Birleşmiş Milletler (BM), Türkiye’nin konut sahipliğinde 22 Temmuz’da Rusya ve Ukrayna ile imzalanan tahıl mutabakatı sonrasında bu ülkelerden besin ihracatının arttığını, lakin Rusya’dan acil gereksinim duyulangübre ihracatındaki artışın düşük kaldığını bildirdi.
BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı Genel Sekreteri Rebeca Grynspan, Rusya’dan besin ihracatında Haziran-Temmuz ayları ortasında yüzde 12’lik artış kaydedildiğini, lakin bu değerli gelişmeye karşın kuzey yarımküredeki ekim-dikim dönemi için en geç Ekim ve Kasım aylarına kadar gereksinim duyulan gübre konusunda telaşlı olduklarını belirtti.
Rus gübresinin global pazarlara manisiz bir biçimde erişimini sağlamaya çalışan grubu yöneten Grynspan, Rusya’dan ihracatın finansmanı ve gemilerle nakliyatı konusunda hala badireler bulunduğuna dikkat çekti. Tahıl muahedesi Ukrayna ve Rusya’dan tahılın yanı sıra, Rus gübresinin ihracatının Moskova’ya karşı uygulanan yaptırımlardan etkilenmemesini de öngörüyordu. Batılı ülkeler Rusya’dan besin alanındaki ihracata yönelik mahzurları kaldırma garantisi vermiş olmasına karşın milletlerarası nakliyat ve sigorta şirketleri Rusya ile iş yapmaya aralı yaklaşıyor.
“Tahıl ve gübre yaptırımlara dahil değil”
Grynspan, şirketlerde ABD ve AB’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlarla ilgili kuşkular bulunduğunu belirterek BM olarak bu çekinceleri gidermeye çalıştıklarını, besin ve gübrenin yaptırımlara dahil olmadığını, münasebetiyle gemilerle taşınmasının önünde rastgele bir yasal pürüz bulunmadığını yineledi. Grynspann, Rus tahıl ve gübresini gemilerin taşıyabileceğini, sigorta şirketlerinin bu gemileri sigortalayabileceğini, bankalarda süreçler yapılabileceğini ve gemilerin Avrupa limanlarına yük taşıyabileceğini belirtti.
Rebeca GrynspanFotoğraf: www.segib.org
Gübre fiyatlarının, koronavirüs pandemisinin başladığı 2020 öncesine nazaran üç kat arttığına işaret eden Grynspan, “Gübre sıkıntısını çözemezsek şu anki kriz bir felakete dönüşebilir” uyarısı yaptı.
“Fiyatlardaki düşüş iç pazarlara yansımıyor”
BM yetkilisi, Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında BM Besin ve Tarım Örgütü’nün besin fiyatlarındaki düşüşe dair son sayılarına da yer verdi. Dünya çapında besin fiyatlarının beşinci defa üst üste Ağustos ayında da düştüğünü belirten Grynspan, lakin bu düşüşün iç pazarlara yansımamasının kaygı yarattığını kaydetti. Yetkili, gelişmekte olan ülkelerin hâlâ yüksek besin fiyatları, enflasyon, devalüasyon ve faiz oranlarındaki artışla çaba ettiğine dikkat çekti.
Ukrayna’dan 2,8 milyon ton tahıl taşındı
Toplantıda konuşan BM yetkilisi Amir Abdulla da , tahıl mutabakatında saptanan Karadeniz’deki üç Ukrayna limanından şimdiye kadar 129 geminin tam yüklü olarak hareket ettiğini ve 2,8 milyon ton tahıl taşıdığını bildirdi. Ukrayna tahılının nakliyatının uyumundan sorumlu olan Abdulla, tahıl fiyatları düşerken, daha evvel tahıl stoklayanların ellerindeki eseri piyasaya sürmesiyle mahallî fiyatlarda düşüş yaşanmasını umduklarını belirtti.
Rusya ve Ukrayna’nın İstanbul’da BM ve Türkiye ile farklı başka imzaladığı mutabakatların mühleti Kasım ayında doluyor. Müddetin uzatılıp uzatılmayacağı konusunda Rusya’nın tavrı değer taşıyor. Kendi tahıl ve gübresinin milletlerarası pazarlara ulaştırılması önündeki manilerin kaldırılmasını isteyen Rusya, bu hususta ilerleme sağlanamaması durumunda muahedeyi uzatmayacağı sinyali vermişti.
Toplantıya İstanbul’dan manzaralı temasla katılan Abdulla, tahıl nakliyatının sürmesi konusunda “Türkiye’den çok olumlu bildiriler geldiğini” belirterek Türkiye’nin nüfuzu ve BM’nin arabuluculuk gayretleri ile devamlılığın sağlanacağına inandığını söz etti.
AP/BK,TY
