Türkiye’deson yıllarda daima eleştirilen saklı şahit uygulaması, Diyarbakır Adliyesi’nde yaşanan bir olayla tekrar gündeme geldi. 13 Eylül günü Diyarbakır 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Nusaybin eski Belediye Lideri Ayşe Gökkan’ın duruşması sırasında mahkeme lideri ve avukatlar ortasında tartışma, akabinde da avukatların zorla salondan çıkarılması sonrası saklı şahit dinlenmesi olayı yargıya taşındı. Diyarbakır Barosu, tartışmadan bir gün sonra diğer davanın duruşmasında olayla ilgili olarak bâtın bir şahidin tabirine başvurulması nedeniyle kabahat duyurusunda bulundu.
Gizli şahitten kendilerine ait tabir alan yargıçların hata işlediklerini sav eden Baro Lideri Nahit Eren, hiç kimse ve kurumun savunma vazifesini yapan avukata yargı tehdidinde bulunamayacağını tabir etti.
HSK’ya şikayet sonrası zımnî tanık
Yargıya taşınan teze nazaran, Ayşe Gökkan’ın yargılandığı davada mahkeme lideri, savunma sırasında bir yanlış anlaşılmayı düzeltmek için kelam hakkı isteyen Avukat Lütfiye Berfin Gökkan’a evvel kelam hakkı verdi, daha sonra ise bağırıp kürsüye vurarak “Bana ne yapacağımı söyleyemezsiniz” diye reaksiyon gösterdi, ortaya giren öteki avukatlara da bağırdığı ileri sürülen mahkeme lideri, bir mühlet sonra duruşmaya orta verdi. Salonun dışına çıkarılan avukatlardan Özüm Vurgun da Baro Lideri Nahit Eren’i arayıp duruşmayı izlemek için adliyeye davet etti.
Salonun dışına çıkarılan avukatlardan Özüm Vurgun
Avukatların daveti üzerine duruşma salonuna giden Baro Lideri Eren, mahkeme liderinin sert bir üslupla duruşma yaptığına şahit olduğunu ve buna itiraz ettiğini tabir etti. Eren, “Çok kaba bir şekildi. Esasen ben de bunun için kelam aldım. Bu üslubu kabul etmeyeceğimizi beyan ettim. Bunu söylediğim anda, kabaca bir biçimle, ‘Atın bunu dışarı’ üzere bir buyruk verdi. Polisler bana yönelince, Baro Lideri olduğumu ve bu halde bir mühadaleye hakları olmadığını söyledim. Lider birebir talimatı sürdürünce boğuşma oldu ve bizi dışarı çıkardılar. Avukatlık mesleğine bir yargıcın bakış açısına yönelik yaptığımız itirazdı. Ancak yargıcın hali bir yargıç nezaketinin dışında bir tavırdı” argümanında bulundu.
Diyarbakır Barosu, avukatların duruşmadan zorla çıkarılması üzerine, birebir gün Cumhuriyet Başsavcılığı ile Yargıçlar ve Savcılar Heyeti’ne şikâyette bulundu. Lakin şikâyetten bir gün sonra Diyarbakır 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nin 15 Eylül günü görülmesi gereken diğer bir dava için 14 Eylül günü celse açarak “Sabır” kod isimli zımnî şahidin sözünü aldığı tespit edildi. Sanık ve avukatlarının olmadığı celsede dinlenen zımnî şahit, birinci olarak tanıklık yaptığı evraka ait tabir verdi. Kapalı şahidin, tabirinin sonunda ise belgeyle bir ilgisi olmamasına karşın “Dün Diyarbakır 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde yaşanan kaos ortamı, örgütün talimatıyla, şuurlu olarak, yargıya inancı zedelemek gayesiyle yerine getirilmiştir. Devletimiz ve yargımıza olan inancımız tamdır” formunda beyanda bulunduğu ortaya çıktı.
Gizli şahidin 2018’de örgütle teması kesilmiş
Gizli şahidin tabirine ulaşan Diyarbakır Barosu, hukuka muhalif halde kanıt üretildiğini belirterek hem ifadeyi alan mahkeme heyeti hem de bâtın şahit hakkında kabahat duyurusunda bulundu. Durum ayrıyeten, HSK’ya da bildirildi. Yargıçların cürüm işlediklerini savunan Baro Lideri Nahit Eren, dinlenen saklı şahidin 2018’de tanıklığının kabul edildiğini belirterek “Bu ne manaya geliyor? Şahit müdafaa kanunu kapsamına alınmış, örgüte dair bildiklerini söylemiş ve örgütle bağı kopmuş. 2018’de şayet örgütten ayrılmışsanız ve örgütle bağınız yoksa nasıl oluyor da bir gün evvel yaşanan olayın örgüt talimatıyla gerçekleştiğini tez edebiliyorsunuz? Bir halde o suçluluk psikolojisiyle lakin çok berbat bir halde, asla kabul etmeyeceğimiz bir formda bir zımnî şahit üzerinden bir yargıcı müdafaa refleksini gördük burada” diye konuştu.
Gizli tanıklık nedir?
Türkiye’de bir örgütten kaçarak güvenlik güçlerine sığınan ve örgütün çökertilmesinde yararlı bilgiler veren şahıslar Şahit Müdafaa Kanunu’na nazaran “Gizli Tanık” statüsüne alınıyor. Şahit müdafaa programına alınan, kimlikleri gizlenen ve kod isim verilen saklı şahitler, yüksek risk altındalarsa çeşitli ameliyatlarla imajları değiştirilebiliyor. İnançta olabilecekleri bir yerde devlet müdafaası altına alınan kapalı şahit, duruşmalarda imaj ve sesi değiştirilerek dinleniyor. Yargılama sırasında bilinmeyen şahidin kimliğı kapalı zarfla mahkeme heyetine teslim ediliyor, gerçek isimleri de yalnızca hâkim ve savcı görebiliyor. Gizle şahit isterse yeni bir kimlik, inançta olabileceği bir kentte iş de veriliyor.
Gizli şahit uygulaması, 2008’de 5726 sayılı Şahit Müdafaa Kanunu’na yapılan eklemelerle yürürlüğe girmişti. Fiili olarak birinci defa 2007’de başlayan Ergenekon davalarında kullanılmaya başlandı. Daha şimdi yasa çıkmamışken Ergenekon Savcısı Zekeriya Öz’ün Danıştay saldırısı sanığı Osman Y.’ı bilinmeyen şahit olarak dinlediği ortaya çıkmıştı. 2008’den evvel rastgele bir hata örgütünden ötürü yargılananlar itirafçı olursa ceza indirimi alabiliyordu.
Fakat itirafçı ve kapalı şahit kavramı birbirinden farklı. İtirafçının kimliği gizlenmezken, saklı şahidin kimlik bilgileri gizli tutuluyor. Bilinmeyen şahit olması durumunda yaşadığı yer, kendisinin ve ailesinin nüfus kayıt bilgileri ve dış görünümü değiştiriliyor.
“Hukuki geçerliliği yok”
Baro Lideri Nahit Eren, kendileri aleyhine tabir veren bilinmeyen şahidin beyanlarıyla kurulan kararların hukuksal bir geçerliliği olmayacağı kanısında. Gülen yapılanmasıyla ilişkili yargıçların açtığı kumpas davalarında kapalı şahit uygulamasını eleştirdiklerini vurgulayan Eren, tıpkı uygulamanın devam ettiğini lisana getiriyor.
Felat Bozarslan/ Diyarbakır
© Deutsche Welle Türkçe
