Bu yıl Ramazan Bayramı ile birlikte tatil dönemi da açılıyor. Turizmciler pandemi nedeniyle güç geçirdikleri iki yılın yaralarını bu yaz sarmayı planlıyordu lakin Rusya’nın Ukrayna’yı işgali bu planın bir kısmını bozdu. Savaş nedeniyle bu iki değerli turizm pazarından Türkiye’ye gelen turist sayısında değerli bir kayıp bekleniyor. Durum bu türlü olunca tatile çıkan her bir yerli turist kesim için hayli kıymetli.
Peki bayram tatili için rezervasyonlar ne durumda? Bölüm temsilcileri bayramın yaz öncesi periyoda denk gelmesine karşın rezervasyonlarda değerli bir artışın başladığını söylüyor. Buna nazaran kimi bölgelerde doluluk yüzde 60’ı aşarken kimi bölgelerde de yüzde 80’lik doluluk yakalanmış durumda.
Havaların ısınmasıyla birlikte tatil refleksinin de canlandığını söyleyen Türkiye Otelciler Federasyonu Lider Yardımcısı Bülent Bülbüloğu, bayram ile birlikte bu durumun rezervasyonlara yansıdığını ve bayram tatilinin hareketli geçeceğini belirtiyor. Hem vatandaşın hem de turizmcinin pandemi boyunca tatilden tam olarak beklediğini bulamadığını söz eden Bülbüloğlu, “Son iki seneyi pandemi yüzünden farklı pahalandırmak lazım. Sağlıklı bir kıymetlendirme için 2019’a bakmak gerekirse de o istatistikleri yine yakalamak biraz sıkıntı. Lakin önünüzdeki günlerde artış bekliyoruz” dedi.
Bu bayram tatilinin erken bir periyoda denk geldiğini söz eden otel işletmecisi Barış Öztürk ise buna karşın vatandaşların hissedilebilir bir tatil hareketi gerçekleştireceğini söyledi. İki berbat geçen yılın akabinde beklentiyi düşürdüklerini anlatan Öztürk, şu anki yoğunlukların ise epey olumlu olduğunu belirtti.
Maliyet artışı zorluyor
Ancak yerli turist her ne kadar tatil konusunda istekli olsa da önünde maliyet artışı üzere kıymetli bir pürüz var. Çünkü Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından mart ayında açıklanan enflasyon istatistiklerine nazaran lokanta ve otellerdeki fiyat artışı yıllık yüzde 60, ulaştırma kümesinde ise yüzde 99 oldu.
İşletme maliyetlerindeki artışa dikkat çeken Bülent Bülbüloğlu, “Enerji, besin ve işçi sarfiyatları bu süreçte çok arttı. Ayrıyeten alım gücünün de düştüğünü unutmamak lazım. Biz geçtiğimiz yıl 500 liraya sattığımız odayı bu yıl bin liraya 1500 liraya satamayız. Mecburen kendi kâr marjımızı düşürmek zorundayız. Hatta bazen bu marjı sıfıra çekmek durumundayız. Odaları doldurmak için 1500 lira yerine 700-800 lira yapıyoruz” tabirlerini kullandı.
Urla’da otel işletmeciliği yapan Barış Öztürk de artan maliyetlerin otelcileri hayli zorladığını ve bu süreçte kimi otellerin kapalı kalmayı tercih ettiğini belirtiyor. Otellerin mecburen fiyat artışı yaptığını aktaran Öztürk, “Bu artış kimi bölgelerde yüzde 60 formunda yansıtılırken kimi bölgelerde yüzde 100’ü buluyor” diyor.
Fiyat artışlarının en fazla yaşandığı bölgelerin başında Çeşme, Bozcaada, Kaş ve Bodrum üzere yerler geliyor. Öztürk’e nazaran bu bölgelerdeki hudutlu yatak kapasitesi ve ağır talep fiyatların da artmasına neden oluyor. Türkiye’de hala sonlu bir kesitin tertipli olarak tatile çıkabildiğini belirten Öztürk’e nazaran önümüzdeki süreçte fiyatlar daha da artacak ve tatil yapmak zorlaşacak. Bülent Bülbüloğlu ise son yıllarda değişen alışkanlıkların da birtakım bölgelerde yoğunluğa ve fiyat artışlarına neden olduğunu söylüyor. Ayrıyeten Bülentoğlu’na nazaran şu anda Rus turistlerin tercih ettiği bölgeler öteki tatil yörelerine nazaran daha ucuz.
Savaş Türkiye turizmini vurdu
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Tercihi ve süreyi değiştiriyor
İç pazardaki turizm hareketinin epey değerli olduğunu aktaran Bülbüloğlu, düşen alım gücü ile birlikte vatandaşların tatillerini de küçülttüğünü belirtiyor. Buna nazaran geçen yıl 5 yıldızlı otellerde kalanlar bu yıl 4 yıldızlı ya da daha uygun fiyatlı otelleri tercih ediyor. 5 gün tatil yapan 4 güne, 4 gün yapan 3 güne düşürüyor. İnsanların bu yıl biraz daha zorlanacağını tabir eden Bülbüloğlu, mali imkanların da tatile çıkma konusunda temel öge haline geldiğinin altını çiziyor.
Bülent Bülbüloğlu, tatilin maliyeti için ise şu değerlendirmelerde bulunuyor: “Bayram ve başka tatillerde bilhassa yerli turistin sevdiği bölgelerde süratli fiyat artışları olabiliyor fakat bu periyotta vatandaşlar yabancı turistlerin tercih ettiği yerleri seçtiğinde bu fiyat artışlarından o kadar etkilenmeyebilir. Bugün Marmaris’te gecelik 300 liraya da oda var 30 bin liraya da. Tekrar Ege’de bir otelde kişi başı 500 liraya konaklayabilirsiniz lakin tıpkı vakitte Ege’de bir butik otelde gecelik 1500 liraya da konaklayabilirsiniz. Buradaki maliyet tercihlere nazaran şekillenecektir. Lakin bu yıl 3 kişilik bir ailenin 3 günlük bir otel tatili 3 bin lira düzeyinde. Geçen yıla nazaran tüm seçenekler arttı.”
Otobüs seferlerinde azalma var
Maliyetlerdeki artış yalnızca deniz, kum ve güneş tatili için yola çıkacakları etkilemiyor. Otobüsçülere nazaran artan maliyetler yüzünden bilet fiyatlarının katlanması memleket ziyaretine gidecek olan vatandaşı da zorluyor. Buna nazaran İstanbul’daki Esenler otogarından çıkan otobüs sayısı geçtiğimiz yıllara nazaran önemli oranda azalacağı varsayım ediliyor.
Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Lideri Birol Özcan, İstanbul’dan bayram için yapılacak sefer sayısında kıymetli bir düşüş olduğunu söylüyor. Şu anda otobüslerde yüzde 80’lik bir doluluk oranının yakalandığını belirten Özcan’a nazaran bu yüksek doluluk oranı bir mana tabir etmiyor. Bundan 3 yıl evvel bayram tatillerinde İstanbul’dan günde 2 bin 500 otobüsün çıkış yaptığını hatırlatan Özcan bu yıl en fazla günde 1600 seferin görüleceğini anlatıyor.
Eski bayramların tadı yok
Otobüs biletlerinin genelde tek taraf olarak alındığını ve hareketin de azaldığını aktaran Özcan, “Eskiden bayramlarda değil her tatil devrinde hareket olurdu. İnsanları yılda 3-4 defa memleketlerine giderdi. Bakın şöyle anlatayım artık bagajlar boş gidiyor boş geliyor. Evvelden beşerler memleketlerine ikramlar götürürdü sonra dönüşte memleketinden kentlere besinini getirirdi. Artık ne buradan gidenin ekonomik durumu var ne orada olanın ekonomik durumu var. Durum bu türlü olunca bayramlarda gidişler de gelişler de azalıyor. Eski bayramların tadı yok” diyor.
Artan otoyol ve mazot fiyatlarının otobüs firmaları için sürdürülemez olduğunu tabir eden Özcan’a nazaran kıymetli bilet fiyatları da yolcuların seyahatini engelliyor. Bu hususta otobüs seyahatinin devlet tarafından desteklenmesi gerektiğini söyleyen Özcan, “İstanbul-Van seferi 550 lira, bunu biz isteyerek yapmadık. Otobüsler paralı köprüleri, yolları kullanmak zorunda. Bu çok büyük bir maliyet. Otobüs birden fazla vakit boş geliyor. Bir sefer otobüsün lastiğini almak için bile para kazandırmıyor. Bugün İstanbul’dan Elazığ’a gidip gelmek 17 bin liralık yakıt demek. Öteki masrafları ekleyince sefere çıkmanın bir manası kalmıyor” halinde konuşuyor.
