Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Avrupa Birliği (AB) periyot başkanlığını yürüten Çekya’nın başşehri Prag’daki Karl Üniversitesi’nde, Almanya’nın Birlik’e yönelik duruşunu ortaya koyan kıymetli bir konuşma yaptı. Toplumsal Demokrat Partili Almanya Başbakanı, örneğin dış siyaset ve vergi siyasetleri konusunda çoğunluk oyu prensibine geçilmesini, Avrupa Parlamentosu’nun tekrar düzenlenmesini, ortak bir Kuzey Avrupa hava savunma sistemininin oluşturulmasını ve Birlik üyesi ülkelerin borçlanması mevzularında ıslahatlara gidilmesini talep etti. Konuşmasında son yıllarda sıkça görülen ve Birlik’in ortak hareket etmesinin önünde epeydir pürüz teşkil eden ortak karar prensibine bilhassa dikkat çeken Scholz, vatandaşların Birlik’ten icraat görmek istediğini belirtti.
Sekiz yeni ülkeyle genişleme önerisi
Almanya Başbakanı Scholz, Prag’daki konuşmasında, hala 27 üyesi olan AB’nin 30 yahut 36 üyeye çıkması gerektiğini de vurgulayarak Balkanların batısı ile Ukrayna, Modova ve Gürcistan’ın da Birlik’e aidiyet perspektifi içinde yer aldığını söyledi. Scholz’a nazaran, böylesi bir genişleme Avrupalıların çıkarına olacak. Toplumsal Demokrat Başbakan Scholz, Rusya’nın komşusu Ukrayna’ya savaş açtığı şu periyoda atfen de “Özellikle içinde bulunduğumuz şu günlerde özgür Avrupa ile yeni emperyalist otokrasinin hudutlarının nereden geçeceği sorusuna karşılık bulunması gerekiyor” diyerek AB’yi açık ve net, ortak bir tavır içinde hareket etmeye çağırdı.
Almanya Başbakanı, 27 ülkeden 30 yahut 36 üyeye genişlemek konusunda da adım atılabilmesi için Avrupa Birliği’nin kendi içinde ıslahatlara gitmesi gerektiğini savundu. Bu bahiste Avrupalıları kararlı ve yekvücut olmaya davet eden Scholz, lakin birlik olunması halinde AB’nin varlığını muhafazayı başaracağını söz etti. AB’nin en büyük rakibi olarak görülen Çin’e atfen de Almanya Başbakanı Scholz, “Ortak duruş sergilenmesi halinde AB‘nin 21’inci yüzyılı Avrupa kıymetleri çerçevesinde biçimlendirmeyi başarabileceğini” kaydetti.
Scholz Macron’un teklifini destekledi
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Prag’daki konuşmasında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, AB dışında bir oluşum kurularak AB üyesi olmayan Birleşik Krallık üzere ülkelerle ortak hareket edilmesi teklifine de dayanak verdiğini açıkladı. Toplumsal Demokrat Scholz kelam konusu ülkelerle kurulacak siyasi oluşum çerçevesinde hükümetler seviyesinde yılda bir yahut iki defa toplanılabileceğini belirtiyor. Lakin Scholz’a nazaran bu türlü bir oluşumla kurulacak diyalog, tam üyelik emeliyle yeni üyelerle yürütülecek müzakerelerin yerini almayacak.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Mayıs ayında yaptığı bir konuşmada, AB dışında bir siyasi topluluğa muhtaçlık duyulduğunu lisana getirmiş, kelam konusu siyasi oluşuma Ukrayna ve İngiltere üzere ülkelerin de dahil olabileceğini belirtmişti. Macron’a nazaran kelam konusu siyasi oluşum, Avrupa’nın temel bedellerini savunan fakat AB’de yer almayan ülkeleri kapsayacak bir “siyasi Avrupa topluluğu” olabilir.
Konuyla ilgili Paris’ten yapılan yeni bir açıklamada da, Scholz’un da sıcak baktığı kelam konusu siyasi oluşum için birinci görüşmelerin önümüzdeki haftalarda devir lideri Çekya’nın başşehri Prag’da başlayacağı duyuruldu.
AB’nin küçük üyelerinden itiraz bekleniyor
AB’nin motor gücü olan Fransa ve Almanya’nın teklifleri, Birlik üyesi küçük ülkeler tarafından eleştiriliyor. Almanya Başbakanı’nın bugün yaptığı, Berlin’in duruşunu sergileyen konuşmada kelam konusu küçük Birlik üyesi ülkelerin gelecekte de komiserler belirlemek üzere yetkilerinin olması öngörülse de, Paris ve Berlin’in ıslahat planları birtakım üyelerin Avrupa Parlamentosu’nda hissedilir ölçüde yükünü yitirmesi sonucunu da doğurabilir. Hakikaten Scholz, demokrasi prensibi temelli olan “her oyun eşit yükü olduğu kuralının” da reforme edilmesini öneriyor. Bu da küçük ülkelerin kelam hakkının azalacağı tasasına yol açıyor.
Böylesi bir ıslahat Almanya üzere büyük bir ülkenin Lüksemburg üzere küçük bir üye karşısında avantajlı olması sonucunu doğurabilecek. Gerçekten hala 751 olan milletvekili sayısının Birlik genişlese ve üye ülke sayısı 36‘ya da ulaşsa da aşılmaması öngörülüyor. Almanya Başbakanı, bunların yalnızca teklif olduğunu ve bir tartışma başlatmayı amaçladığını vurguladı. Scholz ayrıyeten, AB içerisinde üye ülkeler ortasında bir ast- üst bağı olmadığını da söyledi.
Çekya Başbakanı Petr Fiala ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz Fotoğraf: Petr David Josek/AP Photo/picture alliance
Scholz’un lisana getirdiği ve tartışma yaratacak bir öbür teklif de ortak karar yerine çoğunluk kararı prensibine geçilmesi. Almanya Başbakanı, son yıllarda belirli mevzularda bir küme üye ülkenin bir ortaya gelerek Birlik içindeki adımlara karşı direnmesine atfen de, bunun son bulması istikametinde uyardı. Almanya Başbakanı’nın kelamını ettiği bahisler geçen yıllarda yüklü olarak mülteciler, AB takviyeleri ve mali kaynaklarının dağıtımı ve hukuk devleti unsurlarındaki ihlaller üzere tartışmalarda öne çıkmıştı. Son olarak da Rusya’ya yönelik yaptırımlarda Birlik üyesi ülkeler ortak bir tavır sergilemekte zorlanmış, Moskova’ya yönelik yaptırımlara, birtakım ülkeler ayak diremiş, ödünler yahut istisnalar karşılığında yeşil ışık yakılacağı sinyalini vermişlerdi. Başını Polonya yahut Macaristan’ın çektiği birtakım ülkeler Birlik’in ortak kararlar almasını geçen yıllarda bloke etmiş, Brüksel’in ödünleri karşılığında onaylar alınabilmiş yahut düzenlemeler yumuşatılmıştı. Bu da AB’nin icraatlarda bulunması önündeki en büyük pürüz olarak görülmüş ve eleştirilmişti. Scholz’a nazaran dış siyaset ve vergi siyasetleri üzere alanlarda örneğin ortak karar yerine çoğunluk kararı prensibi makul bir alternatif olabilir.
Polonya ve Macaristan’la gerginlik
Almanya Başbakanı Scholz’un bir öbür önerisi de gelecekte AB’nin mali yardımlarının Birlik’in ortak kıymetlerine uyulması prensibine bağlanması teklifi. Avrupa Birliği daha evvel bunun işletilmesine ait bir sistem sürecini başlattıysa da en çok sorun yaşanan Polonya ve Macaristan’ın direnişiyle karşılaştı. Uygulama uzun süren, çok etaplı bir düzenlemeye dönüştürüldü ve pratiğe geçirilmesi zorlaşmış oldu.
Özellikle Macaristan AB tarafından verilen mali yardımları suistimal etmek, şeffaf olmamak ve yolsuzluklarla uğraş etmemekle suçlanmış, hakkında tahkikat süreci başlatılmıştı. Macaristan ve Polonya ayrıyeten Birlik içinde hukuk devleti prensiplerine uymamakla suçlanan iki üye ülke. Polonya’nın Ukrayna savaşı devrinde Brüksel’in yanında yer alması Brüksel ile Varşova ortasındaki buzların erimesi sonucunu doğurdu.
Prag’da konuşan Almanya Başbakanı Scholz, geçen yıllarda yaşananlara dikkat çekti ve “Hukuk devleti, Birlik üyelerini bir ortaya getiren ortak bir temel bir kıymet olmalı. Hukuk devleti unsuru, bilhassa de otokrasilerin AB’nin demokratik ülkeleri zorladığı bir devirde vazgeçebileceği bir kıymet olamaz” diye konuştu.
Ortak savunma
Almanya Başbakanı Scholz, AB üyesi ülkelerin savunma konusunda da işbirliğini ağırlaştırması ve AB’nin uygun işleyen bir merkeze dönüşmesi gerektiğini vurguladı. Ilaveten Almanya’nın Kuzey ve Doğu Avrupa hava alanının savunulmasında merkezi bir rol oynamaya talip olduğunu da duyurdu. AB’nin kurmayı planladığı süratli müdahale askeri gücünün 2025’te vazifeye hazır olması gerektiğini savunan Scholz, AB’nin yurt dışı askeri misyonlarında, Fransa’nın önerisi olan bir “gönüllüler ittifakı” temelinde hareket edilmesine sıcak bakıldığını da belirtti. Böylelikle Birlik üyesi ülkeler istekli olurlarsa yurt dışı misyonuna katkı sunacak.
Avrupa’daki askeri donanım ve teçhizat üreticilerinin daha da ağır halde birlikte çalışması gerektiğini tabir eden Scholz, AB üyesi ülkelerin savunma sistemlerinin sayısının azaltılması gerektiğini de vurguladı. Scholz ortak savunma sistemlerine vurgu yapsa da, Rusya’yı büyük tehdit olarak gören Polonya şimdi geçen günlerde ABD ve Güney Kore imali tanklar almaya karar verdiğini duyurmuştu. Bilhassa Ukrayna savaşı başladığından beri Kiev’e yardımlar konusu tartışıldığında Avrupa’da farklı askeri teçhizat, silah ve savunma sistemlerinin olması, ortak hareket etmeyi zorlaştırmıştı.
Ortak göç ve iltica politikası
Almanya Başbakanı, AB’nin yeni bir ortak göç ve iltica siyaseti süreci başlatması gerektiğini de kaydetti. AB’nin dış sonlarının inançlı olması gerektiğini ve Birlik’in ortak bir iltica sistemine de muhtaçlık duyduğunu kaydeden Scholz, sığınmacıların geldiği ülkelerle bağlayıcılığı olan mutabakatlar yapılması gerektiği görüşünü savundu. Hırvatistan, Romanya ve Bulgaristan’ın Schengen Bölgesi için bütün koşulları yerine getirdiğini belirten Almanya Başbakanı Scholz, bu üç ülkenin Schengen’e tam üyeliği için çabalayacağını belirtti.
Reuters, KNA / ETO, HT
