Ankara’da siyaset kulislerinde dikkatler Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayının kim olacağında. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun bütçe görüşmelerinin birinci gününde AKP Aydın milletvekili Metin Yavuz’un “Aday olacak mısınız, aday olun bence?” halindeki kelamlarına “Benim adaylığım seni niçin bu kadar ilgilendiriyor? Gel, gel, gel, geliyor gelmekte olan unutma! Geliyor gelmekte olan unutma sen!” halindeki karşılığı ise adaylık tartışmasını daha da alevlendirdi.
Ortak adayın Kılıçdaroğlu olacağı formunda yorumlanan bu cevap sonrası UYGUN Partili Koray Aydın’ın “Bizim için değerli olan; kazanacak birisinin aday olması” formundaki açıklaması ise Millet İttifakı’nda bir çatlak olup olmadığı sorusuna yol açtı.
Peki Millet İttifakı cephesinde adaylık tartışması nasıl ilerliyor ve muhtemel adaylar konusunda ne düşünülüyor? Hangi adayın bahtı daha fazla?
CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu
“CHP olarak hepimizin gönlündeki aday Kılıçdaroğlu”
CHP Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek, DW Türkçe’ye adaylık tartışmasını çıkaran tarafın AKP-MHP iştirakinden şurası Cumhur İttifakı olduğunu söylüyor. Çabucak her gün Millet İttifakı’nın adayının kim olacağı konusunu AKP’nin gündeme taşıdığını savunan Erkek, “Çünkü Erdoğan ve AKP yarın seçim olsa kaybediyor. Tek talihleri Millet İttifakı’nda bir çatlak yaratmak.
CHP Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek
Bu bahiste ortamızda bir uyuşmazlık varmış üzere göstermek. CHP olarak hepimizin adayı elbette genel liderimiz Kılıçdaroğlu’dur, lakin sonuçta adayın kim olacağına Millet İttifak’ı karar verecek” diyor.
Millet İttifakı, 2018’de CHP ve YETERLİ Parti’nin öncülüğünde Saadet ve Demokrat Parti’nin de iştirakiyle kuruldu. İttifakın en büyük başarısı 31 Mart 2019 mahallî seçimleri olarak gösteriliyor. HDP’nin de dayanağıyla Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Antalya üzere büyükşehirlerde Cumhur İttifakı’nın önüne geçen Millet İttifakı’nın iki büyükşehir belediye lideri Ekrem İmamoğlu ile Mansur Yavaş, kamuoyu anketlerinde halkın cumhurbaşkanı olarak en çok görmek istediği isimler ortasında gösteriliyor.
Seçmenin sandıkta Millet İttifakı’na nasıl dayanak verdiğinin 2019’da görüldüğünü söyleyen Erkek, bu seçimlerde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne karşı bir demokrasi ittifakı oluştuğunun da ortaya konduğunu söz ediyor. Erkek, “Cumhur İttifakı 2019’dan beri Millet İttifakı’nı parçalamaya çalışıyor. Adaylık üzerinden çatlatma peşindeler lakin çatlamayacağız. Açıklasınlar seçim takvimini, görsünler adayın kim olduğunu” kelamlarıyla AKP’ye meydan okuyor.
“Akşener başbakan olacak”
Kılıçdaroğlu’nın aday olma muhtemelliğine karşı “Kazanma talihi yüksek adaydan yanayız” iletisi veren YETERLİ Parti cephesinde, Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu’nun teması ile gündeme gelen eski cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile eski İktisat Bakanı Kemal Derviş üzere isimlerin mümkün adaylığına ait değerlendirmeler ise “gerçeklikten uzak” bulunuyor. Anketlerdeki duruma nazaran kıymetlendirme yapmayı planlayan DÜZGÜN Parti, mevcut durumda Kılıçdaroğlu’nun adaylığının artık konuşulmamasını, bunun süreç içinde ele alınmasını istiyor.
Eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün adaylığı gerçekçi bulunmuyor
Peki ya Akşener’in adaylığı? Akşener, Eylül 2021’de cumhurbaşkanlığına değil de başbakanlığa talip olduğunu söyleyerek siyasi kulisleri hareketlendirmişti. Yalnızca Millet İttifakı’nı oluşturan dört partinin değil AKP’den kopan DEVA ve Gelecek partilerinin de üzerinde çalıştığı güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönüşe atıf yapan Akşener, halkın problemlerini başbakan olarak çözeceği vaadinde bulunmuştu.
İYİ Parti Genel Lider Danışmanı Aytun Çıray da DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede “Akşener başbakanlığa aday olduğunu söyleyerek güçlendirilmiş parlamenter sistemde ne kadar samimi olduğumuzu halka gösterdi. Bu, bir vaat değil, gerçeklik artık. Akşener, başbakanlık teziyle iktidar olacağını ortaya koydu. Artık cumhurbaşkanı adayı arayışımızda da meşakkat yok. Kimse birbirinden farklı şeyler söylemiyor. Cumhur İttifakı’nın Millet İttifakı’nı çatlatma teşebbüslerine müsaade vermeyeceğiz” diye konuşuyor.
“AKP iktidarının değirmenine su taşıyan isimler olmaz”
Demokrat Parti (DP) de adaylıkla ilgili yaşanan tartışmalardan rahatsız. DP Genel Lideri Gültekin Uysal, DW Türkçe’ye bu rahatsızlığı “Millet İttifakı’nın ahengini bugünden bozmaya çalışıyorlar. ‘Muhalefet bir ortaya gelmez’ dediler, ancak geldi. Demokrasi ve hukuk paydasında buluştu ve ilerliyor. Topluma söyleyecek kelamı kalmamış, ekonomiyi çökertmiş AKP’nin bizim ahengimizi bozmasına müsaade vermek istemiyoruz” halinde lisana getiriyor.
DP Genel Lideri Gültekin Uysal
“Bizim için Kılıçdaroğlu da olur, Akşener de olur cumhurbaşkanı adayı” diyen Uysal, partisinin cumhurbaşkanı adayı kriterlerini açıklarken isim vermeden Abdullah Gül üzere eski AKP’li isimlere kapıyı büsbütün kapalı tuttuklarını söylüyor:
“Toplumsal muhalefetin beklentileri var. Millet İttifakı’nın adayı şahsi öncelikler ya da ihtiraslarla değil tarihi bir sorumlulukla belirlenecek. Adayın ortak belirleneceğine inanıyoruz, takviye veriyoruz. Fakat 19 yıllık AKP iktidarının değirmenine su taşımış, toplumsal muhalefetin mobilizasyonunu bozacak siyasi karakterler de sonuç almaya mahzur teşkil eder. Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin yarattığı yıkımın sorumlularıyla tüzel ve siyasi yollarla hesaplaşacak, tamir edebilecek, kurucu ruhla devleti tekrar dizayn edecek bir adayın çıkmasını istiyoruz.”
Ortak aday tartışmasıyla ilgili olarak DW Türkçe’nin sorusunu yanıtlayan Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya da “İktidar ekonomik düşüncenin büyüdüğü ortamda topluma söyleyecek kelam bulamıyor, bireyleri konuşturmak istiyor. Biz Millet İttifakı’nın da ötesinde altı parti güçlendirilmiş parlamenter sistem üzerinde çalışıyoruz. Halka itimat verecek bir alternatif oluşturuyoruz. Bireylerin değil unsurların konuşulması ve siyaset üretilmesi tarafındaki kararlığımız sürecek” diyor.
Anketlerin yıldızları: Yavaş ve İmamoğlu
CHP başkanı Kılıçdaroğlu, “Belediye liderlerimizin misyonlarına devam etmelerini istiyorum” demişti. Lakin Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı olarak İstanbul Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu ile Ankara Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın isimleri kamuoyu anketlerinde hala önde çıkıyor. İmamoğlu ve Yavaş yalnızca vazifelerine odaklandığını söylese de önümüzdeki süreçte her iki ismin de cumhurbaşkanı adayı olarak kıymetlendirilmesi kaçınılmaz görünüyor.
Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu
Son sekiz aydır yaptıkları tüm anketlerde halka “Cumhurbaşkanı olarak kimi görmek istiyorsunuz?” sorusunu yönelttiklerini hatırlatan Metropol Araştırma Şirketi’nin sahibi Özer Sencar, “Tüm anketlerde Mansur Yavaş ve İmamoğlu bırakın Kılıçdaroğlu ile Akşener’i, Erdoğan’ın önünde görünüyor. Akşener’in son 4-5 aydır Erdoğan’ın önüne geçtiğini gördük fakat Kılıçdaroğlu şimdi Erdoğan’ın önüne geçemedi” değerlendirmesini yapıyor.
Anketlerde bugün Cumhur İttifakı ile Millet İttifakı’nın oylarının yüzde 40 düzeyinde “başa baş” olduğunu anlatan Sencar, AKP’nin 24 Haziran 2018’de 42,5 olan oy oranının bugün iktisatta yaşanan meşakkatin da tesiriyle kararsızlar dağıtıldığında yüzde 30-32 bandına oturduğunu söylüyor.
“Millet İttifakı yanlış aday belirlerse Erdoğan kazanır”
Sencar’ın cumhurbaşkanlığı adaylığı tartışmalarına bakışını “Ekonomideki kötüleşme, işsizlik üzere faktörlerle AKP yüzde 10 puan kaybetti fakat bu kayıp daha da fazla sürmez. Piyasa, iktisattaki bozulmayı satın aldı. Bundan bu türlü seçimin yazgısını, geleceğini cumhurbaşkanı adayı belirleyecek. Millet İttifakı’nın adayı çok yeterli ve dikkatli belirlemesi lazım. Millet İttifakı’nın yanlış bir aday belirlemesi durumunda Erdoğan, beklenmedik bir formda seçimi kazanabilir” kelamlarıyla özetliyor.
Millet İttifakı’nda aday belirlemeye dönük müzakerelerin süreceğine işaret eden Sencar, Kılıçdaroğlu’nun ortak aday gösterileceğini sanmadığını da söz ediyor. Sencar, “Gelinen noktada kıymetli olan neyi kazanıp, neyi kaybedeceğiniz. Cumhurbaşkanlığını alan Türkiye’yi alacak.
Kamuoyu araştırmacısı Özer Sencar
Tamam Kılıçdaroğlu, belediye liderlerinin vazifesine devam etmesini istedi lakin bence son kertede İmamoğlu ve Yavaş isimleri üzerinde de kıymetlendirme olacaktır” öngörüsünde bulunuyor.
Sencar’ın bir öngörüsü de erken seçim tartışmalarıyla ilgili. Sencar, AKP’nin şu anda bir seçim iktisadı uyguladığını belirterek bu iktisadın Türkiye’yi bir baskın seçime götüreceğini iddia ederek “AKP’den, MHP’den uzaklaşan seçmeni geri çekmek için emekçiye, memura, toplumun tüm kısımlarına fiyatlarda artırım siyaseti uyguluyorlar. Bu, iktisatta bir süreksiz rahatlık oluşturacak ve enflasyonun gerçek boyutları tam ortaya çıkmadan bir baskın seçime gitme planını devreye sokacaklar” diyor.
Hilal Köylü / Ankara
© Deutsche Welle Türkçe
