Dışişleri Bakanlığı ortalarında İngiltere, İsveç ve Belçika’nın da bulunduğu 9 ülkenin Türkiye’deki fahri konsolosunun vazifelerine ani bir kararla son verdi. 2025 yılına kadar vazife müddeti bulunan fahri konsolosların misyondan alınmasının münasebeti açıklanmadı. İsveç’in Antalya Fahri Konsolosu Nil Sağır, kararı değerlendirirken ülkedeki “siyasi ortama” işaret eden bir açıklama yaptı.
Fahri konsolosların misyonuna son verilmesi Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü’nün 12 Ekim 2021 tarihli kararıyla gerçekleşti. Bakanlık, konsolosların kimlik kartlarını da geçersiz kaldı. DW Türkçe’nin ulaştığı yazıya nazaran, vazifesine son verilen isimler şöyle:
İsveç’in Antalya Fahri Konsolosu Nil Sağır, İngiltere’nin Bodrum Fahri Konsolosu Sevinç Çoşkunsu, Belçika’nın İzmir Fahri Konsolosu Nezih Öztüre, Avusturya’nın İzmir Fahri Konsolosu Mustafa Dava Caner, Romanya’nın İskenderun Fahri Konsolosu Faruk Rende, Etiyopya’nın Konya Fahri Konsolosu Servet Mehmet Hekimoğlu, Dominika Milletler Topluluğu’nun İstanbul Fahri Konsolosu Buyruk Uyar, Belize’nin İstanbul Fahri Konsolosu Mustafa Çıkrıkçıoğlu, Litvanya’nın Nevşehir Fahri Konsolosu Yakup Dinler.
Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü’nün kararı
İsveç: Üzgünüz
İsveç’in İstanbul Başkonsolosluğu, Antalya’daki İsveç Fahri Konsolosu Nil Sağır’ın vazifesinden alınması üzerine vatandaşlarına yönelik bir açıklama yaptı.
Açıklamada, “Antalya’daki İsveç Fahri Konsolosluğu’nun şu an için konsolosluk hizmeti veremeyeceğini bildirmek zorunda kaldığımız için üzgünüz. Antalya’daki konsolosluk faaliyetlerimize süreksiz olarak devam edemememiz, İsveç’i uzun yıllar temsil eden ve vazife müddetini 2025’e uzattığımız mevcut fahri konsolos Nil Sağır’ın misyon mühletinin sona ermesini Türk makamlarının talep etmesinden kaynaklanmaktadır” denildi.
Nil Sağır: Münasebet gösterilmedi
İsveç tarafından bu vazifeye 2008’de atanan ve 2025 yılına kadar müddeti olan Antalya İsveç Fahri Konsolosu Nil Sağır de Türkiye tarafından misyonunun sona erdirilmesi üzerine bir veda mektubu yayımladı. İsveç tarafından “Kutup Yıldızı Nişanı” da verilen Nil Sağır, İsveç Dışişleri Bakanlığı’nın vazife müddetini 2025 yılına kadar uzattığını, Türk yetkililerin de 2023 yılına kadar geçerli kimlik kartını yakın bir vakitte hazırladıklarını anımsattı.
Sağır, “Ancak Türk Dışişleri tarafından ani alınan ve rastgele bir gerekçi gösterilmeyen karar ile fahri konsolosluk vazifeme tek taraflı olarak son verilmiştir” dedi. İsveç Dışişleri’nin Türk tarafının aldığı bu kararın geri alınması için gayret gösterdiğini söz eden Sağır, “Ancak her birinizin de bildiği üzere siyasi ve politik bu ortamda ne yazık ki olumlu bir sonuç çıkmamıştır” sözünü kullandı.
Sağır, İsveç Fahri Konsolosu olmanın kendisi için onur olduğunu da belirterek “Bu onurlu vazifeden ayrılırken elbette şimdiye kadar savunduğum adalet, insan hakları, adil paylaşım ve pek çok mevzuda çalışmalarıma bir avukat olarak devam edeceğim. Adaletli ve insan haklarının korunduğu bir Türkiye ideali için hiçbir vakit susmadım bundan sonra da susmayacağım” dedi.
Fahri Konsolos nedir?
Bir ülkenin resmi temsilciliğinin bulunmadığı bir kentte o ülkeye ait konsolosluk süreçlerinin yerine getirilmesi ve ticari alakaların geliştirilmesi gayesiyle fahri konsoloslar atanabiliyor. Fahri konsoloslar da vatandaşlarına yönelik konsolosluk hizmetleri verebiliyor, ülkeler ortası ilgilerin geliştirilmesine katkı sunabiliyor.
Türkiye’de büyükelçiliği bulunmayan birtakım ülkeler yalnızca fahri konsolosluklar aracılığıyla temsil edilirken Türkiye’de büyükelçiliği bulunan kimi ülkeler ise resmi konsolosluklarının olmadığı ve gereksinim duyduğu vilayetlerde fahri konsoloslar atayabiliyor. Fahri konsoloslar, temsil edecekleri ülkenin hükümetleri (çoğunlukla Dışişleri Bakanlığı) tarafından atanıyor. Lakin atandıkları ülkenin hükümetinin de bu atamayı onaylamasının akabinde resmen vazifeye başlayabiliyor. Fahri konsoloslar gönüllülük temeline nazaran atandıkları için çoğunlukla bu misyonlarından ötürü bir fiyat almıyor.
Fahri konsolosların statüleri Konsolosluk Bağlantıları Hakkında Viyana Sözleşmesi’ne dayanıyor. Fahri konsoloslar, resmi vazifelerinin yerine getirilmesi sırasındaki aksiyonları nedeniyle yargı dokunulmazlığından yararlanabiliyor.
Türkiye’de misyon yapan fahri konsoloslara Türk Dışişleri Bakanlığı tarafından tanıtım hedefli bir kimlik kartı düzenleniyor. Fahri konsoloslar, araçlarında CC kodlu diplomatik plaka takabiliyor. Fahri konsolosluğun bulunduğu devlet, fahri konsolosluğa ilişkin binaları korumak için gerekli önlemleri almakla yükümlü, fakat fahri konsoloslukların bina dokunulmazlığı bulunmuyor.
Türkiye’de diğer bir ülke ismine fahri konsolosluk misyonu yürüten Türk vatandaşlarına, istemeleri durumunda silah taşıma ruhsatı verilebiliyor. Fahri konsolosların, havaalanlarında VIP salonlarından yararlanma hakkı bulunmuyor, fakat Dışişleri Bakanlığı’nın özel müsaadesiyle temsil ettikleri ülkenin üst seviye görevlilerini karşılamak ve uğurlamak için VIP solanlarına girebiliyorlar.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
