İran güvenlik güçleri, başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra ölen 22 yaşındaki Mahsa Amini için düzenlenen protestolara takviye verdiği gerekçesiyle eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi’yi gözaltına aldı. Faize Haşimi, şovları desteklemek ve kışkırtmakla suçlanıyor.
Tasnim haber ajansı Faize Haşimi’nin başşehir Tahran’daki protestoları desteklediği için güvenlik servisi tarafından gözatına alındığını duyurdu.
Haberde Haşimi’nin bayanları protestolara katılmaya çağırdığı da belirtildi. İran’da devam eden gösterleri engellemek için alınan bir dizi karar ortasında şovlara katılmayı teşvik etmenin hata sayılması da yer alıyor.
59 yaşındaki Faize Haşimi, İran’da uygulanan İslami rejime yönelik tenkitleriyle biliniyor.
Daha evvel milletvekilliği yapan ve bayan sporları yetkilisi olarak resmi vazifelerde de bulunan Haşimi muhalif tavrı nedeniyle şimdiye kadar bir kaç kere gözaltına alınmıştı.
Rejimin kara listesinde yer alan Haşimi, bayan hakları aktivisti olarak da, kendisi başörtüsü takmasına karşın başörtüsü zorunluluğuna karşı hareketlere dayanak vermişti.
Haşimi birebir vakitte 1999’da feminist görüşleri nedeniyle kapatılan “Zen” (Kadın) isimli gazetenin yayıncısıydı.
Kadınlar başörtülerini yakarak protestolara takviye veriyorFotoğraf: Orhan Qereman/REUTERS
Şahın oğlundan da şovlara destek
Öte yandan 1979’da devrilen son İran Şahının oğlu İstek Pehlevi de İran’da devam eden şovlara takviye verdiğini açıkladı.
ABD’de sürgünde yaşayan İstek Pehlevi AFP haber ajansına verdiği demeçte, Tahran hükümetine yönelik devam eden kitlesel protestoları “bir ihtilal işareti” olarak gördüğünü belirtti. “Bana nazaran bu, bayanlar tarafından bayanlar için yapılan birinci devrim” diye konuşan Pehlevi, “İran’da ihtilal birkaç hafta yahut birkaç ay içinde gerçekleşebilir” dedi. Pehlevi, “Bu rejimin uzun mühlet var olmayacağı ihtimalini göz önünde bulundurmalıyız. Bu nedenle, yumuşak ve barışçıl bir geçiş ile ‘kontrollü bir iç patlama’ gerçekleşmeli” diye konuştu.
Rıza Pehlevi protestolara takviye veriyorFotoğraf: UGC
Sürgündeki İran topluluğunun büyük bir kesitinde hürmet duyulan Pehlevi, İslam Cumhuriyeti’nin devrilmesinden sonra monarşinin İran’a yine dönmesini istemediğini vurguladı. Pehlevi yeni bir anayasa hazırlanması için bir kurucu meclis oluşturulması davetinde bulundu. Pehlevi, din ve devlet işlerinin açık bir tarifi ve ayrımı yapılmadan gerçek bir demokratik nizam sağlanmasının mümkün olmayacağını da kelamlarına etkledi.
Pehlevi, bayanların başörtüsü takıp takmama konusunda kendi özgür iradelerine nazaran karar vermeleri gerektiğnin de altını çizdi.
İran’da neler oluyor?
İran’da 13 Eylül’de 22 yaşındaki Mahsa Amini, başörtüsünü kurallara uygun halde takmadığı argümanıyla ahlak polisleri tarafından gözaltına alınmış, karakolda gördüğü muamele nedeniyle hastaneye kaldırılmış ve üç gün sonra da ömrünü yitirmişti. Amini’nin vefatından sonra ülke genelinde bayanların başını çektiği şovlar yapılıyor. Hükümetin sert tedbirlerine karşın şovların önü alınamıyor. Protestolarda aktivistlere nazaran en az 76 kişi hayatını yitirdi. İran resmi kaynakları ise bu sayıyı 41 olarak açıkladı.
Bütün dünyada bayanlar saçlarını keserek İran’daki şovları destekliyorFotoğraf: Stephanie Keith/REUTERS
Uluslararası reaksiyonlar geliyor
Tahran’ın protestolara karşı sert müdahalesi milletlerarası alanda reaksiyonlara yol açıyor.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, BM genel şura görüşmeleri kapsamında bir ortaya geldiği İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’den göstericilere karşı orantısız güç kullanılmasından vazgeçmesini istemişti.
AFP,dpa/TY,HT
