Amerikan Merkez Bankası Fed’in, dün gerçekleşen Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında faizleri beklendiği üzere 50 baz puan artırmasıyla Türkiye’nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülke piyasalarında bir rahatlama oldu.
Fed’in faiz artışlarında daha az agresif olacağı açıklamasıyla üç gündür düşen gelişmekte olan ülke pay senedi piyasaları toparlanmaya geçti. Son devirde Türkiye’nin de dahil olduğu riskli gelişmekte olan ülke varlıklarına yönelik risk iştahının azalmasında Fed’in faiz artışlarında agresif davranıp davranmayacağına yönelik belirsizlik rol oynuyordu.
Ancak Türkiye özelinde yüksek enflasyon ve para siyasetlerine dair kaygılar devam ediyor.
Türkiye’de enflasyon yüzde 70’e dayandı
Fed’in faiz kararının açıklamasının akabinde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da bugün Nisan ayı enflasyon oranını duyurdu. Bilgilere nazaran, tüketici fiyat endeksinde (TÜFE) Nisan ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 7,25, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 69,97 artış gerçekleşti.
Veri sonrası Dolar/TL 14,70 düzeylerinden 14,95’lere yükseldi.
Londra merkezli Capital Economics’ten kıdemli ekonomist Jason Tuvey, Türkiye’de 20 yılın doruklarına yükselen enflasyon ortamına, genişleyen cari süreçler açığına ve Fed’in sıkılaştırmaya gittiği bir ortamda “Politika yapıcıları ‘yeni ekonomik modele’ bağlı kalırken istikamet değişikliği yaparak faiz oranlarını yükseltmek üzere olduklarına dair hiçbir işaret yok. Siyaset ayarlarının önümüzdeki aylarda değişmeden bırakılmasını bekliyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Enflasyon yüzde 70’e dayanmasına karşın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan enflasyonu düşürmeden “düşük faiz” siyasetinde ısrara devam ediyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) son Para Siyaseti Heyeti (PPK) toplantısında siyaset faizini yüzde 14 düzeyinde sabit tutmuştu. Bir sonraki PPK toplantısı ise 26 Mayıs’da gerçekleştirilecek.
Ekonomist Timothy Ash, “Bu, besin ve güç fiyatlarındaki artışlarla ilgili olduğu kadar, tıpkı vakitte Türkiye’deki para siyasetinin inanılmaz başarısızlığıyla da ilgili – ve Erdoğan’ın alışılmışın dışındaki perişan para siyasetinin toptan başarısızlığıyla ilgili” görüşünü lisana getirdi. Ash, değerlendirmesini “Düşük faiz oranları enflasyona neden olur. Nokta. Olgu. Gerçeklik. Erdoğan bunun tam aksisini söylemek için ekonomiyi tekrar yazmaya çalışıyor ki bu da dünyayı düz olarak isimlendirmenin iktisattaki eşdeğeridir” halinde sürdürdü.
TCMB eski başekonomisti iktisatçı Hakan Kara da toplumsal medya paylaşımında Türkiye’nin enflasyonda dünya sıralamasında dördüncü olduğuna dikkat çekti.
Nisan’da en yüksek fiyat artışı gıdada
Ana harcama kümeleri prestijiyle Nisan ayında artışın yüksek olduğu ana kümeler sırasıyla, yüzde 13,38 ile besin ve alkolsüz içecekler, yüzde 7,43 ile konut, yüzde 6,96 ile giysi ve ayakkabı oldu.
Kuru soğan yüzde 69,30 ile aylık olarak en fazla fiyat artışı gösteren husus olurken kuru soğanı yüzde 45,27 ile kıvırcık ve yüzde 42,26 ile domates izledi.
Enerji fiyatlarında Nisan’da yüzde 7,62 oranında aylık artış görüldü. Yıllık güç fiyat artışı ise Nisan itibariyle yüzde 118.
ÜFE’de yüzde 121,8’lik artış
TÜİK datalarına nazaran ÜFE bir evvelki aya nazaran yüzde 7,67, bir evvelki yılın birebir ayına nazaran ise yüzde 121,82 artış gösterdi.
Nisan 2022’de, endekste kapsanan 409 husustan 27 unsurun ortalama fiyatında düşüş gözlenirken 45 hususun ortalama fiyatında değişim olmadı. 337 hususun ortalama fiyatında ise artış kaydedildi.
ENAG’a nazaran enflasyon yüzde 156,86
Bir küme akademisyenin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Kümesi’nin (ENAG) hesaplamasına göreyse Nisan ayında enflasyon yıllık bazda 156,86 ve aylık bazda yüzde 8,68 oldu.
Seda Sezer Bilen
