Türkiye’de döviz kurları yine yükselişe geçerken, Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) hesaplarının bu durumdan nasıl etkileneceği merak konusu oldu. DW Türkçe’ye konuşan ekonomistlere nazaran, döviz kurlarındaki artış eğilimi sürdükçe, KKM hesaplarının kur farkı ve yüksek enflasyondan korunması mümkün olmayacak.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) arka arda gelen faiz indirimleri sonucunda, Aralık ayı sonunda 18 TL’yi geçerek tüm vakitlerin rekorunu kıran dolar kuru, alınan bir dizi tedbir sonucunda son aylarda 14 TL düzeylerine demir atmıştı. Fakat Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) siyaset faizini beklentiler tarafında 50 baz puan artırması, global ölçekte doların öteki para üniteleri karşısında son 20 yılın en güçlü düzeyine çıkmasına neden oldu. Dolar/TL 15 lirayı aşarak 2022 yılı içerisinde gördüğü en yüksek düzeye ulaştı. Dolar kuru 10 Mayıs Salı günü içerisinde 15,25 düzeylerine kadar çıkarken, Euro kuru ise 16,10 TL düzeylerinden süreç gördü.
Fed’in faiz artırımı tetikledi
ABD Merkez Bankası (Fed) 4 Mayıs’ta gerçekleştirilen toplantı sonrasında, siyaset faizini beklendiği biçimde 50 baz puan artırdı. Böylece Fed 2000 yılından bu yana en yüksek ölçülü faiz artışını gerçekleştirmiş oldu. Kararın akabinde konuşan Fed Lideri Jerome Powell, önümüzdeki aylarda 50 baz puanlık faiz artışlarının devam edeceği iletisini vermişti.
Dolar/TL, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi sonrasında 15 TL düzeyine yaklaşmış, lakin Merkez Bankası tarafından yapılan döviz satışları ile 15 TL barajını aşması engellenmişti. TCMB’nin bugüne kadar dolar kurunu 15 TL’nin altında tutabilmek için haftalık 3-4 milyar dolarlık satış yaptığı varsayım ediliyor.
Peki döviz kurlarındaki bu yükseliş sürecek mi?
Dolar neden yükseliyor?
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Bolgün: Dolardaki yükseliş sürecek
Döviz kurlarındaki yükselişi DW Türkçe’ye pahalandıran ekonomist Doç. Dr. Cihan Bolgün, Fed’in önümüzdeki aylarda da faiz artışlarına devam edeceğini hatırlatıyor. Bu süreçte dolar kurunun artmaya devam edeceğini vurgulayan Bolgün, “Fed’in önümüzdeki iki toplantısında 50’şer baz puandan yüzde 1 kadar önümüzdeki 3 ayda bir artış olacak. Bu demek oluyor ki, doların kısa vadede kuvvetlenmemesi için hiçbir sebep yok. O yüzden önümüzdeki 1 ila 3 aylık periyod sıkıntılı” diyor.
Doç. Dr. Cihan BolgünFotoğraf: Privat
Dolar kurunda 15 TL hududunun kıymetli bir eşik olduğunu kaydeden İntegral Yatırım Araştırma Müdürü Seda Yalçınkaya Özer ise, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “2022’de güçlü dolar teması, her şartta bütün finansal piyasalarda hissedilecek. Türkiye’de ise 15 TL düzeyi değerli bir direnç noktasıydı. Bu düzeyin üzerinde kalmaya devam ettiği sürece, ölçülü istikametteki üst hareketin de sürmesini bekliyoruz” diye konuşuyor.
Özer: Yıl sonu kur iddiası yapmıyoruz
Piyasa oyuncularına nazaran, Türkiye’de dolar kurundaki artış sürecek olsa da, iktisattaki belirsizlikler nedeni ile dolar kuru kestirimi yapılamıyor.
Ekonomideki mevcut gelişmelere bakıldığında yıl sonu için öngörülebilir bir kur varsayımı yapmanın çok sıkıntı olduğunu söz eden Seda Yalçınkaya Özer, “Yıl sonu kur beklentisi iddiası yapmıyoruz açıkçası. Zira bunun bu ortamda, hem yurtiçi ortamında hem yurtdışı ortamında gerçek bir şey olduğunu ve âlâ bir öngörü sunabilecek ortamın olduğunu düşünmüyoruz. O nedenle bizim yıl sonu varsayımımız yok” biçiminde konuşuyor.
İntegral Yatırım Araştırma Müdürü Seda Yalçınkaya ÖzerFotoğraf: privat
Köksal: TL mevduata olan itimat azaldı
DW Türkçe’ye konuşan Finansal Okur Müelliflik ve Erişim Derneği (FODER) Lideri Atilla Köksal da, Türkiye’de küçük yatırımcıların son 20-30 yıldaki alışkanlıklarından yavaş yavaş vazgeçtiğine işaret ediyor.
Bugüne kadar finansal sistem içindeki varlıkların üçte birinin TL mevduatta, üçte birinin başta dolar olmak üzere döviz hesaplarında, üçte birinin de borsa üzere öbür enstrümanlarda değerlendirildiğini anlatan Köksal, şunları söylüyor: “Genelde TL mevduatlar daima enflasyonla başa baş düzeylerde getiri sağlamıştı Türkiye’de. Vatandaş, TL mevduatın istikrarına güveniyordu. Ama geçen yıldan itibaren enflasyon yükselirken, faizleri düşürmeye başladık. Mevduatın gerçek getirisi eksi 40’lar üzere bir düzeye geldi. Şu an parayı TL mevduatta tutmak, en büyük yanılgı üzere görünüyor. Bu ne yazık ki âlâ bir gelişme değil.”
Finansal Okur Müelliflik ve Erişim Derneği (FODER) Lideri Atilla KöksalFotoğraf: privat
“Türk iktisadına bakış düzelmiyor”
Doların güçlenmesi ile birlikte Türk Lirası’nda yaşanan bedel kaybı, yüksek enflasyon ve cari açık üzere nedenlerle Türkiye’nin global piyasalardaki kredi risk primi (CDS) 700 baz puanın üzerindeki rekora yine yaklaşmış durumda.
Uluslararası piyasalarda Türkiye’ye ait manzaranın bozulmaya devam ettiğini belirten Doç. Dr. Cihan Bolgün’e nazaran, bilhassa CDS’lerde düzelme sağlanmadan Türk iktisadına dair olumsuz algı değişmeyecek.
Bolgün, “Dolar paha kazanıyor, dolar endeksi bedel kazanıyor. Petrol de nispeten paha kazanmaya devam ediyor. Münasebetiyle Türkiye’nin ithalat maliyeti yükü artmaya devam ediyor ve ülke risk primi artıyor. En değerli sorun aslında bir açıdan bu” diyor.
KKM sisteminin bütçeye yükü
Döviz kurlarındaki hareketlenme ile birlikte, KKM sisteminde birikecek mali yük de bir öteki tartışma konusu. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Lideri Alpaslan Çakar, geçtiğimi günlerde katıldığı bir TV programında nisan sonu itibariyle Muhafazalı Mevduatta (KKM) 782 milyar TL’ye ulaşıldığını açıklamıştı. Çakar, KKM ile Merkez Bankası rezervlerinin 9 milyar dolar arttığına da işaret etmişti.
Ancak döviz kurlarındaki artış, KKM’nin Hazine üzerindeki yükü ağırlaştıracak. Kestirimlere nazaran, KKM sistemi bütçeye yaklaşık 40 milyar dolarlık ek yük getirebilir.
“KKM, yükselen kura karşı koruyamaz”
Doç. Dr. Cihan Bolgün, “Bu yükün bütçe üzerine getireceği maliyet zati bu yılın sonuna kadarki en büyük handikap olacak. Oradaki senaryolar çok geniş. Natürel bu kurun nereye kadar seyredeceği o manada önemli” değerlendirmesinde bulunuyor.
Bolgün’e nazaran, dövizdeki artış ve yüksek enflasyonla birlikte, KKM sistemine geçen vatandaşlar da yakın devirde birikimlerini koruyamayacak. Bolgün, şu görüşleri lisana getiriyor:
“Bugün (dolarda) 15,30’ları görsek ya da yarın görsek, esasen nisan ayında yapmış olduğumuz 3 aylık kur muhafazalı mevduatı başa baş dolar/TL düzeyini çok kısa bir müddet içerisinde yakalamış olacak. Yani bunu şunun için söylüyorum: Artık o taraftaki faizin sizi kura karşı müdafaası üzere bir durum kelam konusu değil.”
