1968 devrimci gençlik hareketinin liderlerinden Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan idam edilmelerinin 50. yılında Ankara Ulucanlar Cezaevi önünde anıldı.
CHP Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya anma etkinliğinde yaptığı konuşmada, “Devrimcilerin kararlı duruşunun bitmediğini” belirterek, şunları söyledi:
“Dün NATO’nun önünde secdeye duranlar, bugün emperyalistlerin önünde secdeye duruyorlar. Lakin biz, dün de bağımsız Türkiye diyorduk, bugün de bağımsız Türkiye diyoruz. Yarın da bağımsız, özgür, demokratik Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni ikinci yüzyıla, Deniz’lere kelamımız olsun ki yaşatacağız, yaşatacağız. Devrimci gençler yolunuz yolumuzdur; yolunuz açık olsun, yolunuz ihtilal yolu olsun.”
CHP tarafından düzenlenen anmaya CHP Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya’nın yanı sıra, CHP Gençlik Kolları Genel Lideri Gençosman Killik ve Altındağ İlçe Gençlik Kolları üyeleri de katıldı.
Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan Ulucanlar Cezaevi önünde anıldı. Fotoğraf: ANKA
TBMM’ye kanun teklifi
CHP Milletvekili Ali Yetenekli Başarır da Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’n mevt cezalarının yerine getirilmesine ait 2 Mayıs 1972 tarihli kanunun yürürlükten kaldırılması için kanun teklifi verdi. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının haksız ve hukuksuz halde idam edildiklerini vurgulayan Başarır, “Bu kanun teklifi, bir prestij iadesi teklifi asla değildir. Bu teklif, 2 Mayıs 1972 tarihinde alınan yanlış, haksız, hukuksuz bir kararın düzeltilmesi teklifidir. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının prestijlerinin iadelerine muhtaçlıkları yoktur” dedi.
Başarır, TBMM Başkanlığı’na sunduğu kanun teklifinde; 6 Mayıs 1972 tarihinde sabaha karşı idam edilen Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) üyeleri Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın mevt cezalarının yerine getirilmesine ait kanunun yürürlükten kaldırılmasını istedi.
Deniz Gezmiş ve arkadaşları 50 yıl evvel idam edildiler. Solda Deniz Geşmiş, sağda Hüseyin İnan görülüyor. (Arşiv)Fotoğraf: Getty Images/AFP/A. Altan
Türkiye’de “1968 olayları” denilince akla birinci olarak Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan geldiğini belirten Başarır, kanun teklifinin münasebetinde şu sözleri kullandı:
“Denizler, Yusuflar, Hüseyinler bir inanışın, bağımsızlığın, özgürlüğün, uyanışın sembolüydüler. Onlar hiçbir aksiyonlarında hiçbir canlıyı öldürmediler. Onlar kendilerini daima ezilen sınıfların uğraşında gördüler. Onlar emperyalizmin ve işbirlikçilerinin ülkemizden sökülüp atılacağına, Türkiye’nin bağımsız olacağına inandılar. Onlar sömürünün olmadığı, insanların eşit hak ve özgürce yaşayacakları bir toplum sisteminin var olacağına inandılar. Denizlerin, Yusufların, Hüseyinlerin vefatı göze almaları, idam sehpasında dahi kararlılıklarından vazgeçmemeleri, taşıdıkları bu inanç ve çabanın gücüdür.”
TBMM Başkanlığı’na sundukları kanun teklifinin bir prestij iadesi teklifi olmadığnın altını çizen Başarır, “Bu teklif, 2 Mayıs 1972 tarihinde alınan yanlış, haksız, hukuksuz bir kararın düzeltilmesi teklifidir. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının prestijlerinin iadelerine gereksinimleri yoktur. Onların, toplumumuzda aslında epey güzel bir prestijleri vardır” dedi.
68 jenerasyonunu bir ortaya getiren güç neydi?
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Mecliste onaylanan idam kararı
Devrimci öğrenci hareketinin başkanlarından 25 yaşındaki Deniz Gezmiş, 25 yaşındaki Yusuf Aslan ve 23 yaşındaki Hüseyin İnan; 16 Temmuz 1971’de başlayan THKO-1 Davası’nda “TCK’nin 146. hususunu ihlâl ettikleri” gerekçesiyle 9 Ekim 1971’de idam cezasına çarptırıldı. Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne getirilen idam kararı, 48 rete karşılık 273 kabul oyuyla onaylandı. Periyodun Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın da kararı onaylamasının akabinde üç devrimci, 6 Mayıs 1972 gecesi 01.00 – 03.00 ortası, Ulucanlar Cezaevi’nde asılarak idam edildi.
DW/SÖ,TY
