Konut piyasasındaki kriz hem yeni konut almayı hem de kiralık mesken bulmayı zorlaştırınca vatandaşlar paylaşımlı mesken seçeneklerine yönelmeye başladı. İlan sitelerinde verilen ilanların büyük kısmı “ev arkadaşı” ya da “kiralık oda” başlığı taşıyor.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Coldwell Banker Türkiye Lideri Gökhan Taş son aylarda yaşanan emlak krizi sonrasında çok sayıda kişinin aile konutuna dönmeyi tercih ettiğini, tek yaşayan fakat aile konutuna dönme imkânı bulunmayan ya da bunu tercih etmeyen şahısların ise paylaşımlı konut modelini tercih etmeye başladığını söylüyor.
“Barınma sorunu”
Verilen ilanlar ortasında konut arkadaşı arayanların kıymetli bir yük kazanmaya başladığını hatırlatan Taş, “Toplumun birçok bölümünde bu tercihi görmeye başlamıştık. Lakin önümüzdeki periyotta okulların açılması ile bir arada yeni üniversiteli öğrenciler, yurtlarından ayrılıp konuta çıkmak isteyen orta sınıftaki öğrenciler ve öbür kesitler tarafından güçlü bir talep daha oluşacak. İşte o vakit daha büyük sorunların yaşandığını göreceğiz. Önemli bir barınma sıkıntısına gerçek gidiyoruz” diyor.
“Uzun müddetli kiralamalara da yansıdı”
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz ise DW Türkçe’ye yaptığı yorumda daha evvel kısa vadeli kiralamalarda yaygın olarak görülen oda kiralama ya da konut arkadaşlığı uygulamalarının artık uzun periyotlu kiralamalara da sirayet ettiğini belirtiyor. Her sorunun kendi tahlilini ürettiğini anlatan Kiraz, vatandaşların bu sorunu aşmak için paylaşımlı mesken modellerine yöneldiğini ve bunun emlak piyasasında yeni trend haline geldiğini söz ediyor.
Uzmanlar gitgide kıymetli boyuta ulaşan emlak krizi ile ilgili kısa müddette tahlile ulaşmanın mümkün olmadığını yıllar içerisinde gerçekleştirilecek seri konut üretimleri ile tahlilin vakte yayılabileceğini söylüyor. Bu noktada Türkiye’nin yılda 700 bin ila 900 bin ortasında sıfır konut üretimine muhtaçlığı olduğu ve hem satılık mesken piyasasında hem de kiralık mesken piyasasında ateşin söndürülmesi için bu üretim ölçüsünün en az 5 yıl sürdürülebilmesi gerektiği belirtiliyor. Buna nazaran öğrencilerin dışında evliliklerin, boşanmaların, Türkiye’den konut alarak vatandaşlık elde eden yabancıların ve yurt dışında yaşayıp Türkiye’de yatırım gayesiyle mesken satın alan Türk vatandaşların konut piyasası üzerinde önemli bir talep baskısı yarattığı biliniyor.
İstanbul’da ucuza kiralık mesken bulunabiliyor mu?
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
“Öğrenci konutları daha kalabalık olacak”
Ancak Coldwell Banker Türkiye Lideri Gökhan Taş, mesken arkadaşlığının artık eskisi üzere olmayacağını söylüyor. Taş’a nazaran daha evvel 3+1 konuta çıkan 3-4 öğrenci artık birebir meskeni 7-8 bireyle paylaşmak zorunda kalacak. Taş, “Şimdiye kadar öğrenciler yaz devirlerinde meskenlere boşuna kira ödememek için mayıs sonunda meskenden çıkardı. Bu yaygın bir davranıştı ve yeni eğitim yılı ile birlikte tekrar yeni planlar başlardı. Lakin artık bir daha mesken bulamam korkusu ile konutlar yaz aylarında da boş kalmadı” diyor.
Taş, artık öğrencilerin daha evvel olmadığı kadar kalabalık konutlarda kalmak zorunda olacağını söz ediyor. Taş’a nazaran bu durum vakitle beyaz yakalılar üzere toplumun öteki bölümlerinde de çok güçlü formda hissedilecek.
Ev sahibi hesapları bozabilir
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz da bu noktada çok kıymetli bir ayrıntının altını çiziyor. Çünkü Ali Güvenç Kiraz’a nazaran konut arkadaşı ararken kendi kiraladığınız konuttan de olabilirsiniz. Kiraz’ın bu bahisteki uyarısı şöyle:
“Bir vatandaş konut sahibi ile kiralık konut mukavelesi yaptığında o konutta yalnızca kendisi ve ailesi kalabilir. Şayet bu vatandaş bir konut arkadaşı ile kalacaksa kontratta iki kişinin de taraf olması gerekiyor. Yani siz iki kişi mukavele imzalayıp daha sonra konuta üçüncü bir kişi alamazsınız. Bu yalnızca konut sahibinin müsaadesi ile olur ve kontratta bu müsaadenin belirtilmesi gerekir. Aksi halde siz konut sahibi alt kiralamaya ya da mesken paylaşımına müsaade vermediği için haksız duruma düşmüş olursunuz. Bu durumda mesken sahibi size haklı olarak tahliye davası açar ve meskeni tahliye edebilir. Yani siz konut sahibinden habersiz ve müsaadesiz sonradan konut arkadaşı alırsanız, odanızı kiralarsanız konut sahibinin mukaveleyi bitirme etme hakkı var.”
Kiraz’ın bu mevzuda dikkati çektiği öbür bir nokta ise oda kiralama üzere modellerin çok artmasına karşın kiracıların birçoklarının bu yasal zorunluluktan haberinin olmaması. Kiracıların yüzde 80’inin bu durumu bilmeden meskeninin odasını diğerine kiraladığını anlatan Kiraz, “Ev sahibi durumu tespit ettiğinde size ihtar çeker ve 30 gün içinde durumun düzeltilmesini ister. 30 gün sonra siz hala kontrata uymayıp konut arkadaşı ile yola devam ediyorsanız ya da odanızı kiraladıysanız konutu tahliye ettirebilir” diyor.
Yani bu durumda kiracılar maddi zorluklardan kaçmak için mesken arkadaşı ararken kendi konutundan çıkarılabilir ve eskisinden daha değerli kira mukavelelerine imza atmak zorunda kalabilir.
Ayrıca emlak piyasası uzmanlarına nazaran konut arkadaşlığının yanında yeni periyotta evvelce yaygın olan bekar odası uygulamalarının çağdaş versiyonlarını da görebiliriz. Coldwell Banker Türkiye Lideri Gökhan Taş, “Ciddi bir barınma krizine karşı bu türlü uygulamaları görebiliriz. Yetişkinler için yalnızca odaların olduğu modeller çoğalabilir. Evvelce bekar odaları vardı. Artık de onların daha çağdaş hali olan yetişkin yurtları kurulabilir. Hatta mevcut yurtlarda da artık odalarda daha fazla kişi kalmaya başlayacak üzere duruyor. Yani öğrenciler hem meskenlerde hem de yurtlarda daha kalabalık odalarda kalabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.
Emlak piyasası uzmanları yakın vakte kadar artan mevcut kira uyuşmazlıklarına önümüzdeki periyotta konut arkadaşı, oda arkadaşı ve alt kiralama üzere başlıkların da ekleneceğini söylüyor.
