“Patates kabinesi” kavramı geçtiğimiz günlerde Almanya’da sık sık duyuldu. Sebebi ise Toplumsal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşacak olan koalisyonun bakanları ortasında göç geçmişi olan siyasetçilerin da yer alıp almayacağına ait tartışmaydı.
Peki neden patates?
Almanya’da “patates” ile sonradan Alman vatandaşı olanlar değil, doğuştan Alman olanlar kastediliyor. SPD, Yeşiller ve FDP koalisyonunun belirleyeceği bakanlar ortasında ülkedeki kültürel çeşitliliği yansıtan isimlerin olup olmayacağı tartışılırken de “patates kabinesi” kavramı kullanıldı.
Kavramı yeni siyasi tartışmaya dahil eden Welt gazetesinin kıdemli siyaset muharriri Robin Alexander olduysa da bunu daha geniş kitlelere Spiegel’in köşe muharrirlerinden Sascha Lobo taşıdı. Almanya’da dijital dünyanın tanınmış figürlerinden olan Lobo, geçen hafta katıldığı bir canlı yayında Almanya’da kurulacak yeni bir “patates kabinesinin” 2021’in çok kültürlü toplum gerçeğine uygun düşmeyeceğini söyledi ve bakanlar ortasında mesela seçim bölgesi Stuttgart’ta direkt oyların yüzde 40’ını alarak meclise girmeyi başaran Cem Özdemir üzere isimlerin yer alması gerektiğini savundu.
Cem Özdemir’in bakan yapılması talebini son haftalarda lisana getirenlerden biri de Spiegel’in köşe muharrirlerinden Sascha Lobo’ydu.
Ertesi gün de Yeşiller, uzun süren ağır bir toplantı maratonu sonrası Cem Özdemir’in de Tarım Bakanı olacağını duyurdu.
Tarım Bakanlığı ile ilgili tartışma
Tarım Bakanlığı için Cem Özdemir’in seçilmesi şaşkınlık yarattı. Çünkü bu bakanlık için partinin Federal Meclis Kümesi Eş Lideri Anton Hofreiter’in ismi geçiyordu. Partinin sol kanadından olan Hofreiter’in yerine gerçekçi kanattan olan Özdemir’in seçilmesi, çoğunluğu elinde tutan solcu kanadı kızdırdı.
Özdemir’in Tarım Bakanlığına getirilmesi partinin yalnızca sol kanadını değil, ülkedeki çifçinin bir kısımını da rahatsız etti. Özdemir’in toplumsal pedagoji okumuş olması, aslında dış siyasette uzman olması ve son yıllarda da Federal Meclis Ulaştırma Komitesi üyesi olarak faaliyet yürüttüğüne dikkat çekilerek tarımla ilgisi olmadığı tezi öne sürüldü.
Parti içindeki reaksiyonlarla birlikte yeni kabinenin en dikkat cazibeli isimlerinden biri haline gelen Özdemir’in bundan sonraki başarısı ve partisinin dayanağını ne kadar alacağı ise çiftçilik ve tarımdaki yeşil dönüşüm sürecini nasıl yöneteceği ile belirlenecek.
Cem Özdemir 17 yaşından beri siyasette.
17 yaşından beri siyasette
Cem Özdemir’in siyasi mesleği ise iniş çıkışlarla dolu. 21 Aralık 1965 doğumlu Cem Özdemir, Yeşiller’e 1981 yılında 17 yaşındayken üye oldu. Yıllarca Baden-Württemberg eyalet teşkilatında vazifeler alan Özdemir, 1994 yılında birinci defa Federal Meclis’e girdi ve böylelikle Türkiye kökenli birinci federal milletvekili olarak tarihe geçti. Almanya için de genç bir yaş olan 29’unda federal milletvekili olan Özdemir, 2002 yılında ise vekillik misyonundan istifa etti. Nedeni, 1999 yılında bir lobiciden aldığı 80 bin mark pahasındaki kredinin çıkar emelli sayılması ve vekillik misyonunu yaparken biriken uçuş milleriyle özel uçuşlar yapmasıydı. Özdemir, özel şahıstan aldığı tartışmalı krediyi öğrencilikten vekilliğe geçiş sürecinde oluşan ek masraflarıyla açıkladı ve piyasadaki yaygın faizle geri ödediğini duyurdu.
Siyasete iki yıl orta veren Özdemir, ABD ve Belçika’da milletlerarası bağlar konusunda uzmanlaştı ve dersler verdi. 2004 yılında ise yeni bir strateji izleyerek Avrupa Parlamentosu (AP) için milletvekili adayı oldu, seçildi ve 2009 yılına kadar da Strasbourg’da misyon yaptı. 2008’de de parti eş başkanlığına seçildi. 2017 genel seçimlerinde Yeşiller’in liste başı adayı oldu ve partisi Yeşiller yüzde 8,9 ile meclise altıncı güç olarak girdi. 2018’de ise eş başkanlık misyonunu devretti.
Parti eş genel başkanlığını bir periyot solcu kanattan Claudia Roth ile yürüttü.
Türkiye kökenliler ortasında tartışmalara neden oluyor
Özdemir, Almanya’da çok kültürlülüğünün siyasete yansımış başarılı örneği olarak görülse de Türkiye kökenliler ortasında genelde tartışmalı bir isim oldu. Son yıllarda bilhassa AKP hükümeti ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan idaresinin insan hakları ihlallerine dikkat çeken ve Ankara’ya sert tenkitler yönelten Özdemir, birtakım etraflarda “Türkiye düşmanı” olarak anıldı.
Ancak Özdemir, geçmişinde Türkiye ve göçmen kökenlilerin lehine yaptığı bir dizi çalışmayla dikkat çekiyor. Özdemir, 29 yaşında birinci sefer Federal Meclis Milletvekili seçildiğinde muhafazakar Hristiyan Birlik (CDU ve CSU) ittifak partileri ile partiler üstü bir inisiyatif kurarak yeni bir göç siyaseti ve Alman vatandaşlığına geçiş prosedürünün kolaylaştırılması için teşebbüslerde bulundu. Yeniden tıpkı devirde Türkiye’ye Avrupa Birliği’ye (AB) tam üyelik sunulması için faaliyetler yürüttü.
2004-2009 yıllarında Avrupa Parlamentosu vekiliyken de AP-Türk Karma Parlamento Komitesi’nde yer aldı, sık sık Türkiye’den vekillerle de bir ortaya geldi. Strasbourg’da misyon yaptığı devirde Türkiye ile AB ortasında müzakereler de resmen başladı.
Özdemir, Türkiye ve göçmenler lehine yürüttüğü bu faaliyetleri yüzünden sağ popülist, İslam ve göç aksisi Almanya için Alternatif (AfD) partisi tarafından bilhassa son yıllarda Federal Meclis’teki oturumlarda “Eskiden AKP ve Erdoğan için çalışmak, sonra çark etmek” ile suçlandı.
Özdemir, Berlin’deki “Selahattin Demirtaş ile Dayanışma” etkinliğinde. Solda gazeteci Can Dündar.
Özdemir’e yönelik tehditler
Özdemir’in siyasete atıldığı periyottan beri göçmenlerin Alman siyasi partilerinde örgütlenmelerini desteklemesi, çok sağ ve ayrımcılıkla uğraşa ehemmiyet vermesi, onu sık sık Alman çok sağcı kümelerin amacı haline getirdi.
Cem Özdemir, son yıllarda Almanya’daki Türkiye kökenli birtakım kümelerin tehdidine de maruz kaldı. Özdemir’in Berlin’deki taksi işletmeleri birliğine bir mektup yazarak çok sayıda Türkiye kökenli taksiciden düşmanca tavır gördüğünü iletmesi 2017 yılında kamuoyuna yansımıştı. Almanya’da partiler üstü bir inisiyatif ile hazırlanan ve Federal Meclis’te kabul edilen Ermeni Soykırımı Kararı da onun hanesine yazıldı.
Federal Meclis’te 2018’de Türkiye’de o sırada tutuklu bulunan gazeteci Deniz Yücel’le ilgili bir oturumda yaptığı konuşma ise Almanya’nın en güzel konuşmalarından biri olarak tarihe geçti. Sağ popülist AfD’yi amaç alan o duygusal ve tesirli konuşması 2019 yılında ona Dolf-Sternberger Ödülü’nü kazandırdı. Özdemir, bu konuşmasında üniversal temel hak ve özgürlükleri hatırlatarak “Deniz Yücel’i tutuklayanlar sizinle (AfD kastediliyor) birebir çamurdan yapılmış, siz de Erdoğan ile birebir çamurdansınız. AKP’nin Almanya’da bir kolu var, ismi da AfD ve burada oturuyor” demişti.
Ermeni Soykırımı Tasarısı Almanya Federal Meclisi’nde 2016’da kabul edildi.
Özdemir, Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB) ile Ankara ortasındaki bağ ve Avrupa’daki terör atakları sonrası radikal İslam’ın ideolojik kökeninin tartışılması istikametindeki talepleriyle Müslüman örgütlerin reaksiyonunu çekti. Geçen yıl da Almanya’daki Ülkücü derneklerin yasaklanması istikametinde partisi ismine hazırladığı tasarı nedeniyle de Türkiye kökenli birtakım milliyetçi kümelerin maksadı oldu.
Cem Özdemir’in özel hayatı
Evli ve iki çocuk sahibi Cem Özdemir, vejeteryan ve amatör futbol oynuyor. Kendini “seküler Müslüman” diye niteleyen Özdemir’in annesi İstanbullu, babası da Tokatlı. Özdemir, bakan olacağının açıklanmasından sonra kendisine gelen bir bildiride, “Sen artık hiçbirimizin şu ana kadar olamadığı bir yere geliyorsun” sözlerinin yer aldığını ve bunun kendisini çok etkilediğini söyledi.
Almanya doğumlu Özdemir, göçmen kökenli olmasının kendisine ayrıyeten bir sorumluluk yüklediğine de işaret ederek 2015’te vefat eden babasının kendisine, “Eğer sen bir kusur yaparsan, bu oburlarının kusur yapmasından farklıdır. Senin kusurların her vakit tüm göçmenlerin kusuru olur” diye nasihatte bulunduğunu aktarmıştı. Özdemir, babasının bu kelamını hiç unutamadığını belirtiyor.
Elmas Topcu
© Deutsche Welle Türkçe
