Almanya’da hakkında genç bayan gazetecileri nüfuzunu kullanarak taciz ettiği savları bulunan gazeteci Julian Reichelt’in Bild Gazetesi’nin genel yayın direktörlüğü misyonundan alınmasına dek yaşanan süreçte ortaya çıkan detaylar Alman medyasında son yılların en büyük skandalına yol açtı.
Hakkındaki taciz argümanları birinci defa Mart ayında Alman basınına yansıyan ve hakkında kurum içi bir soruşturma yürütülen Reichelt’in Bild Gazetesi’nin bağlı bulunduğu Axel Springer Yayınevi’nin İdare Konseyi Lideri Mathias Döpfner tarafından neden korunduğu ve bir küme araştırmacı gazetecinin Reichelt ile ilgili haberinin yayınlanmasının nasıl engellendiğinin detaylarıyla ortaya dökülmesi, Almanya’da basın özgürlüğü tartışmalarını da alevlendirmiş durumda.
Görevden alınan Reichelt provokatif çizgisiyle tartışmalara neden oluyordu.
Alman basınında Pazar gününden bu yana adeta şok tesiri yaratan skandal nasıl başladı, nasıl büyüdü?
Skandalın odağındaki Reichelt’in misyondan alınması ve skandalın büyümesini tetikleyen, Bild Gazetesi ve Axel Springer Yayınevi’nde yaşananların New York Times gazetesinde Pazar günü yansıması oldu. Fakat 17 Ekim Pazar günü evvel Frankfurter Rundschau, BuzzFeed üzere gazete ve haber portallarını bünyesinde barındıran IPPEN.MEDIA kümesi araştırmacı gazetecilik grubunun, kümenin sahibi ve şirketin idaresine yönelik protesto mektubu toplumsal medyada yayılmaya başladı.
Dört kişilik araştırmacı gazetecilik grubu, mektupta aylar süren bir çalışma sonucunda Julian Reichelt ile ilgili hazırladıkları haberin yayınlanmaması kararını eleştirdi. Haberin hazırlık periyodunun her evresinde hem yazı işleri hem de hukuk kısmıyla ortak hareket edildiğine dikkat çeken editörler, doruktan alınan bu kararın editoryal bağımsızlık unsurunun zedelenmesi manasına geldiğini vurguladı. Siyaset ve sermaye etraflarına yönelik eleştirel haberler kadar medyanın diğer medya kuruluşlarındaki aksilikleri da haberleştirmekle yükümlü olduğu hatırlatılan mektupta, Reichelt hakkındaki argümanlara ait haberin yayınlanmamasının habercilik prensipleri yahut türel açıdan da bağdaşmadığı belirtildi.
IPPEN.MEDIA kümesi ise haberi yayınlamama münasebetini “rakip bir şirketi ekonomik açıdan ziyana uğrattıkları izlenimi doğmasını istememeleri” olarak açıkladı. Lakin ikna edici bulunmayan bu açıklama tartışmayı daha da alevlendirdi.
Yayınlanmayan haberdeki detaylar daha sonra New York Times gazetesine yansıdı. Gazete, Reichelt’in gazetede çalışan genç bayan gazetecileri nüfuzunu kullanarak terfi vaatleriyle nasıl taciz ettirdiği, Reichelt’in kurum içi soruşturmadan nasıl aklandığı, iki haftalık ayrılığın akabinde geçen Mart ayında vazifesine nasıl geri döndüğü ve tüm bu süreçte Axel Springer İdare Şurası Lideri Döpfner’in Reichelt’i nasıl koruduğuna ait bir haberi dokümanlarıyla yayınladı. Ve tartışmaların odağındaki 41 yaşındaki Julian Reichelt bu haberin akabinde apar topar 18 Ekim Pazartesi prestiji ile misyondan alındı.
Axel Springer Yayınevi’nden yapılan açıklamada, “son günlerde Reichelt’e ait yeni bilgilerin ortaya çıktığı, buna nazaran hakkında daha evvel şirket içinde yürütülen disiplin soruşturması sonrasında bile Reichelt’in iş ile özel hayatını birbirinden ayırmadığının görüldüğü, idareye bu bahiste gerçekleri söylemediği, ‘muhteşem bir gazeteci’ olmasına ve Bild’in dijital haber portalını geleceğe taşıyacak bir marka haline getirmesine karşın kendisiyle çalışılamayacağı” vurgulandı. Açıklamada suçlamaların birinci ortaya çıktığı devirde yürütülen ve Mart 2021’de tamamlanan şirket içi soruşturmada Reichelt’in cinsel taciz yahut istismar hataları işlediği sonucuna varılmadığı belirtilerek Reichelt’in kelam konusu bayan gazetecilerle yaşadığı ilginin karşılıklı istek ile gerçekleştiğinin tespit edildiği, yalnızca yetkinin berbata kullanıldığına dair ipuçlarına rastlandığı kaydedildi.
Reichelt’in misyondan alınmasının akabinde Pazartesi akşamıAlmanya’nın önde gelen haftalık mecmuası Der Spiegel’e bağlı haber portalında da IPPEN.MEDIA araştırmacı gazetecilik takımının aylar süren çalışmasıyla hazırlanan haberin geniş bir kısmı yayınlandı.
Reichelt’ten boşalan koltuğa da Die Welt gazetesinin hafta sonu baskısının sorumlusu 37 yaşındaki Johannes Boie getirildi.
Reichelt hakkındaki tezlerin ayrıntıları
IPPEN.MEDIA’nın yayınlamayı reddettiği ve Der Spiegel’in online platformunda kısmen yayınlanan haberdeki örneklerden birinde, Reichelt’in deneyimi olmayan genç bir bayan gazeteciyi terfi ettirdiği, aldığı sorumluluğun üstesinden gelemeyen gazetecinin ruhsal baskının da tesiriyle sık sık hastalandığı belirtiliyor. Ayrıyeten işyerinde “genel yayın direktörüyle birlikte olduğu için o misyona geldiği” istikametindeki söylentilerin kulağına gelmesinin de genç gazeteciyi ruhsal açıdan yıprattığı, profesyonel takviye almak zorunda kaldığı vurgulanıyor. IPPEN.MEDIA araştırmacı gazetecilik grubunun ulaştığı bilgilere nazaran Reichelt daima birebir taktikle hareket ederek şirketteki pozisyonu sayesinde genç gazetecileri iltifatlarla yanına çekip alakaya giriyordu. Haberde Reichelt’in genç bayan gazetecilere “Hala uyanık mısın? Senin vücudunu hissetmek istiyorum” halinde attığı iletiler da örnek gösteriliyor.
Ortaya atılan savlara nazaran Reichelt, hakkında kurum içi soruşturma açıldıktan sonra da bu davranışlarına devam etti. Reichelt’in davranışlarından rahatsız olan bayanların ise şirkette yürütülen soruşturmaya güvenmediği ve konuşmak istemediği, ayrıyeten açıklamalarının ortaya çıkması halinde Reichelt’in kendilerinden intikam alacağı kaygısıyla çekindikleri de aktarılıyor.
Axel Springer Yayınevi İdare Şurası Lideri Mathias Döpfner
Döpfner, Reichelt’i neden korudu?
Reichelt’in hakkındaki bu ağır ithamlara karşın vazifeden alınmamasının ardında ise Axel Springer Yayınevi’nin İdare Heyeti Lideri Mathias Döpfner’in dayanağı yatıyor. Ortaya çıkan evraklara nazaran Döpfner, Bild Gazetesi’nin hükümete karşı sert tavrını değiştirmek istemediği için Reichelt’i vazifeden almadığı iddia ediliyor. Döpfner’in Reichelt hakkındaki soruşturma sürecinde kurum içinde çalışan müelliflerden Benjamin von Stuckrad-Barre’ye gönderdiği bir iletide, korona kısıtlamaları nedeniyle hükümetin aldığı tedbirleri Doğu Almanya (DDR – Demokratik Almanya Cumhuriyeti) idaresi ile kıyaslayarak Reichelt’i “Almanya’daki yeni DDR otoriter devletine karşı hakikaten cesurca isyan eden tek ve son gazeteci” olarak tanımladığı orta çıktı. Döpfner, Reichelt’in bu nedenle önemli düşmanları olduğunu da Stuckrad-Barre’ye yazdığı skandalla ilgili haberlere yansıdı.
Bild’in mültecilerle ilgili kışkırtıcı manşetleri ağır tartışmalara neden oluyor.
Reichelt’le ilgili taciz argümanlarından Döpfner’in siyasi tavrı ve bunu kendisine bağlı gazetelere nasıl yansıttığına evrilmesine yol açan argümanın akabinde Axel Springer Yayınevi’nden yeni bir açıklama daha geldi ve Döpfner’le ilgili tez yalanlandı. Açıklamada Döpfner’in Federal Almanya Cumhuriyeti’ni katiyetle DDR devriyle kıyaslamadığı söz edilerek Döpfner’in özel bir görüşmede kullandığı sözlerin ironi ve kasıtlı abartmalar içerdiği belirtildi.
Ancak bu açıklama, tartışmaları dindireceğe benzemiyor. Hem Reichelt ve Döpfner’e hem de İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’nın medya devi haline gelen Axel Springer Yayınevi, bu skandal nedeniyle büyük ölçüde prestij kaybetmiş durumda. Skandalın ABD’de medya şirketi Politico’yu satın alan ve önümüzdeki devirde Amerikan pazarında büyümeyi hedefleyen Springer’in ABD’deki ticari amaçlarına ziyan verebileceği de kestirim ediliyor.
Elmas Topcu
© Deutsche Welle Türkçe
