Fransa’yı önümüzdeki beş yıl boyunca yönetecek Cumhurbaşkanı 10 ve 24 Nisan tarihlerinde düzenlenecek iki turlu Escort Sarıgazi seçimle belirlenecek Anketler seçimin ikinci tipine 2017’de olduğu üzere liberal Emmanuel Macron ile milliyetçi Marine Le Pen’in kalacağını gösteriyor
Şu anda beşinci cumhuriyetini yaşayan Fransa’da Cumhurbaşkanı 6 Kasım 1962 tarihinde Sarıgazi Escort Bayan yapılan anayasa değişikliğinden bu yana halk tarafından direkt seçiliyor İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilere karşı Fransız direnişinin sembolü olan General Charles de Gaulle 1965 yılında bu sistemle seçilen birinci Cumhurbaşkanı Sarıgazi Escort olmuştu
Fransa’da Cumhurbaşkanı seçimine aday olabilmek için milletvekilliği senatörlük Avrupa Parlamentosu üyeliği belediye başkanlığı ve vilayet ya da bölge genel meclis üyeliği yapmakta olan en az 500 vekilden imza toplamak gerekiyor Bu yılki seçimlerde 42 kişi aday olmak istedi lakin bazıları parti içi ön seçim sonunda elendi bazıları de kâfi imza toplayamadıkları için aday olamadı
Sonuçta ise 12 aday en az 500 imza kriterini yerine getirerek resmen müsabaka hakkı kazandı
Cumhurbaşkanlığı için yarışacak adaylar kim
Emmanuel Macron liberal Marine Le Pen milliyetçi Valérie Pécresse muhafazakâr Jean Luc Mélenchon radikal sol Eric Zemmour milliyetçi Yannick Jadot çevreci Fabien Roussel komünist Anne Hidalgo sosyal demokrat Nicolas Dupont Aignan muhafazakâr ulusalcı Jean Lassalle kırsalcı Philippe Poutou troçkist Nathalie Artaud troçkist aday olmaya hak kazandı
Adaylar ortasında 10 Nisan’daki birinci cinste en fazla oy elde eden iki isim 24 Nisan’daki ikinci tıpta yarışacak Son anketler Macron ve Le Pen’in birinci tıpta ipi göğüsleyecek adaylar olacaklarına işaret ediyor Macron yüzde 25 28 Le Pen ise yüzde 20 23 bandında gösteriliyor
Geleneksel partiler çöküşte
Pandemi ve Ukrayna’daki savaş nedeniyle sönük geçen seçim kampanyasına üç temel gelişme damga vurdu
Bunlardan birincisi geleneksel olarak tanımlanan merkez sağ ve merkez sol partilerin siyaset sahnesindeki varoluş savaşı
En son 2007 2012 devrinde Nicolas Sarkozy ile iktidar olan ve merkez sağ ile muhafazakârları bir ortaya getiren klâsik sağ partiler son yıllarda kendilerini yenileyemediklerinden ve karizmatik bir önder bulamadıklarından seçmenlerinin liberal yahut milliyetçi sağa yönelmesini engelleyemiyor Günümüzde Les Républicains Cumhuriyetçiler ismini taşıyan de Gaulle ekolünün varisi sağcı parti daha düne kadar Fransa’da pek tanınmayan Valérie Pécresse ile seçime giriyor Anketlerde bir orta yüzde 16’lara kadar yükselen lakin şu anda yüzde 9’larda gösterilen Pécresse seçimi kazanamaz ya da en azından ikinci çeşide kalamaz ise partisinde bölünme yaşanacağı söyleniyor
Benzer bir durum Fransız sosyalistler sosyal demokratlar için de geçerli François Hollande ile 2012 2017 periyodunda iktidar olan Sosyalist Parti seçime Paris Büyükşehir Belediye Lideri Anne Hidalgo ile giriyor
Hidalgo ailesi İspanya’daki Franco diktatörlüğünden kaçıp Fransa’ya sığındığında şimdi 2 yaşındaydı 14 yaşındayken Fransız vatandaşı oldu Paris’te 2012’den bu yana belediye başkanlığı yapıyor olsa da başşehir dışında pek tanınmıyor Adayı olduğu Sosyalist Parti 2017’de Macron’un seçilmesinin akabinde krize girmiş ve seçmenlerinin değerli kısmını kaybetmişti Anketler Hidalgo’nun seçim kampanyası harcamalarının devlet tarafından iadesi için gerekli yüzde 5 barajını dahi aşamayacağını gösteriyor
Sol oylar yüzde 30’u bulmuyor
Fransız solunun öteki parti ve adaylarının da bu yılki seçimde pek heyecan yarattıkları söylenemez Anketler en çok oy toplayacak sol adayın Halk Birliği şapkasıyla seçime giren Jean Luc Mélenchon yüzde 15 17 bandı olacağını gösteriyor Mélenchon 2017’deki cumhurbaşkanı seçiminin birinci tipinde yüzde 19 58 oranıyla dördüncü sırada gelmiş lakin en fazla oy elde eden sol aday olmuştu Bu yılki seçimde yarışacak 12 adaydan 6’sı sol etiketli olsa da anketler sol oyların toplamının yüzde 28’i geçmeyeceğini söylüyor
Bu nedenle seçimler sonrasında Fransız solunda yine oluşumların gündeme geleceği yorumları yapılıyor
Eric Zemmour fenomeni
Kampanyaya damga vuran bir öteki isim hiç elbet Eric Zemmour isimli aday Cezayir Musevisi anne ve babası 1952 yılında Cezayir Fransa’nın vilayetiyken Paris banliyösüne göçmüş kendisi 1958 yılında Fransa’da doğmuş bir isim olan Zemmour son aylarda Fransız milliyetçiliğinin sembolü haline gelmiş durumda Zemmour Paris’in ünlü yüksek okullarından Sciences Po Siyasal Bilimler mezunu Aslen gazeteci Yıllar uzunluğu muhafazakâr eğilimli Le Figaro gazetesinde köşe müellifliği yaptı Son yıllarda yazdığı üç kitap yüz binlerce adet sattı Geçen yıla kadar da popülist eğilimli CNews haber kanalının prime time tartışma programında polemik yorumlarıyla gündem yaratıyordu
Zemmour ülkede yıllardır milliyetçilik bayrağını taşıyan Marine Le Pen’i bu alanda ödün vermekle suçluyor İslam ve Müslümanlar Zemmour’un en değerli siyasal ve ideolojik gerecini oluşturuyor İslam ile demokrasinin bağdaşık olmadığını savunuyor Müslümanların aşırı çoğaldığını ve bu gidişle 2060’lara hakikat Fransa’da çoğunluğu oluşturacaklarını argüman ediyor Bu tez 2015’te Paris’te gerçekleşen fecî terör taarruzlarının yarattığı toplumsal travmadan bir türlü kurtulamayan Fransa’da o denli ilgi gördü ki kimi milliyetçi muhafazakâr aydınlar ve merkez sağcı politikler tarafından da savunuluyor
Eric ZemmourFotoğraf Alexis Sciard IP3press IMAGO
Zemmour Aralık 2021’de kurduğu siyasi partiyi Endülüs periyodunda İberya yarımadasının Hristiyanlar tarafından Müslüman Araplardan kurtarılışı için kullanılan Reconquista teriminden esinlenerek La Reconquête Yeniden Fetih olarak isimlendirdi
Donald Trump ve Vladimir Putin’e hayranlığını asla gizlemeyen Zemmour daha bir ay öncesine kadar anketlerde yüzde 12 15 bandında gösterilmekteydi Ukrayna savaşının başlamasından sonra oylarında erime gözlemleniyor Seçimi kazanamayacak da olsa önümüzdeki aylardan itibaren milliyetçi ve çok muhafazakâr bölümleri ulusalcı AB zıddı globalleşmeyi reddeden ve ulusal kimlikçi ülküler etrafında bir ortaya getirmeyi hedefliyor Bu gayeyle Marine Le Pen’in yeğeni ve ülkenin yükselen genç milliyetçi önderi Marion Maréchal ile ittifak oluşturdu
Türkiye seçim kampanyalarında nasıl bir yer tutuyor
Türkiye ile ilgiler yahut Türkiye’nin Avrupa Birliği AB adaylık süreci 1995’ten bu yana gerçekleşen cumhurbaşkanı seçimlerine göre bu seçim kampanyasında çok daha az gündeme geldi Bunun temel nedeni Ankara’nın AB ile müzakere sürecinin yalnızca kağıt üzerinde kalması Fransa’da çok sağdan çok sola artık hiçbir siyasi parti ve cumhurbaşkanı adayı Türkiye’nin bir gün AB üyesi olabileceğine inanmıyor Fransız toplumunun ezici çoğunluğu da bu fikre büsbütün karşı Bununla birlikte sağ etiketli adayların tamamı cumhurbaşkanı seçilmeleri halinde Türkiye ile üyelik müzakerelerine son verecekleri vaadinde bulunuyor
Emmanuel Macron’un beş yıllık iktidarı sırasında Suriye Libya Doğu Akdeniz Dağlık Karabağ Afrika ve Fransa’da İslam bahislerinde Paris Ankara sınırındaki uyuşmazlıklar nedeniyle ikili münasebetlerde harikulâde gergin anlar yaşandı Fransız medyasında geniş yankı bulan bu gerginliğin Fransız toplumunda yarattığı harikulâde negatif Türkiye imajı tazeliğini koruyor
Seçim kampanyasında AB konusu daha fazla federal AB mi ulusal egemenlikçi AB mi denklemiyle gündeme geldi Emmanuel Macron Anne Hidalgo ve çevrecilerin adayı Yannick Jadot dışında hiçbir aday federal Avrupa fikrine sıcak bakmıyor Siyasi yelpazenin çok sağındaki adaylar Ulus Devletler Avrupası çok solundakiler ise Birleşik Sosyalist Avrupa Birliği fikrini savunuyor Toplumsal demokratlar dışındaki sol adaylar AB’nin değişik ülkelerle imzaladığı özgür ticaret antlaşmalarını feshedeceklerini söylüyor
Ukrayna’daki savaş
Ukrayna’daki savaş Fransa’nın NATO’daki varlığının da bir seçim kampanyası kapsamında alışılmışın ötesinde tartışılmasına neden oldu Çok sağ ve çok soldaki adayların tamamı Fransa’nın ya NATO üyeliğinden ya da NATO’nun askeri kanadından derhal çekilmesini istiyor NATO’yu olduğu üzere savunan tek aday Valérie Pecresse
Emmanuel Macron Ukrayna konusunda AB ve başka Batılı müttefiklerle eş güdümlü hareket edilmesini ve her şeye karşın Rusya başkanı Putin ile diyaloğun koparılmamasını savunuyor Çevreci aday Jadot silah gönderilmesini istediği Ukrayna’ya AB üyeliğine aday statüsü verilmesinden yana Eric Zemmour öbür adayların bilakis Ukraynalı sığınmacıların Fransa’da değil Polonya’da ağırlanmasını istiyor
Rusya ile bağlantılar konusunda da çok sağdaki adaylar ile öbürleri ortasında nüanslar mevcut Rusya’nın Avrupa’da büyük bir nükleer güç olduğunu söyleyen milliyetçi adaylar Moskova ile yeni bir Avrupa güvenlik düzeni inşa etmek istediklerini söylüyorlar
