Almanya’da anayasanın 48’inci hususunun 3’üncü paragrafı, milletvekiline ikinci bir işte çalışması gerekmeyecek düzeyde bir maaş öngörüyor. Burada da federal idareye bağlı bir üst mahkemede vazifeli kıdemsiz bir hakimin maaşı temel alınıyor. Milletvekili maaşları Almanya’da her yıl 1 Temmuz’da belirleniyor. Hala geçerli olan maaş ise 10 bin 12 euro 89 cent. Vergilendirilen bu maaş 2020’ye nazaran biraz düşük belirlendi
Maaşı dışında her milletvekiline bütün masraflarını karşılamak üzere vergiden muaf tutulan bir bütçe de veriliyor. Her yılın başında belirlenen bu ödenek, 2021 için ayda 4 bin 560 euro 59 cent. Her vekil bu bütçe ile Federal Meclis’te seçim bölgesinde görevlendirdiği iki çalışanını ve seçim bölgesindeki ofisinin masraflarını, ayrıyeten Berlin’de tutacağı ikinci konutunun kirasını karşılamak zorunda.
Hizmet araçlarını yalnızca Berlin’de kullanabiliyorlar
Milletvekilleri bütün yıla dağılmış olan 20 meclis genel oturum haftasında Berlin’de bulunmakla yükümlü. Misyon için her vekil, çalışanları ve kendisinin kullanımı gayesiyle 54 metrekarelik bir ofise de sahip. Bağlantı için gerekli araç-gereç ve mobilya gereksinimi da devlet tarafından karşılanıyor. Fakat vekiller hizmet araçlarını Berlin ve etrafında kullanabiliyor. Öbür seyahatleri içinse Alman demiryolları Deutsche Bahn’dan bir yıllık toplu taşıma kartı alabiliyorlar. Ülke içi uçuşlardaki bilet fiyatları de fatura beyan ettikleri vakit geri ödeniyor. Bunun için tek kuralsa kelam konusu masrafları yalnızca vekilliğiyle irtibat işlerde yapmış olmaları.
Vekillere yıllık 12 bin euro ölçüsünde kırtasiye masraf ödeneği de veriliyor. Fakat bu ölçü peşin para olarak ödenmiyor. Bu; kırtasiye, telefon, bilgisayar, dizüstü bilgisayarı yahut taşınabilir aygıtların ısmarlanıp bedellerinin karşılanması biçiminde işleyen bir kalem.
Montblanc dolma kalem
Alman siyaseti 2009 yılında “Montblanc Skandalı” olarak anılan bir kıymetli kalem olayıyla çalkalanmıştı. 100’den fazla vekil, lüks Montblanc markası tükenmez ve dolma kalemler ısmarlamış, 68 bin euro kıymetindeki bu kıymetli sarfiyat üzerine periyodun Federal Meclis Lideri Norbert Lammert (Hristiyan Demokrat Birlik üyesi) 2010’da ısmarlanabilecek muhtaçlıklar listesini tekrar düzenlemiş, lüks masrafların hepsini kapsam dışı bırakılmıştı.
Vekillerin yan gelirleri
Almanya’da kimi milletvekilleri yüzünden yan gelir konusu sıklıkla tartışma konusu oluyor ve gündeme geliyor. Vekilliğin yanı sıra öteki işlerden yahut evvelki işinden para kazanmaya devam etmesi halinde vekiller bunu aslında Federal Meclis Yönetim Dairesi’ne bildirmekle yükümlü. Geçen hükümet devrinde vekillerin üçte biri bir yan gelir beyanında bulunmuştu.
IG Metall sendikasına bağlı Otto-Brenner Vakfı’nın bir araştırmasına nazaran, geçen hükümet periyodunda en çok liberal Hür Demokrat Parti (FDP), muhafazakâr Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve kardeş partisi Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) üyelerinin yan geliri olduğunu ortaya koydu. Vekilleri ortasında hür meslek ve işletme sahibi vekillerin sayısının yüksek olduğu küçük Parti FDP’nin üyelerinin yüzde 62’si, CDU ve CSU ittifakı vekillerinin de yüzde 42’sinin bir yan geliri olduğu saptandı. Hristiyan Birlik’ten dört, FDP’den bir vekilin yıllık yan gelirinin bir milyon euroyu aştığı söz ediliyor.
Pandemide CDU ve CSU üyesi birtakım vekillerin maske alımına aracılık ettikleri ve komite aldıkları ortaya çıktı
Şeffaflık zorunluluğu
Milletvekillerinin isminin da geçtiği korona maskesi ile temaslı skandallar üzerine 2021 yılında mevzuyla ilgili yasal düzenlemeler sıkılaştırıldı. Buna nazaran, milletvekilleri yan gelirleriyle şirket iştiraklerini, aylık bin yahut senede 3 bin eurodan fazlaysa kuruşuna kadar meclis yönetimine bildirmek zorunda. Şirket iştiraklerine yüzde 5’den fazla katılmaları durumunda bunu da bildirmekle yükümlüler.
Pandemi periyodunda ortaya çıkan maske skandallarında, bilhassa CDU ve CSU üyesi birtakım vekillerin federal ve eyalet seviyesinde bakanlıklara dağıtılan maskelerin alımına aracılık ettikleri için milyonlarca euro kıymetinde komite aldıkları ortaya çıkmış, bu durum reaksiyonlara neden olmuştu. Bu skandaldan sonra milletvekillerinin artık fiyat alarak lobi çalışmalarında misyon alması yasak.
Vekiller Deutsche Bahn toplu taşıma kartı alabiliyorlar
Vekiller ikram alabilir mi?
Şeffaflığa ait düzenlemeden evvel Almanya’da vekiller, karşılığında kendilerinden bir talepte bulunulmayacağına ait bir taahhütle sınırsız derecede armağan kabul edebiliyordu. Rüşvet yahut yolsuzluk ise aslında cezaî müeyyidesi olan bir kabahat.
Yeni düzenlemede ise milletvekillerinin para bağışı kabul etmeleri ve vekillik misyonlarıyla temaslı olarak rastgele bir aktiflikte para karşılığı konuşma yapmaları yasaklandı.
Görevleri nedeniyle sık sık aktiflik, toplantı ve görüşmelere katılan vekillerin konuk olarak armağan alması ise kıymeti 200 euro ölçüsünü geçmeyen durumlarda mümkün. Bundan daha kıymetli ikramlar geldiyse milletvekili bunları Federal Meclis Başkanlığı’na teslim etmekle yükümlü yahut armağanın para olarak bedelini hazine kasasına ödeyerek bu hediyeyi kendisinde tutabilir.
Sabine Kinkartz
© Deutsche Welle Türkçe
