Anayasa Mahkemesi, 2014 yılında konutunun önünde polislerin biber gazlı müdahalesiyle karşılaşan 28 yaşındaki Aynur Kudin’in vefatıyla ilgili “yaşam hakkı ihlali kararı” verdi. Kapatılan soruşturmanın yine açılmasına hükmeden Yüksek Mahkeme, savcılıktan olayla ilgili hiç dinlenmeyen kuşkulu polislerin tabirlerinin alınmasını istedi. Kararın münasebetinde, polislerin bugüne kadar sözünün alınmaması “Bu durum soruşturma makamının olayın seyrini aydınlatmaya yönelik süreçlerinden kuşku duyulmasını gerektirecek, yürütülen soruşturmanın derinliği ve ciddiyeti üzerinde kuşku uyandıracak kıymetli bir eksikliktir” sözleriyle eleştirildi.
Suriye’nin Kobani kentinde meydana gelen olayları protesto etmek gayesiyle Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesinde 8 Ekim 2014 tarihinde protesto şovları düzenlendi. Bu sırada Aynur Kudin’in yakınlarının savına nazaran, Aynur Kudin’in erkek kardeşi S.K., şovlar nedeniyle oluşacak muhtemel düzensizlik sonucu ziyan görmemesi için konutun önünde duran arabası babası Kadir Kudin’in ihtarıyla otoparka çekti. S.K. arabası park ettikten sonra konuta hakikat yürürken göstericilerin de konutun bulunduğu sokağa yanlışsız kaçması sonucu polis tarafından gözaltına alındı.
Sokakta biber gazlı müdahale vefat getirdi
Kardeşinin polis tarafından gözaltına alındığını meskenin balkonundan gören Aynur Kudin, polislere “Durun, kardeşimi bırakın o suçsuz” diyerek seslendi. Argümana nazaran, polisler meskenin balkonuna biber gazı attı, bu nedenle aile bireyleri ağır gaza maruz kaldı. Ağır gazdan etkilenen Aynur Kudin hastaneye kaldırıldı lakin 16 Ekim 2014 tarihinde hayatını kaybetti.
Viranşehir Cumhuriyet Başsavcılığı, yürüttüğü soruşturma sonucunda kuşkulu polisler hakkında 26 Ocak 2018 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. Baba Kadir Kudin, bunun üzerine kolluk vazifelilerinin güç kullanması sonucunda vefat olayının meydana gelmesi ve olayla ilgili olarak tesirli ceza soruşturması yürütülmemesi nedeniyle ömür hakkının ihlal edildiğini ileri sürerek AYM’ye başvurdu.
AYM “yaşam hakkı ihlali” dedi
Anayasa Mahkemesi, ömür hakkının tesirli soruşturma yükümlülüğü bakımından ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme, kararın bir örneğinin, ömür hakkının tesirli soruşturma yükümlülüğünün ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için tekrar soruşturma yapılmak üzere Viranşehir Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmesine de hükmetti.
Kararın münasebetinde, soruşturmada yapılan eksikliklere dikkat çekildi. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ek 1. unsurunda, kolluk vazifelileri hakkındaki öldürme kabahatine ait argümanlara yönelik soruşturmaların Cumhuriyet savcıları tarafından şahsen ve öncelikle yapılacağı vurgulanan kararda, şu tenkitler yapıldı:
“Somut olayda güç kullanımı ile vefata yol açtığı ileri sürülen/olaya dâhil olan kolluk işçisinin şahit ya da kuşkulu sıfatıyla tabiri alınmamıştır. Bu durum soruşturma makamının olayın seyrini aydınlatmaya yönelik süreçlerinden kuşku duyulmasını gerektirecek, yürütülen soruşturmanın derinliği ve ciddiyeti üzerinde kuşku uyandıracak değerli bir eksikliktir. Tüm bu belirlemeler ışığında Aynur Kudin’in kuşkulu mevtini tüm taraflarıyla aydınlatabilecek ve sorumluların belirlenmesini sağlayabilecek bütün kanıtları tespit eden, ömür hakkının sağladığı teminatların gerektirdiği derinlik ve ciddiyette bir soruşturmanın yürütüldüğünü söylemek mümkün görünmemektedir.”
“Ölüm sebebi net değil”
Kudin’in yakınlarının hastanedeki hekimlerin “gazın kalbe ve beyne tesirinin olacağı” tarafında beyanda bulunduklarını sav ettiğine işaret edilen kararda, soruşturma sürecinde kelam konusu tabiplerin sözüne başvurulmadığı belirtildi. Kararda, otopsi raporuna nazaran darbeye bağlı olmayan beyin kanaması sonucu vefat eden Aynur Kudin’in beyin kanamasını neyin tetiklediği konusunda açık/net bir tespit bulunmadığı anlatıldı.
“Polislerin iki tutanağı çelişkili”
Polislerin hazırladığı bir tutanakta, “çevreden Aynur Kudin’in ikametinin merdiven boşluğunda düşerek yaralandığı biçiminde bilgiler alındığı” tabirine yer verildiği anlatılan kararda, öteki bir kolluk tutanağında ise “olayı gören, duyan, şahitlik eden hiç kimsenin bulunmadığı” istikametinde tespitte bulunuldu bildirildi. Bu iki tutanak ortasında bir tezat oluşturduğuna dikkat çekilen kararda, şöyle denildi:
“Aynur Kudin’in merdiven boşluğundan düşerek yaralandığı bilgisini sağlayan etrafın ifadesine/tanıklığına kayıt altına alınmak suretiyle başvurulmaması ve hasebiyle anılan iki tespit ortasında mevcut tutarsızlık, soruşturma makamlarının özensizliğine ait bir emaredir.”
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
