Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi Osman Kavala hakkında kritik bir karar almaya hazırlanıyor. Komite 2 Şubat Çarşamba günü Strasbourg’da toplanarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Kavala kararıyla ilgili ihlal prosedürü başlatma konusunda yeni bir oylama yapacak.
Bakanlar Komitesinde kâfi çoğunluk sağlanması halinde Osman Kavala evrakıyla ilgili ihlal prosedürü resmen başlatılmış olacak. Bu prosedür Türkiye’ye karşı birinci, Avrupa Kurulu tarihinde de ikinci ihlal prosedürü olarak tarihe geçecek. Daha evvel emsal bir prosedür yalnızca Azerbaycan’a karşı bir davada gündeme gelmişti.
AİHM kararlarının uygulanışının denetleyicisi olan Komite, 2 Aralık 2021 tarihinde düzenlediği toplantıda, Strasbourg Mahkemesinin Mayıs 2020’de katılaşan Kavala kararını nasıl uygulayacağı konusunda görüş belirtmesi için Ankara’ya 19 Ocak 2022 tarihine kadar mühlet vermiş, mevzuyu 2 Şubat 2022 tarihli toplantıda tekrar ele alacağını bildirmişti.
Ankara’nın yanıtı
Ankara 19 Ocak’ta Strasbourg’a ilettiği evrakta, daha evvel olduğu üzere, “Türkiye AİHM’nin ihlal kararını Kavala’yı özgür bırakarak tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırmıştır, Kavala şu anda diğer cürümlerden tutukludur” bildirisi verildi.
Ankara’nın iletisinde, “Kavala’nın AİHM’de ihlal kararına neden olan tutukluluk sürecinin 18 Şubat 2020 tarihinde sonlandığı, şu an Türk Ceza Kanunu’nun siyasal ve askeri casuslukla ilgili 328’inci hususu temelinde öteki bir dava kapsamında tutuklu olduğu” kaydedildi.
İstanbul 30’uncu Ağır Ceza Mahkemesi, 18 Şubat 2020 tarihli duruşmada, Seyahat Davası olarak bilinen evrakta oy birliği ile Osman Kavala’nın beraatine karar vermiş, lakin Kavala hakkında, tıpkı gün Silivri Cezaevi’nden çıkmadan, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, daha evvel re’sen tahliye kararı verilen bir soruşturma kapsamında gözaltı kararı vermiş ve Kavala 19 Şubat’ta tekrar tutuklanmıştı.
Kavala’nın da yargılandığı davada 17 Ocak 2022 tarihinde düzenlenen son duruşmada, Kavala’nın tutukluluk halinin devamına oy çokluğu ile karar verilmiş, bir sonraki duruşmanın 21 Şubat 2022’de düzenleneceği açıklanmıştı.
Bakanlar Komitesinin dayanağı
AİHM kararında Kavala’nın “bir hata işlediğine dair makul kuşku olmadığı”, Kavala hakkında “Anayasa Mahkemesi’nin çabuk bir yargı kontrolü gerçekleştirmediği”, Kavala’nın özgürlüğüne getirilen kısıtlamanın “suç işlediğine dair makul kuşku nedeniyle yetkili bir isimli makam önüne çıkarılma gayesinden öteki bir maksat ile uygulandığı” ve bu durumun “insan hakları savunucularının çalışmaları üzerinde caydırıcı tesire sahip olduğu” sonucuna varılmıştı.
AİHM bu sonuçlardan yola çıkarak, 1’e karşı 6 oyla, “Kavala’nın tutukluluğunun sona erdirilmesi ve bir an evvel hür bırakılması için Türk hükümeti tarafından tüm tedbirlerin alınması gerektiğine” hükmetmişti. AİHM’nin bu kararına Ankara’nın yaptığı itiraz kabul edilmemişti.
Kavala bu karar kapsamında tahliye edilmediği için Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi AİHM kararını “yerine getirilmemiş” olarak pahalandırıyor. Komite, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Kararların Bağlayıcılığı ve İnfazı”yla ilgili 46’ncı unsurunun kendisine verdiği yetkiye dayanarak, Avrupa Kurulu üyesi 47 ülkenin en az 3’te 2’sinin oylarıyla, Ankara’nın bu unsurda öngörülen yükümlülüğünü yerine getirmediği sıkıntısını AİHM’ye intikal yetkisine sahip.
Bakanlar Komitesi’nde 2 Aralık 2021’de yapılan oylamada 47 ülkeden 35’i Kavala belgesinin AİHM’ye intikal ettirilmesi doğrultusunda oy kullanmıştı.
AİHM, Kavala hakkındaki kararının yerine getirilmediği tespitinde bulunursa, davalı devlete karşı alınacak muhtemel tedbirleri değerlendirmesi için davayı yine Bakanlar Komitesine gönderecek. AİHM kulislerinde bu sürecin en az altı ay alacağı söyleniyor.
Kayhan Karaca
© Deutsche Welle Türkçe
