Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ile Lviv’de bir ortaya geldi.
Ukrayna’nın batısında, Polonya hududunda yer alan Lviv’deki dorukta, Ukrayna tahılının dünya pazarlarına ulaştırılması sıkıntısının yanı sıra, Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporijya’ya yönelik güvenlik telaşları de ele alındı.
Zirve sonrası yaptığı açıklamada, tahıl ihracatına yönelik teşebbüsün uyumuna devam edilmesi konusunda mutabık kaldıklarını belirten Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy, BM’nin nükleer santralin güvenliğini teminat alması gerektiğini de tabir etti. Telegram kanalı üzerinden açıklama yapan Zelenskiy, görüşmede Rusya’nın Zaporijya nükleer santrali üzerinden yaptığı tehditlere bilhassa eğildiklerini belirterek, “Saldırganın bu şuurlu terörü, tüm dünya için global felaket sonuçları doğurabilir” sözlerini kullandı.
Ukrayna Devlet Lideri, bu nedenle BM’nin bu santralin güvenliğini, askerden arındırılmasını ve büsbütün Rus birliklerinden özgürleştilmesini temin etmesinin elzemliğine işaret etti.
Lviv’deki tepe sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Erdoğan da Zaporijya Nükleer Santrali etrafında devam eden çatışmalardan duydukları kaygıyı lisana getirdiklerini belirterek, “Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz” sözlerini kullandı.
Rusya’nın ‘santrali kapatabiliriz’ açıklamasına Kiev’den tepki
Kiev, Moskova’yı santrali bölgede gerçekleştirdiği akınlar için birliklerine bir kalkan olarak kullanmakla da suçlarken, Rusya bu tezleri geri çeviriyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı, nükleer santralin etrafındaki askeri faaliyetlerin sonlandırılması davetlerini “kabul edilemez” olarak nitelendirirken, Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın hücumlarının sürmesi halinde santralin kapatılabileceğini açıklamıştı.
Rusya, nükleer tesiste bir kaza yaşanması halinde radyoaktif hususun Almanya, Polonya ve Slovakya’yı etkileyebileceğini savunurken; Kiev ise santralin kapatılmasının muhtemel sonuçlarına karşı ikazda bulundu. Ukrayna’nın devlet nükleer güç şirketi Energoatom tesisin kapatılmasının Avrupa’nın en büyük nükleer santralinde bir radyasyon felaketine yönelik riski artıracağını öne sürüyor.
Nükleer felaket endişesi
Ukrayna’nın güneyindeki Enerhodar kenti yakınlarında bulunan Zaporijya nükleer santrali, yaklaşık 4 milyon hanenin elektrik gereksinimini karşılayabilecek kapasiteye sahip. Avrupa’nın en büyük nükleer santrali, geçen Mart ayında Rus birliklerinin eline geçmesine karşın hala Ukrayna tarafından işletiliyor. Energoatom, santralin işgal edilmesinden sonra iki reaktörü kapatmıştı. Rus ve Ukrayna birlikleri ortasındaki çatışmaların santral bölgesine giderek yaklaşması, mümkün bir nükleer felakete ait güvenlik kaygılarını artırmıştı.
Kiev ile Ankara ortasında “altyapı” anlaşması
Rus işgali sonrası birinci sefer Ukrayna’yı ziyaret eden Erdoğan, Guterres’le gerçekleştirilen üçlü tepe öncesi Zelenskiy ile Potoçki Sarayı’nda ikili görüşme gerçekleştirdi. Ukrayna Devlet Lideri Zelenskiy, Erdoğan’ın ziyaretine ait, “Güçlü bir ülkeden gelen güçlü bir takviye mesajı’’ tabirlerini kullandı.
Zirveden sonra düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Erdoğan, Zelenskiy ile gerçekleştirdikleri ikili görüşmede, ülkeler ortasındaki stratejik iştirak seviyesindeki ilgileri tüm boyutlarıyla değerlendirdiklerini belirtti. “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine takviyemizi bu vesileyle bir kere daha vurguladığını” söyleyen Erdoğan, Ukrayna tahılının ihracatına ait Istanbul’da varılan muahedenin muvaffakiyetinin da altını çizdi. “İstanbul Mutabakatı’nın olumlu yansımalarını yalnızca Ukrayna değil, tüm dünya hissetmeye başladı” diye konuşan Cumhurbaşkanı, mutabakatın uygulamaya konduğu 1 Ağustos’tan bu yana toplam 25 gemi ve yaklaşık 625 bin ton Ukrayna tahılının dünya pazarına ulaştırıldığına dikkat çekti.
Erdoğan, “Bugüne kadar olduğu üzere Ukrayna’nın tekrar imarı için gereken takviyesi vereceğimizi Sayın Zelenskiy’le paylaştık” tabirlerini kullanırken, tepede Kiev ve Ankara ortasında Ukrayna’nın tahrip olan altyapısının tekrar inşasına yönelik bir muahede da imzalandığı kaydedildi. Mutabakat kapsamında iki ülke ortasında oluşturulacak “görev gücü”yle Ukrayna’da yollar, köprüler, su ve elektrik altyapısı, hastane ve okul üzere tesislerin yine inşası için çalışmaların birlikte koordine edileceği belirtildi.
DW,Reuters,AFP/SÖ,HT
