Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, geçen ay imzalanan tahıl koridoru muahedesi uyarınca Ukrayna tahılının yanı sıra Rus tarım eserleri ve gübresinin de global piyasalara erişiminin sağlanması için tüm devletlere ve özel dala işbirliği davetinde bulundu.
Rusya ile Ukrayna ortasında varılan tahıl sevkiyatı mutabakatı kapsamında İstanbul’da kurulan Müşterek Uyum Merkezi’ni ziyaretinin akabinde Türkiye Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar ile ortak basın toplantısı düzenleyen Guterres, “Burada ve Odessa’da gördüklerimiz, sorunun yalnızca daha görünür olan kısmı. Bu muahedenin bir öteki kısmı da yaptırıma tabi olmayan Rus besin ve gübresinin global piyasalara manisiz biçimde girişidir” dedi. Guterres, “Tüm hükümetlerin ve özel kesimin bunları piyasaya ulaştırmak için işbirliği yapması ehemmiyet teşkil ediyor” diye ekledi. Fakat buna karşın Rus tarım eserleri ve gübresinin ihracatında hala birtakım “engeller” olduğunu belirten Guterres, “Hâlâ nakliye, sigorta ve finansla ilgili aşılması gereken birtakım mahzurlar ve zahmetler var” dedi.
Müşterek Uyum Merkezi’nde incelemelerde bulunan Guterres, tahıl sevkiyatı gerçekleştirilen gemilerden birindeki kontrole de katıldı.Fotoğraf: Serhat Cagdas/AA/picture alliance
Rusya’ya Ukrayna işgalinden dolayı yaptırım uygulayan ülkelerin, bu tedbirlerin besin ve gübreye uygulanmayacağına dair garanti verdiğini, lakin yeniden de bu eserlerin ihracatının etkilendiğini söyleyen Guterres, BM’nin kelam konusu manilerin kaldırılması için ABD ve Avrupa Birliği’yle temas hâlinde olduğunu söyledi.
“2022’de gübre olmadan 2023’te kâfi besin olmayabilir” diyen BM Genel Sekreteri, Ukrayna ve Rusya’dan besin ve gübre ihracının artırılmasının, emtia piyasalarını daha da “sakinleştirme” ve tüketici fiyatlarını düşürme açısından büyük ehemmiyet taşıdığını kelamlarına ekledi.
Rusya ve BM, İstanbul’daki tahıl mutabakatı kapsamında, Rus tarım eserlerinin ihracatına yönelik bir protokol de imzalamıştı. BM, kelam konusu protokolde, tahıl ve gübre üzere birtakım Rus eserlerinin global piyasalara erişiminin kolaylaştırılması için Moskova’ya garanti vermişti.
Rusya ve Ukrayna dünyanın en büyük tahıl üreticileri ortasında yer alıyor. Rus işgali başlamadan evvel dünyada ticareti yapılan buğdayın yaklaşık yüzde 30’u bu iki ülkeden sağlanıyordu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Ulusal Savunma Bakanı Hulusi AkarFotoğraf: Arif Akdogan/AA/picture alliance
656 bin ton tahıl
Müşterek Uyum Merkezi’ndeki ortak basın toplantısında konuşan Akar ise Ukrayna limanlarından şu ana kadar 656 bin 349 ton tahıl sevkiyatı gerçekleştirildiğini söyledi. Akar, “Ağustos’tan bu yana toplam 51 gemi tahıl sevkiyatı için seyre çıkarken bunların 27’si Ukrayna limanlarından çıkış yapmıştır. 24 gemi ise tahıl sevkiyatı için Ukrayna limanlarına girmiştir” tabirini kullandı.
Tahıl koridoru muahedesinin uygulanabilmesi için yürütülen çalışmaların uyumunu yürüten Müşterek Uyum Merkezi’yle ilgili de bilgi veren Akar, “Birleşmiş Milletler’in himayesinde ve Türkiye’nin mesken sahipliğinde çalışan bu merkez, başlangıçta mevcut sayıları da işçi sayısını da giderek arttırmış ve hâlihazırda şu anda Türkiye’den 14, Rusya’dan 22, Ukrayna’dan 12 ve Birleşmiş Milletler’den 23 temsilci olmak üzere, toplam 71 kişi vazife yapmaktadır. Kıymetli bir konu da alanda rastgele bir askeri öge bulunmamaktadır” dedi.
BM Genel Sekreteri Guterres, Ukrayna ziyaretinin akabinde İstanbul’a geçmişti. Geçen Perşembe günü Lviv kentinde Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen Guterres, Cuma günüyse tahıl sevkiyatının gerçekleştirildiği üç noktadan biri olan Odessa Limanı’nı ziyaret etmişti.
DW,rtr,AFP,dpa/CÖ,JD
