İran’da ahlak polisitarafından gözaltına alındıktan sonra ömrünü yitiren 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin vefatına yönelik protesto şovları onuncu gününde devam ederken Tahran hükümet aksisi şovlardan ABD ve Batı’yı sorumlu tuttu.
İran Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, “ABD ve birtakım Batılı ülkeler, İran İslam Cumhuriyetinin istikrarını bozmayı amaçlamak”la suçladı. Bakanlık sözcüsü Nasır Kenani, “Washington’ın başarılı olamamasına karşın daima olarak ülkedeki istikrar ve güvenliği bozmaya çalıştığını, bunun karşılıksız kalmayacağını” söyledi.
Kenani, Batılı ülkelerin İran’daki şovlara yönelik tavrını “İran’ın içişlerine müdahale” ve “isyancılara destek” diye nitelendirdi. Amini’nin vefatıyla ilgili soruşturmanın devam ettiğini belirten Kenani, Batılı ülkelerin bu gerçeği göz gerisi ettiğini savundu.
Göstericiler için özel mahkemeler kurulacak
Tahran Başsavcısı Ali El Gazi-Mehr de yakalanan göstericilerin yargılanması için özel mahkemeler kurulacağını açıkladı. Başsavcı, “Yurt dışından kiralanmış fitnecilerin elebaşlarına müsamaha gösterilmeyecek, onlar tecavüzcü ve ağır hatalı muamelesi görecek” sözlerini kullandı.
Fotoğraf: SalamiPix/abaca/picture alliance
Ülke geneline yayılan protestolarda resmi datalara nazaran, ortalarında güvenlik vazifelilerinin de bulunduğu 41 kişi hayatını yitirirken 1200’den fazla kişi gözaltına alındı. Oslo merkezli İran İnsan Hakları Derneği ise 57 göstericinin öldürüldüğünü bildirmişti.
Amini 13 Eylül’de kurallara uygun bir biçimde örtünmediği gerekçesiyle ahlak polisince gözaltına alınmış, nedeni hala belirlenemeyen bir biçimde karakolda kötüleşmiş, 16 Eylül’de, hastaneye kaldırıldıktan üç gün sonra öldüğü bildirilmişti.
Almanya’dan yaptırım çağrısı
İran’ın Berlin Büyükelçisi Pazartesi günü Alman Dışişleri Bakanlığına çağrılırken Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock İran’a yaptırım davetinde bulundu. “Barışçı şovları güç kullanarak bastırma teşebbüsüyle daha da ölümcül bir şiddete yol açmanın cevapsız kalamayacağını” belirten Baerbock, mevzunun süratli bir biçimde AB içinde görüşüleceğini kaydetti. Alman Bakan, “Bu benim için, sorumlulara karşı yaptırımları da kapsıyor… Bir ülkede bayanlar inançta değilse hiç kimse inançta değildir” diye konuştu.
Geçen hafta da ABD, Amini’nin vefatından sorumlu tuttuğu ahlak polisine karşı yaptırımlar yürürlüğe sokmuştu.
AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de dün yaptığı açıklamada hükümetin göstericilere sert ve orantısız müdahalesini kınamış, internete getirilen kısıtlamaların tabir özgürlüğünün ihlali manasına geldiğini söylemişti.
İran Pazar günü İngiltere ve Norveç büyükelçilerini Dışişleri’ne çağırarak “içişlerine müdahale ve düşmanca medya yayınları” nedeniyle protesto notası vermişti.
Fotoğraf: SalamiPix/abaca/picture alliance
Kuzey Irak’taki Kürt maksatlara operasyon
İran, ülkedeki protestolara karışmakla suçladığı Kuzey Irak’taki Kürt kümelerin kamplarına da operasyon düzenledi. İhtilal Muhafızlarının, yarı resmi haber ajansı Tesnim’de yayınlanan açıklamasında, operasyonların “ayrılıkçı Kürt kümelerin sondaki İran askeri üslerine yönelik akınlarına legal bir yanıt” olduğu belirtildi. Hücumda top ve İHA’ların kullanıldığı bildirildi.
İran İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi daha evvel yaptığı açıklamada birtakım Kürt kümelerin Amini’nin mevti sonrasında düzenlenen rejim aksisi şovlara dahil olduğu suçlamasında bulunmuştu. İran hükümeti de Kürt kümelerin göstericilere silah sağladığını ileri sürmüştü.
Yaşamını yitiren Amini’nin Kürt kökenli olması ve ailesiyle birlikte İran’ın Kürdistan eyaletinde yaşaması nedeniyle eyaletteki kentlerde de büyük protesto şovları düzenleniyor. İran’daki yaklaşık 10 milyon Kürt kökenlinin büyük kısmı ülkenin kuzeybatısındaki Kürdistan eyaletinde yaşıyor.
dpa,AFP/BK,BÖ
