Kamuoyunda “Sansür Yasası” olarak bilinen, internet medyası ve toplumsal medya ile ilgili yeni yaptırımlar öngören”Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onaylaması sonrası Resmi Gazete’de yayımlanarak bugün yürürlüğe girdi. Kelam konusu 7418 Sayılı Kanun geçtiğimiz hafta Perşembe günü TBMM Genel Konseyi’ndeki görüşmelerde AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilmişti.
Kanunun 29’uncu hususuyla, “halkı aldatıcı bilgi yayma suçu” nedeniyle gazeteciler ve toplumsal medya kullanıcılarının 3 yıla kadar mahpus cezası almasının önü açıldı. Ayrıyeten haklarında dava açılacak şahıslar tutuklu yargılanabilecek.
Kanunun 31’inci unsuruyla, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Cürümlerle Gayret Edilmesi Hakkında Kanun’un 6. unsurunun, a bendine ekleme yapıldı. Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne internet sitelerindeki tüm içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine yönelik karar alma yetkisi verildi. Birlik kararını, ilgili içerik yahut yer sağlayıcının internet sayfalarından tespit edilebilen elektronik posta adreslerine bildirebilecek.
Kanunun 32’nci hususuyla, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Cürümlerle Uğraş Edilmesi Hakkında Kanun’un 8’inci hususuna “Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Ulusal İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27. hususunun birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlar” kararı eklendi.
Böylece artık Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) misyon ve faaliyetlerine ait bilgi ve dokümanları ile MİT mensupları ve ailelerinin kimlikleri, makamı üzere bilgilerin yer aldığı internet içerikleri Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından çıkarttırılabilecek. Teklifin 33’üncü unsurunda, Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin mahkemenin kararı sonucu aldığı verilen içeriğin çıkartılması ve erişimin engellenmesi süreçlerine kararı veren mahkemede itiraz edilebileceği düzenlendi.
Şube zaruriliği getirildi
Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcılarının Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildireceği gerçek bireylerin Türkiye’de oturması ve Türk vatandaşı olması zarurî hale geldi. Türkiye’den günlük erişimin on milyondan fazla olması halinde; yurt dışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen gerçek yahut hükmî kişi temsilci, toplumsal ağ sağlayıcının sorumlulukları gizli kalmak kaydıyla teknik, idari, tüzel ve mali taraftan tam yetkili ve sorumlu olacak. Temsilci gerçek kişi değil hukuksal şahıssa direkt toplumsal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi biçiminde kurulan bir şube açılması zarurî olacak.
“Halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” suçu
Sosyal ağ sağlayıcıları, Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu’nun (BTK) istediği bilgileri vermekle yükümlü olacak. Yeni getirilen “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” hatasının da olduğu İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Hatalarla Çaba Edilmesı Hakkında Kanun kapsamındaki kabahatlere ait içerikler ile başlık etiketlerinin yayınlanmamasına ait kendi sistem, sistem ve algoritmasında BTK’yla iş birliği halinde gerekli “tedbirleri” alacak. Toplumsal ağ sağlayıcıları, “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” kabahatinin da içinde olduğu hatalara mevzu internet içeriklerini oluşturan yahut yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgileri soruşturma kademesinde cumhuriyet savcısı, kovuşturma kademesinde yargılamanın yürütüldüğü mahkemeye vermek zorunda olacak. Bu bilgilerin verilmemesi durumunda yurt dışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90’ı oranında daraltılabilecek. Bu daraltma süreci için Ankara Sulh Ceza Hakimliğine başvurulacak ve daraltma kararı verilmesi halinde BTK harekete geçecek, dört saat içinde bant genişliği daraltılacak.
Reklam yasağı
İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarını yerine getirmeyen toplumsal ağ sağlayıcılarına altı aya kadar reklam verilmesi yasaklanabilecek. Reklam yasağı kararı, Resmi Gazete’de yayımlanacak. Reklam yasağının yanı sıra içeriğin çıkarılması yahut erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar toplumsal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50’si oranında daraltılacak. Toplumsal ağ sağlayıcısı 30 gün içinde içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararını yerine getirmezse, bant genişliği daraltma oranı yüzde 90’a çıkarılacak.
Ayrıca reklam yasağı kararına alışılmamış davranan Türkiye’de oturan vergi mükellefi gerçek ve hukukî bireylere, 10 bin Türk lirasından 100 bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilebilecek. Toplumsal ağ sağlayıcı, bireylerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içerikleri öğrenmesi ve gecikmesinde sakınca bulunması halinde, bu içeriği ve içeriği oluşturana ait bilgileri yetkili kolluk ünitesiyle paylaşacak.
6 ay içinde bildirmeyene 30 milyon TL para cezası ve bant daraltma cezası verilebilecek
Kanunun 35’inci unsuruyla, şimdi temsilci belirlememiş olan toplumsal ağ sağlayıcıları 6 ay içinde temsilci belirlemek zorunda olacak. 6 ay içinde bildirmemesi halinde 30 milyon Türk lirası daha idari para cezası, reklam yasağı ve yüzde 90 oranında bant daraltma cezası verilebilecek.
Kanunun 38’inci unsuruyla, Elektronik Haberleşme Kanunu’ndaki “Yetkilendirme usulü” başlığı altında düzenlenen 9’uncu hususundaki yükümlülükleri yerine getirmeyen yahut yetkilendirilmeksizin hizmet sunan şebekeler üstü hizmet sağlayıcılara 1 milyon Türk Lirasından 30 milyon Türk Lirasına kadar idari para cezası verilebilecek. Para cezasını ödemeyen ve kanundaki yükümlülüklerini 6 ay içinde yerine getirmeyen hizmet sağlayıcılarının internet bant genişliği trafiği yüzde 95’e kadar daraltılabilecek.
AKP ve MHP’nin “dezenformasyonla mücadele” argümanıyla hazırladığı sivil toplum kuruluşları, basın meslek örgütleri ve muhalefetin ise “sansür yasası” olarak isimlendirdiği kanun teklifi kamuoyundabüyük tartışmalara yol açmıştı. CHP yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurma kararı almıştı. Toplumsal medya kullanıcıların gönderileri nedeniyle bilhassa 29. unsurda tanımlanan suça dahil olabileceğine dikkat çeken uzmanlar, yasanın keyfi yorumlamalara açık olduğu uyarısı yapmıştı.
ANKA,DW/BÖ,BK
