Son periyotta girdi maliyetlerindeki artış ve Türk Lirası’ndaki paha kaybı tüketicinin karşısına birden fazla eserde artırım olarak çıkmaya devam ediyor. Bilhassa son bir yılda fiyatları neredeyse ikiye katlanan mobilya, beyaz eşya ve küçük konut aletlerindeki artırımlar tüketiciyi epeyce zorluyor. Çünkü bu eserlerin üretiminde kullanılan hammaddelerin birçok yurtdışından ithal ediliyor. Münasebetiyle eserler hem kur farkından hem de global olarak büyük bir artış gösteren hammadde fiyatlarından ziyadesiyle etkileniyor.
Şimdiye kadar bu artışları olabildiğince tüketiciye yansıtmamaya çalıştıklarını belirten dal temsilcileri ise hammadde fiyatlarındaki son yükselişten sonra gelecek ay yeni artırımların kaçınılmaz olduğunu söz ediyor.
Üretim maliyetlerinde son bir yılda önemli yükselişlerle karşılaştıklarını belirten Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri Ahmet Güleç, Nisan ayından itibaren mobilya eserlerinde yüzde 10 ile 15 ortasında yeni bir artırımın daha olacağını söylüyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Şubat ayı enflasyon bilgilerine nazaran mesken eşyalarındaki yıllık fiyat artışı yüzde 65 düzeyindeydi.
Girdi maliyetleri durdurulamıyor
Metaller, cam, sünger, ağaç, kumaş, mermer, plastik ve kaplama üzere ithal eserlerdeki fiyat artışlarının 12 ayda yüzde 100 ila yüzde 150 oranında artış gösterdiğini lisana getiren Güleç, “Hammadde fiyatlarındaki bu artışla kimse başa çıkamıyor. Üstelik üretim maliyetlerindeki yükselişler yalnızca bunlarla sonlu değil. Kullandığımız elektrik, doğal gaz, emekçi fiyatları ve nakliye masrafları da daima katlanıyor. Biz her artışı olduğu üzere yansıtmıyoruz. Bu süreçte daima kendi kârımızdan yedik. Tüketiciye yansıtmamaya çalıştık. Lakin bunun bir sonu yok. Bir noktada siz de bu artışları son esere yansıtmak zorundasınız” formunda konuştu.
Beyaz eşyada da artırım kapıda
Günlük hayatın vazgeçilmezlerinden olan beyaz eşya kümelerinde da emsal bir durum kelam konusu. Beyaz eşya bayileri de markalar tarafından gelecek aydan itibaren eserlerine yüzde 10 oranında bir artırım yapılacağı bilgisinin paylaşıldığını söz etti. Bu eser kümelerindeki artışın temel nedeni ise bilhassa alüminyum ve birtakım çiplerdeki fiyat artışı olarak tabir ediliyor.
Ancak konuttaki maliyet artışı yalnızca bu eserlerle sonlu değil.
Tencere, tavada yüzde 30
Uluslararası piyasalarda yaşanan hammadde fiyatlarındaki artışın çok yüksek boyutlara ulaştığını anlatan Konut ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Lideri Talha Özger’e nazaran tava ve tencere üzere eserlere de önümüzdeki devirde yüzde 30 oranında artırım kaçınılmaz.
Tonu 4 bin dolara satılan hammaddenin kısa mühlet sonra 8 bin dolarlık bir maliyete ulaşmasının beklendiğini söz eden Özger, “Piyasalarda savaş tesiriyle bu türlü bir durum kelam konusu. Aslında savaştan evvel de hammadde fiyatları uzun müddettir yükseliyordu. Savaş durumu çok öbür bir noktaya getirdi. Şu an kimse hammadde fiyatlarının hangi noktada duracağını bilmiyor. Şayet kısa müddette çözülmezse maalesef yakın vakitte eserlerimizde yüzde 30’a yakın bir artırım daha olacak. Lakin piyasalarda bir yumuşama olur ve hammadde fiyatları gerileme gösterirse bu artırım yüzde 30’dan daha aşağı bir oranda kalacaktır” diye konuştu.
Özger, ayrıyeten şunları söyledi: “Eğergirdi maliyetlerindeki artış artmaya devam ederse ve barış sağlanamazsa bu kez ilerleyen günlerde, yani 3-4 ay sonra raflara yansıyan artırım yüze 60’ı bulabilir. Biz esasen bugün yaşadığımız maliyet artışını tüketiciye yarın yansıtmıyoruz. Ürettiğimiz, bitmiş eseri eski fiyattan satıp periyodu geçirmeye çalışıyoruz. Artırımların yansıması da biraz vakit alıyor.”
Bahar aylarının mobilya, beyaz eşya ve küçük mesken aletleri için hayli hareketli geçtiğini söyleyen kesim temsilcileri gelecek artırımlardan sonra bu harekette bir zayıflama olabileceğini belirtiyor.
Özellikle tahta ve ambalaj fiyatlarındaki artışla kimsenin başa çıkamadığını söyleyen MOSFED Lideri Ahmet Güleç, “Bizim iç pazarda kullandığımız odun hammaddesinde bile yüzde 60’dan fazla bir artış var. Devletin burada devreye girip bölümü desteklemesi gerekiyor. Bu takviyeler kaide. Periyot devir uygulanan KDV indirimlerinin bile çok büyük tesiri olmuştu. Biz de kampanyalarla dayanak verdik. Fakat artık hem üretim tarafında hem de tüketici tarafında bunların devam etmesi gerekiyor” formunda konuşurken EVSİD Lideri Talha Özger de kimi eserlerde ambalaj maliyetinin eserin kendisini geçtiğini söylüyor. Özger, başta ambalaj olmak üzere plastik ve kâğıt üzere kimi eserlerde maliyet düşüşünün sağlanmaması durumunda üretimin zora gireceğini tabir ediyor.
Bu süreçte birtakım bölümlerin ihracat başarısı da dikkat çekiyor. Lakin Ahmet Güleç, firmaların ihracattaki muvaffakiyetinin üretim için sürdürülebilir olmadığını, tıpkı muvaffakiyetin iç pazarda da sağlanması gerektiğini söylüyor.
Emre Eser
© Deutsche Welle Türkçe
