Anayasa Mahkemesi, eski HDP Eş Genel Lideri Figen Yüksekdağ’ın tutukluluğunun makul süreyi aştığı teziyle yapılan müracaatta hak ihlali olmadığına karar verdi. Yüksekdağ’ın 3 yıl 1 aylık tutukluluğunun makul olduğunu belirten mahkeme, tutukluluğunun 4 ay 5 günlük kısmında milletvekili/siyasi parti genel lideri olmasının bir sorun oluşturmayacağını kaydetti. Kararda, “Tutuklanmasına karar verilen kişinin milletvekili olması, bu önlemi otomatik olarak ölçüsüz kılan bir durum arz etmez” denildi.
4 Kasım 2016 tarihinde Ankara’daki konutunda gözaltına alınan eski HDP Eş Genel Lideri Figen Yüksekdağ, götürüldüğü Diyarbakır’da birebir gün silahlı terör örgütüne üye olma ve halkı kabahat işlemeye alenen tahrik etme hatalarından tutuklandı. Yüksekdağ hakkında açılan dava, daha sonra yetkisizlik kararıyla Ankara’ya gönderildi. Bu ortada Yüksekdağ, Ankara’da başlatılan 6-8 Kobani olayları soruşturması kapsamında ikinci kere tutuklandı. Ankara 16. Ağır Ceza Mahkemesi, 24 Şubat 2021 tarihli 32. duruşmada Yüksekdağ’ın davasını Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki Selahattin Demirtaş’ın da tutuklu bulunduğu Kobani davasıyla birleştirdi.
Halen Kocaeli F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda tutuklu olan Yüksekdağ’ın “terör örgütü propgandası yapmak” cürmünden aldığı 1 yıl 6 aylık mahpus cezası katılaştı. Bunun üzerine Yüksekdağ’ın bu cezasının infazına geçildi, bu nedenle Kobani davasındaki tutukluluk kararının infazı durduruldu. Yüksekdağ’ın propaganda kabahatinden katılaşan cezası 23 Ocak 2019-25 Ekim 2019 tarihleri ortasında infaz edildi.
Yüksekdağ, mahkemelerin tahliye kararı vermemesi üzerine 26 Şubat 2021 tarihinde ferdî müracaatta bulundu.
AYM tutukluluk müddetinde sorun görmedi
Başvuruyu 13 Ocak 2022’de pahalandıran Anayasa Mahkemesi, tutukluluğun makul süreyi aşması hasebiyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine karar verdi. Kararda, tutuklandığı tarihte milletvekili olan Yüksekdağ’ın tutukluluğun makul süreyi aştığı ve bununla kontaklı olarak seçilme ve siyasi faaliyette bulunma imkânlarının kısıtlandığı argümanı incelendi.
AYM kararında, Yüksekdağ’ın 5 yıl 2 ay 19 gün olan toplam tutukluluk müddetini hesaplarken; hakkındaki propganda cezasının infaz edildiği süreyi çıkardı. Bu nedenle AYM; toplam tutukluluk müddetini 3 yıl 1 ay olarak belirledi.
Yüksekdağ hakkında silahlı terör örgütü kurma yahut yönetme hatasından yürütülen soruşturmanın farklı hatalarla ilgili soruşturmalara nazaran zorluğu ve karmaşıklığı olduğu savunulan kararda, “Bu bakımdan kanıtların toplanmasındaki zahmetin, müracaatçı hakkındaki suçlamaların sayısı ve mahiyetinin ve hâlihazırda yürütülen davanın kapsamının soruşturma/kovuşturma süreçlerinde tutuklama önlemine başvurma muhtaçlığını artırdığı ve anılan süreçlerin cereyanında bir özensizliğin bulunmadığı görülmektedir” denildi.
Kararda, şu kıymetlendirme yapıldı:
“Sonuç olarak tutukluluğun ön kuralı olan hata işlendiğine dair kuvvetli belirti ile hürriyetten mahrum bırakılmanın legal nedenlerinin ve önlemin ölçülülüğünün belirtilmesi bakımından müracaatçı hakkındaki tutukluluğun devamına ait kararların münasebetlerinin ilgili ve kâfi olması ve soruşturma/kovuşturma süreçlerinin yürütülmesinde bir özensizliğin bulunmaması konuları bir bütün olarak dikkate alındığında yaklaşık 3 yıl 1 aylık tutukluluk müddetinin makul olduğu sonucuna varılmıştır.”
Milletvekili olarak 4 aylık tutuklamada sorun yok
Anayasa Mahkemesi, daha evvel tutuklu birtakım CHP ve HDP’li vekillerle ilgili verdiği hak ihlali kararını Yüksekdağ için uygulamadı. Yüksekdağ’ın tutuklandığı 4 Kasım 2016 tarihinde HDP’nin eş genel lideri olduğu, hakkında katılaşmış mahkûmiyet kararı bulunması nedeniyle milletvekilliğinin 21 Şubat 2017 tarihinde TBMM tarafından düşürüldüğüne işaret edilen kararda, şu kıymetlendirme yapıldı:
“Başvurucunun milletvekili ve bir siyasi partinin genel lideri sıfatını taşıdığı devirde geçen tutukluluk mühleti 4 ay 5 gündür. Bu müddetin üstte anılan müracaatlarda Anayasa Mahkemesi tarafından makul bulunmayan tutukluluk mühletlerine -Selahattin Demirtaş müracaatında 1 yıl 7 ay 20 gün; Mehmet Haberal ile Mustafa Ali Balbay müracaatlarında yaklaşık 2 yıl 1 ay 17 gün; Kemal Aktaş ve Selma Irmak, Faysal Sarıyıldız, İbrahim Ayhan ile Gülser Yıldırım müracaatlarında ise 2 yıl 6 ay 20 gün- göre epey kısa olduğu görülmektedir. Tutuklanmasına karar verilen kişinin milletvekili olmasının bu önlemi otomatik olarak ölçüsüz kılmayacağı ve müracaatçının milletvekili/bir siyasi partinin genel lideri sıfatıyla tutulmasının uzunca bir mühlet devam etmediği de gözetildiğinde 4 ay 5 günlük müddetin yaklaşık 3 yıl 1 ay boyunca devam eden önlemin ölçülülüğü açısından bir sorun oluşturmadığı değerlendirilmiştir.”
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
