Dolar ve Euro nun süratli yükselişinin önüne geçmek için uygulamaya sokulan Dövize Endeksli TL Mevduatı Side travesti uygulamasının beraberinde getirdiği tartışmalar sürüyor Bilhassa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın uygulamayı duyurduğu gece dolar 18 liradan 11 liraya kadar gerilerken hükümet tarafından yapılan açıklamalarda buradaki keskin düşüşte vatandaşlar tarafından Şirinevler travesti bozdurulan dolar ölçüsünün hissesi olduğu vurgulanıyor
Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati de dolardaki büyük düşüşü vatandaşların iştahla döviz satmasının sağladığını belirtiyor Lakin BDDK tarafından paylaşılan günlük bilgilere nazaran 17 Şişli travesti Aralık günü 163 8 milyar dolar olan gerçek şahısların döviz hesaplarındaki büyüklük bugün 163 2 milyar dolar düzeyinde Mevduat hesaplarının tamamına bakıldığında ise 17 Aralık’ta 260 milyar dolar olan büyüklük Taksim travesti bugün 261 2 milyar dolar Perşembe günü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın TCMB açıklayacağı bilgilerle uygulama sonrası Türk Lirası ve dolarda yaşanan hareket daha net ortaya çıkacak
DW Türkçe ye değerlendirmelerde Tuzla travesti bulunan ekonomistlere nazaran bu hususta net bir çerçeve çizmek için önümüzdeki ayları beklemek gerekiyor
Rezervlerdeki erimeye bakıyoruz
Yabancı para cinsinden mevduat hesaplarında erimeden fazla bir artış gerçekleştiğini söyleyen ekonomist Arda Tunca Burada takip ettiğimiz datalar olacak Bireylerin ve kurumların döviz hareketlerini daha net göreceğiz BDDK nın bilgilerine nazaran vatandaşların döviz hesaplarında şimdilik bir düşüş görünmüyor Tersine hala küçük de olsa bir artış var Yeni bilgilerde bunları takip edeceğiz Bildiğimiz değerli şeylerden biri de Merkez Bankası rezervlerindeki süratli erime Kurun süratle gerilemesinin nedenini biz burada arıyoruz Son bir ayda 18 milyar dolarlık bir erime var tabirlerini kullandı
Ekonomist Arda Tunca
Sistemin tanıtılmaya gereksinimi var
Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati son olarak yeni sisteme geçişin 38 milyar liralık bir büyüklüğe ulaştığını belirtmişti Buradaki en değerli noktanın geçişin nereden kaynaklandığı olduğunu söyleyen ekonomist Soner Kuru Eğer bu geçiş net olarak döviz mevduatlarından gerçekleşmediyse sistemin biraz daha vakte ve tanıtılmaya muhtaçlığı var Ayrıyeten bu ölçü oransal olarak da küçük kalıyor Çünkü bankacılık sistemi içerisindeki 5 trilyon liralık mevduattan bahsediyoruz diyor
En yeterli senaryoda 10 15 milyar dolar
Bu uygulamanın şimdi tam olarak anlaşılmadığını ve beklemek gerektiğini belirten TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat’a nazaran bankacılık sisteminde 120 milyar dolarlık bir kemikleşmiş döviz mevduatı bulunuyor Murat şu detayın altını çiziyor Yaklaşık 142 milyar dolarlık bir döviz hesabından bahsediyoruz Bunun 120 milyar doları bu mevzuda çok katı Daima dolar alarak birikimini yükseltiyor 10 15 milyar dolarlık kısım için yüzer gezer sözünü kullanabiliriz Onlar yükseldiği vakit satış düştüğü vakit alıyorlar Daima tıpkı davranışı sergiliyorlar O nedenle şayet vatandaşlar ikna olur ve bu finansal esere inanırlarsa çok düzgün bir senaryoda önümüzdeki aylarda 10 15 milyar dolarlık bir bozum olabilir
Uygulama değil telaffuz tesirli oldu
Doların 18 lira düzeyinden süratle aşağı istikametli hareket etmesindeki ana nedenin bu yeni çıkan eser olmadığını söyleyen Soner Kuru Bunun nedeni net olarak bu değil Beşerler Cumhurbaşkanı nın açıklamalarına odaklandı Dövizin süratle düşeceğine bir inanç oluştu Yani biz bozdurulan dolarlardan çok telaffuz gücünün tesirini gördük Esasen şimdilik bu eser tam anlaşılmış değil Çok fazla soru alıyoruz Şimdi bu uygulamanın planlı bir formda bütçede yerinin olmaması da biraz başları karıştırıyor Lakin vakitle bu sorular da giderilecektir biçiminde konuştu
Kuru Dolar TL de 12 20 düzeyinin ise kritik olduğunu önümüzdeki günlerde bu düzeyin dikkatle izleneceğini belirtti
Enflasyona endeksli ürün
Merkez Bankası nın perşembe günü açıklayacağı dataların bu uygulamanın geleceği hakkında net fikirler vereceğini söyleyen Atılım Murat Hem Merkez Bankası rezervlerinde ne olup bittiğini göreceğiz hem de program açıklandıktan sonra döviz hesaplarında bir bozulma olup olmadığını göreceğiz Onun sonrasında da bir enflasyon verisi açıklanacak Ve burada beklenti çok yüksek Vatandaş o enflasyon oranını da görmek isteyecektir Enflasyon ocakta ve şubatta yüzde 40 45 bandına oturacak O vakit bu yeni uygulamada yüzde yaklaşık yüzde 25 negatif gerçek faiz olacak Bu da vatandaşın bu uygulamaya geçip geçmeme noktasında başını karıştıracaktır O nedenle biraz vakit geçtikten sonra enflasyon muhafazalı yeni bir eserin gelebileceğini düşünüyorum diye konuştu
Faizleri düşürelim derken daha da artırdık
Türkiye nin faizi ve finansman maliyetlerini aşağı çekeyim derken tam bilakis faizleri yükselttiğini anlatan Arda Tunca ise Merkez Bankası nın oluşan son durumda piyasa üzerindeki denetimini kaybettiğini söyledi Tunca Merkez Bankası eylülden itibaren faizlerini indiriyor lakin piyasadaki bütün mevduat faizleri kredi faizleri üst geldi Birebir biçimde devletin kamu borçlanması için Türk Lirası için her vadede borçlanma faizleri üst geldi Eurobond ların faizleri üst geldi Merkez Bankası nın kendi uyguladığı faizlerle piyasa faizleri ortasındaki irtibat koptu dedi
Emre Eser
Deutsche Welle Türkçe
