Kulis: Faiz kararı ne olacak, Erdoğan nasıl ikna edildi?

Hem Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hem de Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin son açıklamalarından İstanbul Escort bu ay faiz indirimlerine orta verileceğini anlıyoruz Piyasalardaki çabucak hemen tüm aktörler bu nedenle Perşembe günkü Merkez Bankası toplantısında siyaset faizinin yüzde 14’de bırakılmasını bekliyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan faiz indirimlerinden vazgeçmiş Kadıköy Escort değil Fakat önceliği kurlardaki artışın önlenmesine vermiş durumda Cumhurbaşkanı ve iktisat idaresinin şu anda tek gayesinin Mayıs ayı sonuna yani turizm dönemi açılana kadar kurların mevcut düzeyinde tutulması Bunun için Ataşehir Escort kamu bankaları kanalıyla etkin bir müdahale sürdürüldüğü gözleniyor Merkez Bankası’na yakın kaynaklar da kamu bankalarının haftanın 7 gün 24 saati piyasalarda faal olduğunu her vakit döviz satmadıklarını fakat aşikâr bir düzeyin üzerine çıkılmaması için müdahale ettiklerini belirtiyorlar Bakan Nebati de bu bahisteki sorulara hiçbir ülke bu durumlara seyirci kalmıyor diyerek üstü örtülü biçimde dolaylı kamu bankaları müdahalesini kabul etmiş görülüyor

Gazeteci Erdal Sağlam

Yapılan müdahaleler aslında eksi 60 milyar doları aşan swap hariç net rezervlerin giderek erimesine yol açıyor Teknik olarak hâlâ rezerv eriterek müdahale sürdürülebilir gözüküyor lakin net eksi rezerv sayıları büyüdükçe milletlerarası alandaki tedirginlik artıp risk primleri de artıyor Merkez Bankası son olarak Birleşik Arap Emirlikleri ile yaptığı swap mutabakatında olduğu üzere brüt rezervleri yüksek göstermek için uğraş gösteriyor lakin net rezervler erimeye devam ediyor

ABD Merkez Bankası FED’den beklentiler de kurlar üzerinde baskı oluşturmaya aday Son enflasyon bilgileri ve FED’in enflasyona karşı kâfi tavır almadığı tenkitleri nedeniyle son haftada daha sıkı para siyasetine beklenenden evvel geçileceği anlaşılıyor 2022’de faiz artışının Mart’a çekileceği 25 yerine 50 baz puan yapılacağı beklentisinin de arttığı görülüyor Türkiye üzere gelişmekte olan ülke para ünitelerinin bedel kaybı beklentisi arttı

Kurların bu düzeyde tutulabileceğinin garantisi yok

Tüm bu gelişmeler önceliği kur düzeyine haline gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı da etkilemiş gözüküyor Son yaptığı açıklamada faiz de kurlar da inmeye devam edecek lakin tez etmeden demesi bir mühlet faiz indirimlerine orta verileceği halinde yorumlandı Erdoğan’ın birinci fırsatta faiz indirimlerine devam etmek istediği Ocak ayında orta vermeye razı olsa bile yakında tekrar indirim isteme ihtimalinin de bulunduğu belirtiliyor

Öte yandan faiz indirimlerine bir mühlet orta verilse bile kurların bu düzeyde tutulabileceğinin garantisi bulunmuyor İktisatçıların bir kısmı yüksek açıklanacak Ocak enflasyonuyla birlikte siyaset faizi yüzde 14’de kalsa bile enflasyon ile siyaset faizi ortasındaki uçurumun büyüyeceğini hatırlatıyorlar Ocak ayı sonunda yıllık enflasyonun yüzde 50’ye çıkması halinde negatif gerçek faiz oranı 35’in üzerine çıkabilir bu fark kurlar üzerinde yaratacağı baskı yüksek olabilir

İş insanları bastırıp alıyor halkın faturası büyüyor

18 TL’yi aşan dolar kurunu düşürmek için kur muhafazalı mevduat imkanı getiren iktisat idaresi birinci anda kuru 10 TL’ye kadar düşürdü lakin birinci tesirden sonra kurlar yine 13 TL’nin üzerine çıktı 14 TL’yi zorlamaya başladı Bu ataklar kamu bankaları müdahalesiyle önlenmeye çalışırken bir yandan da kur muhafazalı mevduat imkanının şirketlere de genişletilip ayrıyeten kurumlar vergisi kolaylığı getirmek zorunda kalındı Kurları tutabilmek için iktisat idaresinin her yolu denediği yastık altı altınların primle alınması enflasyona endeksli tahvil ve mevduatın getirilmesi üzere teknikler de piyasalarda konuşuluyor

Ekonomi idaresinin ne olursa olsun kurları tutalım telaşını gören iş alemi temsilcilerinin ise her gün sayıları artan biçimde taleplerine şahit oluyoruz Şirketlerin isteği üzerine kur muhafazalı mevduattaki vade hududunu 6 aydan 3 aya çekmeye razı olan talep üzerine kurumlar vergisi kolaylığı bankalara komite kolaylığı sağlayan iktisat idaresinin gelen talepleri büyük ölçüde kabul etmesi üzerine taleplerin daha da artması dikkat çekiyor

İş dünyasından gelen taleplerin bir kısmının örneğin yüzde 25’lik ihracat dövizini Merkez Bankası’na satmak zorunda kalan ihracatçıların uygulamalar nedeniyle çektikleri kahırların haklı talepler olduğu gözleniyor Lakin kimi taleplerin de gündemi fırsat bilerek bu devirde ne koparırsak kârdır anlayışından kaynaklandığını da söylemek gerekiyor

Bankalara muhakkak oranda kur muhafazalı mevduat oluşturmaları halinde komite kolaylığı getirilirken bankalar mevduatta vadesiz yerine en az 3 aylık vade yapılmasıyla bir ölçü rahatlamış görünüyorlar Ayrıyeten Merkez Bankası’ndan yüzde 14’le para kullanıp daha yüksek kâr marjlarıyla kredi kullandırma yahut tahvil yatırımı imkanı da kazanmış oldular

Toplam vergi gelirleri içindeki dolaylı vergi hissesi artıyor

Özellikle büyük şirketlere ise dövizlerini 3 aylık kur muhafazalı mevduata çevirerek kıymetli sayılara ulaşacak kurumlar vergisi kolaylığı sağlandı Ayrıyeten kendilerine önümüzdeki periyot proje kredileri uygulaması ve KGF kredilerinin devreye sokulup ucuz finansman imkanı kelamı verildi

Orta ve küçük ölçekli şirketler ise daha çok devreye sokulacağı söylenen KGF kredilerini bekliyorlar Şimdiden KGF kredilerinin bir kısmının işletme sermayelerini güçlendirmek için kullanma garantisi istemeye başladılar

Asgari fiyatın vergi dışı bırakılması akabinde kurumlar vergisi kolaylığı getirilmesi KİT’lere açıktan finansman sağlanması harcamaların artırılması bütçedeki ezayı değerli ölçüde artıracak Bu ortada gelir dağılımının bozulmasına neden olan toplam vergi gelirleri içindeki dolaylı vergi hissesinin artmaya devam ettiği görülüyor

Kur muhafazalı mevduat başta olmak üzere Hazine’den ve Merkez Bankası’ndan yapılacak transferlerin yüksek mevduat sahipleri iş dünyası ve bankalara kaynak transferi olduğu açık Bu durum ayrıyeten para basımını artıracağı için ek enflasyon riskini büyütüyor Hem bütçeden yapılacak transferler hem enflasyonun yükselmesi toplumun tüm kısımlarını etkiliyor lakin en büyük tesiri dar ve sabit gelirliye oluyor Pandemi devrinde artan yoksulluk ortada iken uygulanan ekonomik siyasetlerinin faturasının yeniden sabit ve dar gelirliye çıkarılması önümüzdeki devir yoksulluğun yeterlice artacağını gösteriyor

Erdal Sağlam

Deutsche Welle Türkçe