Avrupa Hudut ve Kıyı Güvenliği Ajansının (Frontex) Yunanistan’ın Ege’de sığınmacılara yönelik yasa dışı geri itme uygulamalarını görmezden gelerek etkin yardım sağladığı suçlamaları AB’nin zımnî raporunda teyit edildi.
AB Komitesi’ne bağlı Avrupa Dolandırıcılıkla Çaba Ofisi’nin (OLAF) bâtın ibareli raporu, Frontex’in, Yunan kıyı güvenliğinin geri itme uygulamalarını şuurlu olarak görmezden geldiğini, hatta 2020 Ağustos ayındaki bir hadisede 30 sığınmacının Türk karasularına hakikat itilmesini sinemaya alan Frontex’e ilişkin uçağın, müdahale etmek yerine “tanık” pozisyonuna düşmemek için Ege’de bulunduğu bölgeden çekildiğini gösteriyor.
Alman Spiegel mecmuası ve Fransız Le Monde gazetesinin ulaştığı 129 sayfalık raporda, sığınmacıların sistematik olarak şişme botlar ve can kurtarma salları ile açık denize bırakıldıkları, Frontex’in Yunanistan’ın insan hakları ihlallerinden epey erken periyotta haberdar olmasına karşın bu olayları örtbas ettiği kaydediliyor. En az altı hadisede rol alan Yunan kıyı güvenlik teknelerinin finansmanında AB kaynaklarının da kullanıldığı, münasebetiyle Avrupalı vergi mükelleflerinin parasının yasa dışı uygulamalara alet edildiği belirtildi.
Yunanistan: Sonlarımızı korumak hakkımız
Spiegel, OLAF’ın raporunun, Frontex Lideri Fabrice Leggeri’nin Nisan ayındaki istifasında rol oynadığını bildirdi. Daha evvel de çeşitli medya kuruluşları ve insan hakları örgütleriYunanistan’ın Ege’deki insan hakları ihlallerine dair çeşitli haber ve raporlar yayımlamış, lakin Yunanistan tezleri reddetmişti.
Yunanistan Göç Bakanı Nikos Mitarakis, raporla ilgili kendisine yöneltilen soru üzerine raporun yalnızca özetini okuduğunu söyledi ve “Özette Yunanistan’a dair direkt bir suçlama yer almıyor. Hudutlarımızı muhafaza hakkına sahibiz. AB’nin de dış sonlarını muhafaza hakkı var” tezinde bulundu.
Frontex’in Yunanistan’daki denetim merkeziFotoğraf: Nicolas Economou/NurPhoto/picture alliance
Sığınmacıların genelde motorsuz araçlarla müdafaasız biçimde denizde yakalanarak Türkiye’ye gerçek “itilmesi” ya da saklı hudut dışılar biçiminde gerçekleşen “geri itme” uygulamaları, sığınmacıların iltica müracaatında bulunma hakkını gasp ettiği için milletlerarası hukuka muhalif.
AB yeni müşahede düzeneği kuruyor
AB Komitesi, kapalı raporun kamuoyuna yansımasının akabinde yaptığı açıklamada, Frontex’deki idari hususlarla ilgili bir dizi tedbirin alınmış olduğunu belirtti. Komite sözcüsü Anitta Hipper, Yunan resmi makamlarıyla çalışmalarda alanda da ilerleme kaydettiklerini belirterek Yunanistan’a varan sığınmacılar için güçlü bir müşahede sistemi kurulmasına yönelik yeni yasal düzenlemeye işaret etti. Hipper, gelecekte bu çeşit uygulamaların önüne geçmek emeliyle 31 insan hakları gözlemcisinin görevlendirdiğini bildirdi.
AB’nin doğuya genişlediği 2004 yılında kurulan Frontex’in kaynakları, Avrupa’ya sığınmacı akınının yaşandığı 2015 yılında büyük ölçüde artırılmıştı. 2027’ye kadar işçi sayısının 10 bine çıkarılması planlanıyor.
Baerbock: Her hududun bir kapısı olmak zorunda
Rapor, Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un Yunanistan ziyaretine denk geldi. Mevzunun eksiksiz ve kararlı bir formda aydınlatılmasını talep eden Baerbock, “AB, insan haklarına sonlarda da riayet edilmesini garantilemek zorundadır” dedi.
Geri itme uygulamalarının AB hukukuyla bağdaştırılamayacağını vurgulayan Baerbock, “AB dış sonlarını korumak zorunda olsa da her hududun bir kapısı bulunmak zorundadır ve Avrupa kıymetleri dış hudutlarımızda da geçerli olmalıdır. Görmezden gelirsek kıymetlerimiz de Akdeniz sularına gömülür” diye konuştu.
AFP/BK,EC
