeyeceği ise önümüzdeki günlerde aşikâr olacak. Demir, finans kısmının değerlendirmelerinin sürdüğünü söylüyor.
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, ocak ayının birinci haftasında Türkiye’deki yüksek döviz oynaklığının büyükşehir belediyelerinin borç sürdürülebilirliği üzerinde baskı oluşturabileceği konusunda uyarmıştı.
Pelin Ünker
© Deutsche Welle Türkçe
