Kamuoyunda”Sosyal Medya Yasası” olarak bilinen, iktidarın ise “Dezenformasyon Yasası” olarak tanımladığı yasa taslağına ait çalışmalar sürerken AKP Hatay Milletvekili ve TBMM Dijital Mecralar Komite Lideri Hüseyin Yayman, çalışmayı “siyaset üstü bir mesele” olarak nitelendirdi. Almanya ve Fransa’daki yasal düzenlemeleri örnek aldıklarını ve yasa taslağının “bir sansür yasası” olmayacağını belirten Yayman, DW Türkçe’nin sorularını yanıtladı:
DW Türkçe: Toplumsal medyaya ait bir yasal düzenleme üzerinde çalışıyorsunuz. Yasa teklifi ne kademede? Nasıl bir düzenleme olacak?
Hüseyin Yayman: Yasa üç katmanlı olacak. Bir taraftan internet medyası ile ilgili düzenlememiz var. 5651 sayılı kanunla ilgili birtakım yeni talepler de bulunuyor. Üçüncüsü ise dezenformasyon konusunda düzenleme var. Siyaset kurumu kendisine yöneltilen taleplere karşılık vermek durumundadır. Ferdî özgürlüklerin kısıtlanması, şahsî prestij suikastının yapılması, kişilik haklarının rencide edilmesi, data mahremiyetinin sağlanmaması, öteki taraftan insanların aile hayatlarına girilerek burada birtakım dezenformasyon yapılması karşısında beşerler şunu soruyorlar: Bizim hakkımızı, hukukumuzu, kim arayacak? Bu noktada devletin bir düzenleme yetkisi gerekiyor.
AKP Miletvekili Hüseyin Yayman, DW Türkçe muhabiri Eray Görgülü’nün sorularını yanıtladı
Kamuoyuna yansıdığı kadarıyla palavra haber ve dezenformasyona karşı mahpus cezası öngörülüyor. Bu durumda dezenformasyonu hangi kurumun, hangi kriterlere nazaran belirleyeceğine ait soru işaretleri bulunuyor. Ayrıyeten sansür yapılacağına yönelik tenkitler de var. Yeni yasal düzenleme yasak ve sansür mü getirecek?
Biz yasaklara karşı olan bir partiyiz. Bu yasa, bir sansür yasası olmayacak. Biz hem özgürlükleri koruyacak hem de kamu sistemini sağlayacak bir yasal düzenleme arayışı içerisindeyiz. Dezenformasyon problemi, yalnızca Türkiye’nin sorunu değil, global bir sorun haline gelmiştir. Bugün Rusya ile Ukrayna ortasında cephedeki savaş kadar dijital dünyada da büyük bir meydan savaşı verilmektedir. Bir toplumsal medya bildirisi, füze kadar tesirli olmaktadır. Almanya’da, Fransa’da, İngiltere’de ABD’de bu husus ile ilgili düzenlemeler yapıldı, yapılmaya devam ediyor. Türkiye’de de biz bir batı örneklerine bakarak bir düzenleme yapmak istiyoruz. Dezenformasyon konusunu siyaset üstü bir husus olarak ele almaktayız. Zira dezenformasyon yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da demokrasiyi ve siyaseti rehin alan bir olgu haline dönüştü. ABD seçimleri bunun canlı örneği oldu.
Yasa teklifinin içeriği şimdi tam olarak netleşmedi, kamuoyunda yasak ve sansüre ait korkular ve tenkitler sürüyor. Kelam konusu telaşları nasıl gidereceksiniz?
Taslak çalışması devam ediyor. Taslak TBMM’nin gündemine geldiğinde bu mevzular açık biçimde görüşülür. Herkes fikrini söyler. Taslağımız TBMM’ye geldiğinde, kurullarda görüşülmeye başlandığında dertlerin hakikat olmadığını ve kamuoyunu ikna edecek bir düzenleme olduğunu daima birlikte göreceğiz.
Dezenformasyon kriterlerinin belirlenmesi sürecinde, hukuk sistemi örnek alınacak ülkeler olacak mı?
Kendimize ilham aldığımız yer Almanya, Fransa örnekleri ve buradan Türkiye’ye uyarlayarak bir yasa getireceğiz.
CHP, yakın vakitte bir troll raporu açıkladı. Muhalefet bir yandan da düzenlemeye yönelik tenkitler getiriyor. Bu durumu nasıl karşılıyorsunuz?
Türk siyasetinde karşılaştığımız doğal bir durum. Geçmişte de sayın Meral Akşener’in Netflix’i kapatacaklar dediğini işitmiştik. Yeniden CHP sözcülerinin Twitter’ı engelleyecekler dediklerini işittik. Bunu mütemadiyen söylüyorlar. Pekala ne oldu? Olağan ki söylediklerinin dezenformasyon olduğu anlaşıldı. AK Parti pratiğine baktığımızda 20 yılda AK Parti’nin asla yasakçı bir tutumu olmadığını görürüz. Aslında bu kapatma açma sıkıntısı siyasetin değil, yargının hususudur. Yargı mercileri bu mevzuda karar verecekler. Toplumsal medya üstünden insan ticareti yapılıyor, ırkçılık yapılıyor, uyuşturucu pazarlaması yapılıyor. Bütün bunlar çocuklarımızın korunması, aile mahremiyetinin, şahsî bilgi mahremiyetinin sağlanması, insanların temel hak ve özgürlüklerinin korunması, bu manada bu yalnızca iktidar değil, iktidar-muhalefet siyaset üstü bir bahis. Muhalefet de, iktidar da bu hususun mağduru. Kelam konusu yasa düzenlemesi, hem muhalefeti hem de iktidarı gözeten bir çalışma. Hem Sayın Kılıçdaroğlu’nun hem Meral Akşener’in hem Devlet Bahçeli’nin hem Tayyip Erdoğan’ın hukukunu gözeten ve bunlara karşı yapılan hücumlara karşı bir manada düzenlemek isteyen bir yasa. Bizim hukuku gözeterek hem özgürlükleri hem kamu tertibini koruyan bir anlayışımız var.
Sosyal medya şirketleri, TBMM Dijital Mecralar Komitesi’nde bir müddettir bilgilendirme yapıyor. Bugüne kadar Türkiye’nin ofis ve temsilcilik açma üzere talepleri karşılandı mı?
Covid-19 salgını dijital çağın başlangıcını 10 yıl öne çekti. Kabul etmek lazım ki bir çağ kapandı ve dijital çağ başladı. Yakın vakitte bunun tesirlerini daha çok göreceğiz. Ticaretin, bilginin, hukukun, idarenin, eğitimin, toplumun, siyasetin ötesinde hayatın dijitalleştiğini görüyoruz. Türkiye’de 5651 sayılı yasanın çıkması ve Dijital Mecralar Kurulu’nun kurulmasıyla bir arada gözler bu şirketlerin temsilcilik açılması noktasındaydı. Temsilcilikler açıldı, kimilerinin ofisleri ve adresleri var. Bunlar geldiler TBMM’de de sorularımızı cevaplandırdılar. Tabiri caizse biz bir dijital diplomasi yaptık. Bizim onlardan beklentimiz bilgi mahremiyetinin sağlanması ve dataların Türkiye’de kalması. Türkiye’de bir ofis açılması ve burada Türk hukuk sistemine bağlı olarak insanların istihdam edilip buradaki uyuşmazlıklar konusunda bir an evvel karşılıkların gelmesi.
Komisyonunuza kimler geldi?
Bugüne kadar Facebook, Instagram, Google, YouTube, Tiktok, LinkedIn geldi ve TBMM’de kurulumuza bilgi verdi. Ayrıyeten İçişleri Bakanımız Süleyman Soylu, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, Ulaştırma Bakan Yardımcısı, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Lideri, çok sayıda uzman, gazeteci ve akademisyen geldi ve soruları cevapladı. Bu hafta Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanımız Derya Yanık gelecek. Dijital ağların temsilcileri de dezenformasyondan şikayetçiler ve kendi kurallarını geliştirmek istiyorlar. Ağ temsilcileri çok verimli, açık, şeffaf sunumlar yaptılar. Renkli anlar yaşandı. Örneğin ismini söylemeyeceğim. Muhalefet partilerinden bir milletvekilimizin Instagram hesabı ele geçirilmişti ve bu kişi sıkıntılarını anlatacak bir muhatap bulamadı. Beni aradı, şayet bir milletvekili sorununu anlatacak bir muhatap bulamıyorsa olağan vatandaşımızın yaşadığı sıkıntıları düşünün.
Milletvekilinin sorunu çözüldü mü?
Evet, ilgililere ulaştık ve sorun çözüldü. Biz toplumsal medyanın yıkıcı tesirinden çok yapan tesirinin öne çıkmasını ve palavra haberler üzerinden dezenformasyon üzerinden kamuoyunu etkileme, siyaseti rehin alma davranışının gerçek olmadığını düşünüyoruz. Gerçek hayatta cürüm neyse, sanal dünyada da bunun hata kabul edilmesini ve bu noktada sahiden toplumsal medyanın, şahsî özgürlüklerin ve farklı kanıların konuşulduğu bir yer haline gelmesini önemsiyoruz.
Son devirde kimi bakanların misyonundan alınması, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin de sorgulanmasını beraberinde getirdi ve tenkitlere neden oldu. Kelam konusu vazifeden almalar Başkanlık Sistemi’nin eksik taraflarını mi ortaya koyuyor?
Ben bunu sistem eleştirisi olarak görmüyorum. Farklı tercihler, aslında uzun vakittir kamuoyunda konuşuluyordu. Türkiye’de AK Parti iktidarından evvel bakanların ömrü bir yıldı, parlamentonun ömrü iki yıldı. AK Parti ile birlikte bir yönetimsel ve siyasal istikrar geldi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle de bu cins tercihlerin yapılması doğaldır. Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde okurken de başkanlık sistemini savunuyordum. Türkiye’nin kurtuluşunun başkanlık sisteminde olduğunu düşünüyorum. Birtakım sistem tenkitleri var, bunları anlayışla karşılıyorum. Bunlar kıymetlendirilebilir ancak Türkiye, parlamenter sistemden çok çekmiş bir ülke. Bakın göreceksiniz, 6’lı masanın teklif ettiği sistem değişikliğini milletimiz kabul etmeyecek. Bir arada yaşayıp göreceğiz. Merkez sağ gelenekten gelen Süleyman Demirel, Turgut Özal, Alparslan Türkeş, Necmettin Erbakan, Muhsin Yazıcıoğlu Türkiye’de başkanlık sisteminin gelmesi gerektiğini söylediler. Türk demokrasi tarihinde vazife alan tüm sağ başkanlar bunu söylemişse bu bir gereksinimden kaynaklanmaktadır. Başkanlık sistemi tenkitlerini anlayışla karşılıyorum lakin Türkiye’nin kurtuluşunun da Cumhurbaşkanlığı sisteminde olduğunu düşünüyorum.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali konusu ile ilgili Türkiye’nin durduğu nokta sizce gerçek mu? Türkiye, nasıl bir dış siyaset izlemeli?
Öncelikle konvansiyonel savaş kadar toplumsal medya üzerinden devam eden bir hibrit savaş var. Buna dikkatinizi çekmek isterim. Cumhurbaşkanımız açıkladı, bizim için Rusya da Ukrayna da vazgeçilmezdir. Bu savaş üçüncü dünya savaşına kapı aralayabilir. Bir neden sonuç bağlantısı ile bakıldığında çok önemli gelişmeler yaşadık. Birincisi biz AK Parti olarak Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunmaktayız. Bu iki ülke ortasında bir an evvel savaşın durmasını ve barışın sağlanmasını savunmaktayız. NATO’nun ve Avrupa Birliği’nin gerekli sorumluluğu almadığını ve itibar kaybettiğini gördük. Dünya basınında da söylendiği üzere bu yaşanan çatışma Türkiye’nin jeostratejik ehemmiyetini artırmıştır. Önümüzdeki periyotta Türkiye, daha fazla gündemde olacaktır. Bu manada bu gelişmeleri dikkatle izlediğimizi belirtmek isterim.
Muhalefetin erken seçim taleplerini nasıl karşılıyorsunuz, seçimler vaktinde mı yapılacak?
Seçimler, 2023 yılında Haziran ayında yapılacak. Muhalefetin bu tarafta talepleri olsa da Cumhurbaşkanlığı sistemi tam da bunun için esasen. Seçimler vaktinde olsun ve siyasal istikrarsızlık yaşanmasın diye. Benim öngörüm şu 2023 yılında yapılacak seçimi bir sefer daha Cumhur İttifakı kazanacak. Zira Cumhur İttifakı yaşanan birtakım ekonomik problemlere karşın hala milletin umududur. Milletimiz COVID salgınına ve ekonomik türbülansa karşın Tayyip Erdoğan’a duyduğu inanç ve açtığı kredi devam etmektedir. Seçimi başkanlar kazanır ve Tayyip Erdoğan’ın bir kere daha lider olacağını ve Cumhur İttifakı’nın yarışı önde tamamlayacağını düşünüyorum. Zira 2019 mahallî seçimlerinde biz bunu gördük.
Söyleşi: Eray Görgülü
© Deutsche Welle Türkçe
