Rusya’nın Ukrayna saldırısı sonrasında Avrupa Birliği ne üye olmayan ülkelerin de birtakım alanlarda karar süreçlerine ümraniye Travesti iştirakini öngören Avrupa Siyasi Topluluğu birinci toplantısını yapmaya hazırlanırken uzmanlara nazaran bu yeni oluşum şu an için çok bilinmeyenli bir denklem
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ülkesinin AB periyot başkanlığı sırasında Tuzla Travesti 9 Mayıs Avrupa Günü nde yaptığı konuşmada Ukrayna üzere ülkelerin AB üyeliğinin on yıllar alacağını belirterek AB Avrupa’yı düzenleyen tek kurum olamaz demiş ve Avrupa Siyasi Topluluğu fikrini ortaya atmıştı Göztepe Travesti
Haziran ayındaki AB doruğunda resmen ele alınan ve öteki üyelerin de sıcak baktığı bu siyasi diyalog ve iş birliği platformu projesinin birinci toplantısı 6 Ekim de Prag da yapılacak
Toplantı Erenköy Travesti için Türkiye ye davet gelip gelmeyeceğine ait birtakım yorumlar yapılmış hatta fikir babası Fransa nın Türkiye nin iştirakine çok sıcak bakmadığına yönelik spekülasyonlar yapılmıştı Son olarak ise Türkiye ye tTürkiye Küçükyalı Travesti Avrupa Siyasi Topluluğu tepesine davet edildioplantı için davet yapıldı
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel MacronFotoğraf Ludovic Marin Pool AP picture alliance
Bu projenin AB’ye tam üye olan Türkiye için bir fırsat mı yoksa bir geri adım mı olduğuna ait tartışmalar da sürerken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Prag a gidip gitmemeye şimdi kesin karar vermediklerini ve mevzuyu değerlendirdiklerini kaydetti
DW Türkçe nin edindiği bilgiye nazaran Ankara da fazla bir getirisinin olacağı düşünülmemesine karşın toplantıya katılma eğilimi şu an için ağır basıyor Lakin önder düzeyinde davet gelen toplantıya iştirak seviyesinin şimdi net olmadığı da belirtiliyor
Avrupa Siyasi Topluluğu nun çıkış noktası ne
Topluluk fikri Ukrayna savaşının çıkmasının akabinde AB ye üye olmak isteyen lakin uzun bir süreç nedeniyle bunu çabucak gerçekleştiremeyecek olan ülkeler için bir çeşit ara formül olarak görülüyor
Global İlgiler Forumu İcra Konseyi Lideri Emekli Büyükelçi Selim Yenel projenin çıkış noktasının Ukrayna saldırısı olduğunu belirterek Ukrayna nın AB ye üyelik için başvurduğunu lakin Birliğin genişlemesi karar alma düzeneklerinin zorlanması nedeniyle zahmetli olduğu için bu müracaatın yavaşlatıldığını anımsatıyor Balkan ülkeleri ile ilgili de benzeri sıkıntılar bulunduğunu anlatan Yenel daha fazla genişlemek istemeyen AB nin bu türlü bir ara formül bulduğunu belirtiyor
Selim YenelFotoğraf European Union Georges Boulougouris
TEPAV Avrupa Birliği Çalışmaları Merkezi Yöneticisi Nilgün Arısan da emsal bir görüşte ve topluluk fikrinin ortaya çıkışını şöyle anlatıyor
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası üyelik için bekleyen Ukrayna ya da Balkan ülkelerini bir biçimde Avrupa ailesine dahil etmek istiyorlar lakin üye olmak çok güç ve yıllar alabilir Zira AB üyelik kriterlerini yerine getirmeleri güç bu ülkelerin Bu nedenle Topluluk bir çeşit dışarıdan bir çember üzere
Topluluğun temel çerçevesi ne olacak
Uzmanlar çıkış noktasının daha net olmasına karşılık Avrupa Siyasi Topluluğu nun nasıl devam edeceği temel unsurlarının ne olacağı üzere alanlarda şu an için çok fazla bilinmeyen noktası bulunduğuna da işaret ediyor
Arısan bu oluşumu biraz da daha evvelki yıllarda gündeme getirilen Akdeniz için Birlik projesine benzettiğini söyleyerek şimdi net olmayan noktaları bulunduğunu mesela bu oluşumun bir biçimde AB mutabakatlarına dahil edilmesinin gerekeceğini fakat bunun da çok uzun ve şiddetli bir süreç olduğunu belirtiyor
Nilgün ArısanFotoğraf Privat
Dışişleri Bakanlığı nda mesaisini uzun yıllar AB ye harcayan Yenel projenin tam olarak nasıl bir gayeye hizmet edeceğinin ve katma kıymetinin ne olacağının çok kesin çizilemediğini belirterek şöyle konuşuyor
Yani Avrupa Birliği’ne yönelik bir faaliyet mi yoksa başka bir faaliyet mi olacak diye çok konuşuldu En son denilen bu proje üyelik alternatifi değil Olsa olsa üyeliğe bir geçiş ya da bir çeşit hazırlık periyodu olabilir Ancak o noktada da karışıklık var Zira hem adaylar davetli hem de aday olmayan ülkeler
Hangi ülkeler davetli
Çekya periyot başkanlığında düzenlenecek olan Prag toplantısına 27 AB üyesinin yanı sıra Türkiye Batı Balkan ülkeleri Sırbistan Karadağ Arnavutluk Kuzey Makedonya Kosova ve Bosna Hersek ayrıyeten Norveç Lihtenştayn İsviçre İngiltere İzlanda Ukrayna Gürcistan Moldova Ermenistan ve Azerbaycan başkan düzeyinde davet edildi
Yenel proje hakkında Bu evrede bilinmeyen çok ögesi var Yani çok bilinmeyenli bir denklem üzere bir şey şimdilik sözlerini kullanarak kimi ögelerin tahminen birinci toplantının akabinde ya da süreç ilerledikçe netleşebileceğini söylüyor
İlk bilgilere nazaran Prag daki toplantıda siyaset ve güvenlik güç iktisat ve insan değişimi başlıklı 4 farklı çalışma kümesinin kurulması hedefleniyor
Türkiye’ye davetin ve iştirakinin kıymeti ne
6 Ekim’deki toplantılarda güvenlik istikrar güç iklim ulaştırma iktisat üzere birtakım alt başlıklarda çeşitli mevzuların ele alınması ve iştirakçi önderlerin ikili görüşmeler yapması bekleniyor
Türkiye nin katılıp katılmayacağı ya da hangi seviyede iştirak olacağı şimdi kesin değil fakat en son Şanghay İşbirliği Örgütü ne tam üye olmak istediğini açıklayan Ankara nın bu toplantıya iştirakinin sembolik olarak kıymetli olabileceğine dikkat çekiliyor
Arısan toplulukta yer almak için ne üzere şartlar gerekeceğinin şimdi net açıklanmadığını belirterek Türkiye ye gelen davetin nedenini yüklü olarak Rusya ya karşı kurulmakta olan güvenlik çemberi olarak görüyor
Katılım kriterleri ortasında demokrasi ya da insan hakları üzere bahislerin bulunması durumunda Türkiye için daha sıkıntı bir durum olabileceğini belirten Arısan a nazaran toplantıya iştirak sembolik açıdan yeniden de kıymetli görülebilir lakin Ankara ya çok fazla bir getiri sağlayacağını da düşünmüyor Arısan Ancak toplantıya davet edilmek bence kıymetli Zira aksi takdirde uygunca öbür cepheye yöneldiği algısı ortaya çıkacaktı diyor
Projenin fikir babası Macron yaptığı bir açıklamada AB demokratik kıymetlerini paylaşan her ülkenin Avrupa Siyasi Topluluğu’na katılabileceğini söylemişti
Türkiye katılsa da olur katılmasa da
Yenel AB üyelerinin asıl kararlarını çoklukla kendi doruklarında aldığına ve akabinde diğerlerinin uymasını istediğine işaret ederek yeni ortaya çıkacak olan topluluğun nasıl karar alacağının bu kararların uygulanıp uygulanmayacağının ya da bu platformun yalnızca bir konuşma yeri olarak mı kalacağının şimdi net olmadığını söylüyor
Son günlerde Türkiye ile ilgili tekrar gündeme gelen Batı dan kopuyor yorumları ile birlikte bu topluluğa iştirak işinin daha kıymetli olup olmadığı sorusuna ise Yenel şu cevabı veriyor
Türkiye nin iştiraki bence olsa da olur olmasa da açıkçası zira çok fazla bilinmeyen var Son tartışmalara atfen ŞİÖ ye iştirak oldu diye Batı’dan kopmuş değiliz Esasen davetli olarak gidildi üye değiliz ŞİÖ ye üye olma durumu da esasen yok söylenilenler yalnızca retorik Biz NATO üyesiyiz o açıdan NATO üyeliğimiz baki kaldıkça bizim nerede olduğumuz aşikâr
Uzmanlar Topluluk ile ilgili detayların Prag’daki birinci toplantının akabinde daha çok netleşebileceğine de işaret ederek sürecin nasıl işleyeceğine yönelik olarak bu projenin ölü doğup doğmadığının muhakkak olacağını da belirtiyor
