Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Lideri Joe Biden, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile yapacağı görüşme öncesinde, Çin’in bölgedeki taleplerine karşı açıklamalar yaptı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Biden’ın, ASEAN (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) Tepesi için bulunduğu Kamboçya’da, Çin’in Güney Çin Denizi üzerindeki egemenlik haklarına karşı geldiği bildirildi.
Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Milletlerarası Daimi Tahkim Mahkemesi’nin 2016 yılında Çin’in Güney Çin Denizi ile ilgili hak savlarına karşı aldığı kararın “nihai ve hukuken bağlayıcı” olduğunu tabir eden Joe Biden, Japonya açıklarındaki hür gemi trafiği ile Güney ve Doğu Çin Denizi üzerindeki hür uçuşlara hürmet gösterilmesi gerektiğini lisana getirdi. Biden ayrıyeten, var olan tüm uyuşmazlıkların, barışçıl yollarla ve memleketler arası hukuk ile ahenk içinde çözülmesinin zarurî olduğunu vurguladı.
ABD’nin uğruna savaşmayı göze aldığı ülke: Tayvan
Beyaz Saray açıklamasında, ABD’nin global boyutta Çin ile enerjik bir rekabete girmek istediği, lakin birebir vakitte insan hakları ihlallerine de dikkat çekmeye devam edeceği belirtildi. Öbür yandan “Rekabetin bir çatışmaya dönüşmemesi için” bağlantı kanallarının açık tutulmasının değerine vurgu yapıldı. ABD Lideri Biden ayrıyeten, Tayvan Boğazı’nda “Barış ve İstikrar”ın kıymetine vurgu yaparak, Pekin’in Tayvan’ı işgal etme teşebbüsüne atıfta bulundu.
Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan’ı egemenlik sonları içinde bir modülü olarak görürken, Tayvan kendini çok uzun müddettir bağımsız bir ülke olarak tanımlıyor. Tayvan’ın muhtemel bir Çin hücumunda kendini koruyabilmesi için bu ülkeye silah takviyesi sağlayan ABD, Joe Biden idaresinde birçok sefer, Çin’in muhtemel bir işgal teşebbüsünde Amerikan ordusunun Tayvan’ı koruyacağını vurguladı.
Arşiv – Çin Hava Kuvvetleri’ne ilişkin savaş uçaları Tayvan’ın güneyinde devriye uçuşu gerçekleştiriyorFotoğraf: Liu Rui/Xinhua/AP/dpa/picture alliance
Güney Çin Denizi’nde egemenlik tartışmaları
Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak tez eden Çin, bu mevzuda en büyük uyuşmazlığı Japonya ile yaşıyor. Öbür yandan ASEAN üyesi Vietnam, Filipinler, Malezya ve Brunei üzere ülkeler de kelam konusu deniz ve bu denizde yer alan adalar üzerinde egemenlik argümanlarını lisana getiriyor. Pek çok hammadde açısından varlıklı olan Güney Çin Denizi, tıpkı vakitte dünya deniz trafiğinin üçte birinin güzergahında yer alıyor. Kelam konusu denizde sık sık devriye gezen ABD donanmasına ilişkin savaş gemileri ile Çin donanmasına ilişkin savaş gemileri ortasında da vakit zaman tansiyonun yükseldiği temaslar oluyor.
ABD Lideri Biden ile Çin’li mevkidaşı Şi, G20 Doruğu öncesinde Pazartesi günü Endonezya’nın Bali Adası’nda bir ortaya gelecek. Bali’nin turistik merkezlerinden Nusa Dua’da Salı ve Çarşamba günü yapılacak G20 Tepesi’nde Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek.
dpa / ET,HT
