Alman hükümetinin orduya silahlanma ve modernizasyon için 2022 bütçesinden 100 milyar euroluk özel fon ayırması gözleri muhtemel yatırım kalemlerine çevirdi. Başbakan Olaf Scholz’un Pazar günü Federal Meclis’te düzenlenen özel oturumda yaptığı konuşmada Amerikan F-35 uçaklarının ismini anması “Almanya F-35’ler konusunda fikrini mi değiştirdi?” sorusunu gündeme getirdi.
Sosyal Demokrat Partili Başbakan Scholz, tarihi konuşmasında yeni kuşak savaş uçağı ve tankların başta Fransa olmak üzere Avrupalı partnerlerle üretilmesinin en büyük öncelikleri olduğunu, yeni uçaklar vazifeye hazır olana kadar “Eurofighter”ları birlikte geliştirmeye devam edeceklerini belirtti. Tornadoların yerini alacak çağdaş alternatiflere değinen Scholz, Eurofighter uçaklarının “elektronik savaş” özellikleriyle donatılacağını, F-35’lerin ise nükleer taşıyıcı uçak olarak değerlendirildiğini kaydetti.
Alman hava kuvvetlerinin eskiyen 40 yıllık Tornadolarının 2025-2030 yılları ortasında kademeli olarak kullanımdan çekilmesi öngörülüyor. Lakin yerlerinin nasıl doldurulacağı yıllardır tartışma konusu.
F-18 ve Eurofighter’da karar kılınmıştı
Alman hava kuvvetlerinde eskimiş uçaklar kıymetli bir sorun olarak görülüyor. Ordu envanterinde eski 85 adet Tornado bulunuyor. 143 Eurofighter uçağından 33’ü ise birinci sevkiyattaki eski uçaklardan oluşuyor.
Eurofighter savaş uçağı
Üç yıl evvel Alman ordusunun Boeing üretimi F-18’ler ve Avrupa üretimi Eurofighterlarda karar kıldığı ve F-35 seçeneğinin büsbütün devre dışı bırakıldığı kamuoyuna yansımış, Angela Merkel başkanlığındaki bir evvelki hükümet de birebir tarafta tavır benimsemişti. Buna nazaran nükleer taşıyıcılık için yaklaşık 30 adet Muhteşem Hornet tipi ve elektronik savaş için 15 adet Growler tipi F-18 savaş uçağı alınması planlanıyordu.
Merkel hükümetinin kararı, altıncı jenerasyon ortak Avrupa üretimi bir savaş uçağı geliştirilene kadar çok da kıymetli olmayan süreksiz bir tahlil olarak değerlendirilmişti.
Yeni hükümetle birlikte planların tekrar gözden geçirildiği görülüyor. Başbakan Scholz’un Savunma Bakanı Christine Lambrecht ile Ocak ayı başında yaptığı bir görüşmede F-35’lerin gündeme geldiği ve alternatif olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusunda çalışmalar başlatıldığı kamuoyuna yansımıştı.
Boeing firmasının F-18 savaş uçağı
Nükleer silah taşıma kapasitesi ve elektronik savaş
Tornadoların halefinin belirlenmesinde nükleer taşıma kapasitesi değerli rol oynuyor. NATO’nun nükleer caydırıcılık konsepti, müttefiklerin savaş durumunda ABD’nin nükleer silahlarını kullanarak amaca ulaştırabilmesini öngörüyor. Resmen hiçbir vakit teyit edilmese de Almanya’nın yanı sıra Türkiye, Belçika, Hollanda ve İtalya’da Amerikan atom bombalarının bulunduğu biliniyor. Almanya’nın Rheinland-Pfalz eyaletindeki Büchel askeri üssünde de 20 kadar atom bombasının bulunduğu varsayım ediliyor. Bu üste yaklaşık 45 Tornado konuşlu.
Ancak nükleer misyon için, savaş uçağının atom bombası taşıma sertifikasına sahip olması gerekiyor. ABD, kendi üretimi F-18’ler için bu sertifikayı vermişti. Lakin Avrupa imali Eurofighter uçaklarına bu sertifikanın verilip verilmeyeceği siyasi şartlara nazaran değişebilecek bir karar olarak görülüyor.
Almanya’da Tornadolar yaklaşık 40 yıldır kullanımda.
F-35’lerin avantajları ve dezavantajları
Amerikan Lockheed Martin şirketinin ürettiği F-35’ler, Türkiye’de 2018’de S-400 kriziyle gündeme oturmuştu. Projede ortak pozisyonundaki Türkiye, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması nedeniyle yaşanan krizde ABD’deki Donald Trump idaresi tarafından paydaşlıktan çıkarılmış ve Türkiye için planlanan F-35 teslimatı durdurulmuştu. Şu an ortak ülke pozisyonunda sekiz ülke var: ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Norveç, Danimarka ve Kanada.
F-35 alımına sıcak bakan çevreler, görünmezlik özelliğinin yanı sıra nükleer silah taşıma ve elektronik savaş kabiliyetleriyle değişik gereksinimleri tek bir uçakta toplamasına dikkat çekiyor.
Ancak F-35’ler, uçak başına yaklaşık 100 milyon dolarlık fiyatı, bakımındaki zorluklar ve birtakım teknik özelliklerinin yetersizliği nedeniyle askeri etraflarda yıllardır tenkitlerle de karşı karşıya. 2021 yılında Amerikan Forbes mecmuası, Hava Kuvvetleri yetkilileri ve hükümet kaynaklarına dayandırdığı haberine “Hava Kuvvetleri F-35 projesinin fiyaskoya uğradığını kabul etti” başlığını atmıştı.
F-35’lerin görünmez özelliğiyle ilgili de tartışmalar yaşandı. Alman Hensoldt şirketinin geliştirdiği, sıradan radarlardan farklı teknolojiye sahip özel radarın 2018 yılında Berlin Airshow’a katılan iki F-35 uçağını izleyebildiği haberi büyük yankı yarattı. Alman devletinin de hissedarları ortasında bulunduğu şirket, özel tespit ve takip sistemiyle uçakların 150 kilometre boyunca izlenebildiğini açıklamıştı. Alman Die Welt gazetesi, üç gün evvel şirket yetkililerine dayandırdığı özel haberinde, Amerikalıların şirketi satın almak istediğini ve görüşmelerin sürdüğünü bildirdi.
Geleceğin projesinde Fransa-Almanya rekabeti
Almanya’nın F-35’ler konusunda alacağı karar Avrupa’da Paris-Berlin ekseni temelinde oluşturulmaya çalışılan ortak savunma ve teknoloji üssünün geleceği açısından da kıymetli iletiler veriyor olacak.
Almanya ve Fransa, İspanya ile birlikte Geleceğin Hava Muharebe Sistemi (FCAS) çerçevesinde yeni bir savaş uçağı üzerinde çalışıyor. Altıncı jenerasyon uçağın birinci prototipinin 2027 yılında uçurulması ve 2040 yılından itibaren hava kuvvetleri envanterine girmesi planlanıyor. Yeni jenerasyon uçakların Almanya’da Eurofighter Typhoon ve Tornadoların, Fransa’da da Rafale’lerin yerini alması öngörülüyor.
FCAS, savaş uçaklarının yanı sıra yapay zeka üzere yüksek teknolojik sistemlerin kullanımını da içeriyor.
Ancak Fransa ile Almanya ortasında bu süreçte yaşanan meseleler da sır değil. Geçen yıl Mart ayında Neue Zürcher Zeitung, daha üstün askeri kabiliyetlere sahip olan Fransa’da Almanya ile teknoloji paylaşımı konusunda soru işaretleri olduğunu gündeme getirmişti. FCAS projesinde yer alan Fransız Dassault firmasının Almanya merkezli Airbus’a teknoloji transferine sıcak bakmadığına yer verilen haberde, Fransa’da ordu etraflarının de Almanya’ya güvenmediği, mevzunun iç siyasette da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron üzerindeki baskıyı artırdığı belirtilmişti. Almanya’nın projeye İspanya’yı da katması üzerine Fransa’nın projedeki hissesinin üçte teğe düşmesinin de Paris’te rahatsızlık yarattığına işaret ediliyor.
Ardından geçen yıl Haziran ayında Alman Spiegel mecmuası, Alman ordusunun projeye yönelik önemli tenkitlerde bulunduğunu, FCAS mukavelesinin yüklü olarak Fransız endüstrisinin çıkarlarını gözettiği tarafında bir rapor hazırladığını bildirdi. Spiegel, Mayıs ayı sonunda Alman Savunma Bakanlığının da kapalı ibareli bir raporda benzeri görüşler bildirdiğini kaydetti. Habere nazaran Bakanlık, mukavelede kabul edilen riskler ve Fransa’nın güçlü pozisyonunun, ortak bir savaş uçağı üretmekten fazla “Alman ve İspanyol bütçe kaynakları kullanılarak Fransız Rafale’lerinin bir nevi üst modelinin üretimine yol açacağı uyarısı yaptı.
Gözler Berlin’de
Almanya’nın F-35 almaya karar vermesi durumunda Fransa ile sıkıntıların daha da derinleşeceği iddia ediliyor. Berlin’in şimdiye kadarki durumu, yani eskiyen Tornadoların yerine F-18 alma planı Paris açısından süreksiz bir tahlil olarak kabul edilebilir bulunurken üstün teknolojik özelliklere sahip F-35’lerin yeni ortak uçak üretimini gereksiz kılacağı kaygısı hakim. Zira F-35’ler 2040’tan çok daha ötesinde de kullanılabilir olacak.
Almanya’nın mevcut siyasi konjonktürde F-18 kararına bağlı kalması da F-35 satın alması da her şeyden evvel siyasi açıdan değerli bir sinyal manasına gelecek.
Beklan Kulaksızoğlu
© Deutsche Welle Türkçe
