Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 76. Genel Konsey görüşmeleri için bulunduğu New York’ta Amerikan CBS televizyon kanalına verdiği mülakatta ABD idaresine sert tenkitlerde bulundu.
CBS’te “Face the Nation” programı sunucusu Margaret Brennan’ın sorularını yanıtlayan Erdoğan, ABD’den “terör örgütlerine dayanak vermemesini” istedi, Afganistan’da yaşananlar konusunda sitem etti.
ABD’nin Afganistan’daki varlığının bölgeyi inançlı hale getirmediğini, bilakis bölgenin bu süreçte her geçen gün “ciddi manada kan kaybettiğini” söyleyen Erdoğan, ABD Lideri Joe Biden ile Hamid Karzai Havalimanının korunması konusunda Brüksel’de yaptıkları görüşmeye değinerek “Bizim bu türlü bir vazifesi üstlenebileceğimizi kendilerine söylediğimde, ‘Üç şeyi de isteriz’ dedim. Bunun birisi lojistik dayanak. Lojistik dayanaktan talebimiz, idari ve malidir. Bir öteki adım da bilhassa şu an ellerinde bulunan silah, mühimmat vesaire bunların Türkiye’ye periyodudur ancak o denli şeyler oldu ki tam bilakis Karzai Havalimanı’ndaki tüm silahların, mühimmatların, araçların hepsi Taliban’a verildi. Şu anda da Taliban orada Amerika’nın silahlarıyla hareket ediyor. Bu gerçekleri de doğal görmek gerekir. Ancak biz kimi şeylere de alıştık. Tıpkı formda Türkiye’ye saldıran terör örgütleri de maalesef Amerika’dan çok önemli silah, mühimmat dayanağı aldı. Bu, geçmiş hükümette de birebir halde oldu, şu anda da birebir halde oluyor. Öncelikle PKK/YPG/PYD terör örgütlerine bu cins silah dayanaklarının verilmemesi gerekir” sözlerini kullandı.
Ağustos ayı sonunda ülkede denetimi ele geçiren Taliban, Afgan ordusuna ilişkin silahlara da el koydu.
“Afganistan’da yokuz”
Anadolu Ajansı‘nın aktardığına nazaran Erdoğan, mülakatta Taliban ile bağlantılarla ilgili bir soruya da “Şu anda şimdi bizim Taliban’la muahedeye vardığımız rastgele bir husus yok. Şu anda Taliban daha çok Katar ile müşterek hareket ediyor. Biz ise askerlerimizi, sivil vatandaşlarımızı oradan çektik. Biz şu anda havalimanında yokuz… Dediğim üzere, bu yapılan yanlışlıklar sebebiyle de askerimizi çektik, sivil vatandaşlarımızı çektik ve şu anda Afganistan’da biz yokuz” karşılığını verdi.
“Kadın hakları” şartı
Şu anda Afganistan’daki hükümetin “kapsayıcı” ve “kucaklayıcı” olmadığını belirten Erdoğan, “Taliban şu an yalnızca erkek çocuklarının okula gitmesine müsaade veriyor, kızlara müsaade etmiyor. Kamu kurumlarındaki bayanlara işe gelmemelerini söylediler. Taliban gelişim göstermiş üzere durmuyor. Bu türlü bir hükümetle çalışır mısınız?” sorusuna da “Türkiye’nin bu bahiste bilhassa bayana bakışı belirlidir. Bizde bayan hayatın her yerinde vardır. Eğitimde, sıhhatte, adalette, yargıda vardır, hayatın her yerinde vardır. Kendi ülkemizde bu bu türlü olduğuna nazaran, Afganistan’da biz niye farklı bir şey düşünelim? Orada da birebir halde bayanın hayatın her yerinde olmasını dilek ederiz. Bayanlar buralarda faal rol alır hale geldiği anda, onlara eğitim, sıhhat, adalet, emniyet, her noktada biz Afganistan’a da bu dayanağı veririz. Bunların eğitimlerine de ayrıyeten ülkemizde fırsat sağlarız” karşılığını verdi.
“Mevcut durumda Taliban’la çalışmak istemiyorsunuz üzere görünüyor” tabiri üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu saydığım mevzularla ilgili olarak şayet bunlar kabul edilirse yaparız lakin kabul edilmezse yapamayız” dedi.
“Türkiye’nin yeni mültecilere gücü yetmez”
Erdoğan, Afgan mülteciler konusundaki bir soruya ise Türkiye’de kayıt dışı ve kayıt içi olmak üzere 300 bini aşkın Afgan mülteci bulunduğu ve Türkiye’nin bundan sonra Afgan mülteci almaya gücünün yetmeyeceği cevabını verdi. ABD’nin bu bahisteki sorumluluklarını yerine getirmediğini söyleyen Erdoğan, “Ben Amerika’nın mülteci siyasetlerini paylaşamam ancak Amerika da benim mülteci politikalarımı herhalde paylaşamaz ancak natürel, bilhassa açık söylüyorum, bizim kapımız da yol geçen hanı değildir” açıklamasını yaptı
“ABD müdahale edemez”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya ile hava savunma sistemi S-400’ler üzerinde devam eden işbirliğiyle ilgili olarak da Türkiye’nin 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaparak satın aldığı beş F-35 savaş uçağının ABD tarafından teslim edilmediğini, hava savunma sistemi Patriotların da verilmediğini hatırlatarak “ABD öteki ülkeden alacağım savunma sistemine müdahale edemez” iletisi verdi.
Rus S-400 hava savunma sistemleri
Erdoğan, “Türkiye’nin güvenlik riskini kim paylaşacak? Türkiye, kendi güvenlik riskini kendisi temin edemezse, sanki birilerinin eline avucuna mı bakacak? Sen bana Patriot vermeyeceksin, benim hangi ülkeden, hangi savunma sistemini aldığıma da müdahale edeceksin! O denli bir şey olamaz” diye konuştu.
Savaş uçağı mesajı
Sadece hava kuvvetlerinin bu işe yetmeyeceğini belirten Erdoğan, “Savunma sistemleri farklıdır, hava kuvvetleri farklıdır. Zira şu anda hava kuvvetleri noktasında da yarın Amerika’nın F-16’ların devamını sürdüreceğine, benim elimde bir garanti var mı? Bu türlü bir garanti de olmayacağına nazaran tahminen o vakit biz çok daha farklı adımları da atmak zorunda kalacağız” dedi.
Erdoğan, “Suriye’deki 900 ABD askerinin kalmasını mı yoksa gitmesini mi istiyorsunuz?” sorusu üzerine de, “Tabii ki benim burada tasarrufum olursa Suriye’den çıkmalarıdır, Irak’tan çıkmalarıdır. Afganistan’dan çıktıkları üzere çıkmalarıdır. Zira şayet dünyada biz barışa hizmet etmeyi istiyorsak barış için o bölgelerde kalmanın hiçbir manası yok. Bırakalım o bölge halkı, o bölgedeki idare kararını kendisi versin” diye konuştu.
ABD Dışişleri’nden S-400 yanıtı
Erdoğan’ın açıklamaları konusunda görüşü sorulan ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise Türkiye ile Rusya ortasında büyük savunma mutabakatlarına karşı olduklarını yineleyerek yaptırım tehdidinde bulundu. Sözcü, Türkiye’yi S-400 sistemlerini elinde bulundurmaması ve Rusya’danbaşka askeri alımlaryapmaması konusunda her seviyede ve her fırsatta uyarıyoruz” dedi.
“Rusya’dan kaydadeğer silah alımlarının CAATSA 231 yaptırımlarını harekete geçirme riski taşıdığı” uyarısı yapan sözcü, kelam konusu yaptırımların “2020 Aralık ayında yürürlüğe sokulanlara ek ya da bu yaptırımlardan başka tedbirler içerebileceğini” söyledi. CAATSA (ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası) ABD’de 2017 yılında yürürlüğe girmiş, S-400 alımları nedeniyle Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), SSB Lideri İsmail Demir ve üç kurum yetkilisi geçen yıl Aralık ayında yaptırım listesine dahil edilmişti.
DW/BK,JD
© Deutsche Welle Türkçe
