Adli Tıp Kurumu, beş yıldır cezaevinde olan HDP’li siyasetçi Aysel Tuğluk’un sıhhat durumuna ait tartışma yaratan bir rapor hazırladı. Raporda, “hafif bilişsel bozukluk” tanısı konulan Tuğluk’un “cezai sorumluluğunun tam olduğu” sonucuna varıldı. Meğer Tuğluk’un tutuklu bulunduğu Kobani davasına bakan Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi, İsimli Tıp’tan Tuğluk’un sıhhat durumunun “savunma yapmasına uygun olup olmadığı” istikametinde rapor istemişti. Lakin İsimli Tıp, raporunda buna ait kıymetlendirme yapmaktan kaçındı. Raporu eleştiren Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Kurulu Lideri Şebnem Korur Fincancı, Tuğluk’un “en hafif tabiriyle orta ağır seviyede demans” hastası olduğunu belirterek, bu nedenle mahkemede savunma yapamayacağını, cezaevinde tek başına kalamayacağını vurguladı; bağımsız heyet istedi.
Önerdiğimiz linkler
Diyarbakır Barosu’ndan cezaevlerinde hak ihlalleri raporu
Soylu: Tuğluk’un cenazesine taarruzla ilgili gözaltı var
Aysel Tuğluk’a 10 yıl mahpus cezası
Kobani davasına bakan Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi, 21 Ocak 2022 tarihinde İsimli Tıp’tan cezaevinde hafıza kaybı yaşayan Aysel Tuğluk’un sıhhat meselelerinin savunma yapmasına mahzur olup olmadığı istikametinde rapor istemişti. Tuğluk, bu nedenle İsimli Tıp’a sevk edilmiş ve iki gün boyunca müşahede altında tutulmuştu. İsimli Tıp Kurumu, bunun sonucunda hazırladığı 4 Şubat 2022 tarihli raporunu mahkemeye gönderdi.
24 sayfalık raporun sonuç kısmında, “hafif bilişsel bozukluk” tanısı konulan Tuğluk’un “cezai sorumluluğunun tam olduğu” belirtildi. Raporda, Tuğluk’un yaklaşık iki yıldır unutkanlığı olduğunu fark ettiğini, “bugün ayın kaçı?” diye sorup yanıtını çabucak sonra unuttuğunu, eski olayları hatırladığını, cezaevinde odanın içinde tutulmazsa düşme riski olduğunu, 2-3 defa düştüğünü tabir ettiği anlatıldı.
Tuğluk’un aktüel bilgilerinin yetersiz olduğu belirtilen raporda, “Zamana oryantasyonu yetersiz, yere ve şahsa oryantasyonu vardır. Dikkatine bakıldığında kolay dikkati zayıftır. Geri sayım performanslarında ileri-geri sayımlarda müddet farkının epeyce uzaması ve kusur sayısındaki artış kişinin mental denetim ve dikkati sürdürme hünerinin bariz seviyede zayıf olduğunu göstermektedir” denildi.
‘Anlık sözel belleği zayıf’
Bellek işlevlerine ait değerlendirmeye yer verilen raporda, şu tahlil yapıldı:
“Sözel Bellek Süreçleri Testi (SBST,) kişinin dikkat alanında daralma olması hasebiyle 10 söz 7 tekrar formunda uygulanmıştır. Anlık olarak 4 söz hatırlamış, gecikmeli özgür hatırlamada zaten hiç söz geri getirememiştir. Tanıma yoluyla hatırlama sürecinin test edilmesi emeliyle sözler çoktan seçmeli olarak verilmiş; 10 sözden 8’ini yanlışsız tanıyabilmiştir. Elde edilen bu skorlar kişinin sözel malzemeyi öğrenmede zahmet yaşadığını; anlık sözel bellek işlevlerinin zayıf olduğunu; uzun periyodik sözel bellekte ön planda ve aşikar seviyede dikkate sekonder özgür hatırlama zahmeti olduğunu; tanıma hünerlerinin ise nispeten korunduğunu düşündürmektedir.”
Tuğluk’un “soyutlama hünerinin yetersiz olduğu” vurgulanan raporda, “Saat çiziminde planlama ve yapılandırma mahareti bariz seviyede zayıftır. Sözel akıcılık testlerinde söz üretiminin epeyce az olduğu görülmekte bu bulgu dikkati sürdürme, leksikal ve kategorik akıcılık marifetlerinin zayıf olduğunu göstermektedir” tabiri kullanıldı. Raporda, Tuğluk’un görerek isimlendirme maharetinde orta seviyede zayıflık olduğu da anlatıldı.
Savunma sorusu karşılıksız kaldı
Ancak İsimli Tıp Kurumu, Tuğluk’un sıhhat durumunun savunma yapmaya uygun olup olmadığına ait kıymetlendirme yapmaktan kaçındı. Raporda, Tuğluk’un tek başına cezaevinde ömrünü idame ettirip ettiremeyeceğine yönelik de bilimsel görüş vermedi. Buna karşılık İzmit Seka Devlet Hastanesi, geçen yıl aralık ayında yaptığı muayenede, Tuğluk için “demans” tanısı koymuştu.
Avukatlarından tepki
“Aysel Tuğluk’un avukatları”, yazılı açıklama yaparak İsimli Tıp’ı eleştirdi. Raporda, sırf fiillerin işlendiği tarihlerde ceza sorumluluğunun tam olduğundan bahsedildiği belirtilerek “Oysa ki bir bireyin cezasının infazı için de sıhhatinin tam yerinde olması gerekmektedir” denildi. Tuğluk’un bu haliyle mahkemede savunma yapmasının mümkün olmadığı vurgulanan raporda, şu kıymetlendirme yapıldı:
“Rapor, salt iddianamede yer alan tabirler ve suçlamalara odaklı olup, fiillerin gerçekleştirdikleri farklı tarihlerdeki sıhhat durumlarına dair tek bir tıbbi doküman, kişinin olaylarla ilgili savunması ve değerlendirmelerini içermediği üzere mevcut tıbbi durumuyla ilgili de cezaevindeki sıhhat kayıtlarını, cezaevinde bakım veren tıbbi ve idari görevlilerin, birlikte kaldığı tutukluların tanıklıklarını içermediğinden tek taraflı hazırlanmış, bilimsellikten ve objektiflikten uzak bir rapordur.”
Tuğluk’un sıhhat durumunun geldiği kademenin, insan onuruna uygun şartlarda tedavisinin yapılabilmesinden epeyce uzak bir durumda olduğu belirtilen raporda, Tuğluk’un sıhhatinin geldiği kademenin kritik olmasından ötürü, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kolu Başkanlığı’na sevkinin sağlanarak tedavisinin ve bilimsel raporun hazırlanması için teşebbüs başlatıldığı vurgulandı. Raporda, “Bununla birlikte tıp etik kurallarına karşıt ve bilimsel objektiflikten uzak ve mahkemenin orta kararlarına ters hazırlanmış raporlarda imzası ve sorumluluğu bulunan tabiplerle ilgili cezai ve idari soruşturma yapılması için gerekli tüzel süreci başlattığımızı duyururuz” denildi.
İHD Lideri’nden da eleştiri
İnsan Hakları Derneği (İHD) Lideri Öztürk Türkdoğan da raporu eleştirerek Aysel Tuğluk konusunda karşılarına İsimli Tıp duvarı çıktığını vurguladı. Raporu “çok sorunlu, problemli, birbiriyle çelişkili” olarak nitelendiren Türkdoğan, “Aysel Hanım değerli bir Kürt siyasetçi. Hakikaten önemli bir rahatsızlığı var. Güya birileri bu türlü bir rahatsızlık yokmuş üzere davranamaz. Bu her şeyden evvel insan onuruna ters bir tutumdur” dedi.
24 sayfalık raporun birinci 15 sayfasında Tuğluk’un yargılandığı davalardaki suçlamaların iddianame üzere anlatılması dikkat çekti. Türkdoğan, bu durumun raporun “ne kadar özensiz ve siyasi iktidardan etkilenildiğini” gösterdiğini kaydetti. Tuğluk’un yargılandığı davaya AKP’nin ve kimi devlet kurumlarının da müşteki olarak katıldığına işaret eden Türkdoğan, “Böyle bir davada İsimli Tıp’tan bağımsız bir rapor beklenemez” dedi. Türkdoğan, Tuğluk’un iki gün değil, üç hafta müşahede altında tutulması ve sıhhat durumunun lakin bu halde yanlışsız anlaşılabileceğini kaydetti.
Fincancı: Tuğluk savunma yapamaz
Aynı vakitte isimli tıp uzmanı olan TTB Merkez Kurulu Lideri Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, Tuğluk’un sıhhat durumunun “en hafif tabiriyle orta ağır seviyede demans” olduğunu belirtti. Tuğluk’un mahkemede savunma yapmasının mümkün olmadığını tabir eden Fincancı, bunun münasebetini şöyle açıkladı:
“Ciddi bellek kusuru olan ve konuşmakta zorlanan, sözcük birikimi açısından kendi entelektüel birikiminden beklenmeyecek düşük bir seviyede sonuç ortaya koyan kişinin savunma yapabilme imkanı elbette olmayacaktır. Zira savunma yapabilmek için muhakkak bir sözcük dağarcığına, bu sözcükleri geri çağırmaya ve bu halde konuşmaya ihtiyaç var. Kaldı ki sav edilen hatalarla ilgili olarak bunları anımsaması, buna ait savunmayı yapabilmesi için gerekli. Fakat bellek kusuru olduğu için bunları yapabilme imkanı da yok.”
Fincancı, bellek kusurları olan Tuğluk’un öz bakımını yapabilme seviyesinin ise “orta” formunda tanımlandığını belirterek, “Bu nedenle önemli problemler yaşayacak. Hasebiyle takviyesiz ve tek başına yaşayabilme imkanı yok. Bilhassa cezaevinde tek başına kalırsa önemli sıhhat meseleleri, hatta yaşamsal tehlike oluşturacak durumlarla karşı karşıya kalabilir” diye konuştu.
TTB Lideri Fincancı, İsimli Tıp’ın Adalet Bakanlığı’na bağlı olduğunu belirterek, Aysel Tuğluk’un sıhhat durumuyla ilgili bağımsız heyetler oluşturulmasına gereksinim olduğunu kaydetti.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi, Kandıra F Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan siyasetçi Aysel Tuğluk’a “terör örgütü yöneticisi olmak” suçlamasıyla yargılandığı davada verilen 10 yıllık mahpus cezasını onamıştı. Bu davada hükümlü olan Tuğluk’un tutuklu olduğu Kobani davası ise Ankara’da sürüyor.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
