Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ait Cumhurbaşkanı Kararı’nın iptali için açılan ikinci dava Danıştay’da görüldü. Danıştay10. Daire’de görülen davada Danıştay Savcısı Aytaç Kurt, fesih sürecinin iptalini istedi. Mahkeme heyeti, ileri tarihte karar vermek üzere duruşmayı sonlandırdı.
Danıştay 10. Daire, bugün fesih kararının iptali için dava açan HDP Eş Genel Lideri Pervin Buldan, CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, Bayanlar ve Çocuklar Derneği, SOL Parti, Yargıçlar Sendikası, Malatya, Zonguldak, Çanakkale, Kars, Artvin, Denizli, Kırklareli, Tokat, Aksaray ve Şırnak barolarının müracaatlarını görüştü.
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü Muahedeler Daire Lideri Emre Topal, feshin iptalini isteyen bayanların savunmalarına karşı “gayriciddi iddialar” dedi. Topal, “Bir milletlerarası muahedeyi sonuçlandıran asıl süreç onay işlemidir” diyerek, bu yetkinin Cumhurbaşkanı’nda olduğunu ve TBMM’nin de yalnızca “milletlerarası muahedenin onaylanmasını uygun bulma yetkisinin olduğunu” söyledi.
İstanbul Mukavelesi’nin feshine karşı sokağa çıkan bayanlar (1 Temmuz 2021)Fotoğraf: Fatima Çelik/DW
Topal, “Biz daima şunu savunduk, milletlerarası mutabakatlar milletlerarası hukuk sürecidir. TBMM’nin kabul ettiği iç hukuk kanunu değildir” diye konuştu.
Topal’ın kelamlarının akabinde avukat Özge Yücel, “Nasıl bu karardan vazgeçildiğini anlattı fakat neden olduğunu anlatmadı” dedi. Avukat Hülya Gülbahar da “Anayasa’nın 90’ıncı hususu çok açık. Bunu yorumlamaya gerek yok. Arkadaşların okuması ve okuduğunu anlaması gerekiyor” dedi. Gülbahar, insan haklarıyla ilgili olan milletlerarası mukavelelerin kendisiyle çelişen kanunları bertaraf edeceğini söyledi.
Avukat Şenal Sarıhan, taleplerinin ömür hakkının korunması olduğunu tabir ederek; “Kadınlar hayat haklarının garanti altın alınmasını, şiddete uğramamak, ikinci sınıf olmamak istiyorlar. Temel haklarla Cumhurbaşkanlığı makamının kararname çıkarma yetkisi yok” dedi. Sarıhan, “Esas olması gereken şey ömür hakkına sahip çıkmasıdır bu mahkeme kararının” diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı avukatları iptal talebinin reddini istedi. Danıştay Savcısı, “Dava konusu sürecin iptalinin gerektiğini düşünüyorum” diyerek, fesih sürecinin iptalini istedi.
Dava sonrasında bayan örgütleri Danıştay önünde bir açıklama yaptı. Avukat Hülya Gülbahar burada yaptığı konuşmada “Burada İstanbul Kontratını savunuyoruz, İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmeyeceğimizi her seferinde söylüyoruz. Eşit bir hayat için çaba etmeye devam edeceğiz münasebetiyle mecburuz İstanbul Sözleşmesi’ni savunmaya, şiddetsiz bir hayat için uğraş etmeye devam edeceğiz, her anımızda, her saniyemizde İstanbul Sözleşmesi’ni savunacağız lakin tıpkı vakitte İstanbul Kontratı bizim onurumuz, onur çabası veriyoruz burada, onurumuzu kimseye ezdirmeyiz kimseye ezdirmeyeceğiz” dedi.
Ne olmuştu?
Türkiye, 11 Mayıs 2011 tarihinde imzaya açılan ve İstanbul Kontratı olarak da bilinen “Kadına Yönelik Şiddet ve Konut İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Gayrete Dair Avrupa Kurulu Sözleşmesi”nin birinci imzacılarından biriydi. Kontrat, toplumsal cinsiyete dayalı her türlü ayrımcılık ve şiddet sıkıntısına dair bugüne kadar hazırlanmış en kapsamlı memleketler arası mukavele olarak biliniyordu. Türkiye, 10 Şubat 2012 tarihinde Bakanlar Konseyi kararıyla onaylanan İstanbul Sözleşmesi’ne on sene boyunca taraf oldu. 20 Mart 2021 tarihinde ise İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanlığı kararıyla çekildiğini duyurdu.
DW, ANKA / EC, BÖ
