Eski MİT Kontrterör Dairesi Lideri Mehmet Eymür’ün açıklamalarının akabinde gözler bir sefer daha Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım’ın MİT ile olan bağına ve Abdullah Öcalan’a yönelik Suriye ile Lübnan’da gerçekleştirilmek istenen operasyonlara çevrildi. Eymür, Yeşil’in kullanılmasının yanlışsız olduğunu savunurken, Suriye’deki Mercedes Operasyonu için “başarılıydı” dedi. Lakin MİT Teftiş Konseyi Başkanlığı’nın o devir hazırladığı soruşturma raporunda tam zıddı tespitler yapıldı. Raporda, Yeşil’in 1985 yılında “komplikasyonlara sebep olduğu” gerekçesiyle MİT ile olan bağlantısının kesildiği belirtildi, lakin 1994’ten sonra MİT tarafından Mahmut Yıldırım’ın ikinci sefer kullanılması konusunda Mehmet Eymür suçlandı. Raporda, Yeşil’in vazife aldığı Yunanistan, Suriye ve Lübnan operasyonlarının “başarısız” olduğu vurgulandı.
Eski MİT Kontrterör Dairesi Lideri Mehmet Eymür’ün, geçen hafta T24 Ankara Temsilcisi Gökçer Tahincioğlu’na verdiği röportaj gündem yarattı. MİT’in Suriye’de Abdullah Öcalan’a yönelik düzenlediği ve Yeşil’in de kullanıldığı Mercedes operasyonunu anlatan Eymür, “Esasen başarısız da denilemez. Apo’yu öldüremedik fakat o denli büyük bir patlama yaptık ki Suriye ürktü. O zamanki Kara Kuvvetleri Kumandanı’nın bir beyanı oldu. O konuşmadan sonra Suriye’den çıkarttılar. Yani ön ayak oldu. Bir başarıdır” dedi.
Eymür, Yeşil konusunda ise “Yürekli bir oğlandı” derken, “Tabii artık bize düzgün adam lazım değil ki. Düzgün adam neyin haberini getirecek. Bir faaliyetin içerisinde olan adam esasen kirli adamdır” sözünü kullandı.
DW Türkçe, Eymür’ün açıklamaları ışığında Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım ve Öcalan’a operasyonlar olayına mercek tuttu. Eymür’ün açıklamalarını çürüten doküman ise Ankara’da eski bakan Mehmet Ağar’ın da sanığı olduğu faili meçhul cinayetler davasının evrakından çıktı. MİT tarafından Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilerek “alenileşen” doküman, MİT Teftiş Şurası’nın Soruşturma Raporu oldu.
MİT’in Yeşil raporu
29 Mayıs 1998 tarihli raporun konusu “Mahmut Yıldırım (Yeşil) ile Teşkilatımız ortasındaki münasebet ve teşkilat mensuplarının adıgeçen ile temaslarının soruşturulması” formunda yazıldı.
1973’te birinci sefer kullanılmaya başlandı
Rapor, Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım’ın MİT ile olan ilgisini gözler önüne serdi. Rapora nazaran, Mahmut Yıldırım birinci olarak Mahmut Atmaca kod ismiyle 1973 yılında Elâzığ Bölge Müdürlüğü’nce angaje edilerek elaman statüsünde istihdam edildi. 1985 yılına gelindiğinde ise “komplikasyonlara sebep olduğu” gerekçesiyle Yıldırım’ın MİT ile olan münasebeti kesildi. Raporda, bu tarihten sonra Yeşil’in “JİTEM ve Jandarma Asayiş Bölge Komutanlığı ile bir arada çalıştığı” anlatıldı.
1992’de uyarı
İç İstihbarat Başkanlığı, 17 Mart 1992 tarihinde Malatya Bölge Başkanlığı’na gönderdiği buyrukta, Yeşil’e ait “Sakallı kod isimli Mahmut Yıldırım’ın pozisyonu itibariyle komplikasyonlara neden olabilecek bir kişi olması nedeniyle, adıgeçenle kati suretle temasta bulunulmamasına azami itina gösterilmelidir” denildi.
Haziran 1992 tarihinde ise periyodun MİT Müsteşarı Teoman Koman, başta Başbakanlık olmak üzere ilgili devlet kurumlarına “Bundan bu türlü sürdürülecek çalışmalarda da Sakallı lakaplı şahsın Ünitemiz ögeleri ile temas ettirilmemesini arzederim” dedi.
Soruşturma kapsamında MİT’in arşivindeki Mahmut Yıldırım evrakı da incelendi. Raporda, “evraklarda Yıldırım’ın Jandarma ile irtibatından, Yeşil’in almış olduğu haraçlardan, Güneydoğu’da birçok adam kaçırma, öldürme olaylarını Yeşil’in yönlendirmiş olmasından bahsedildiği” aktarıldı.
1994’te Eymür sayesinde tekrar dönüş
Yeşil, 12 Eylül 1994 tarihinde MİT’in Bingöl Bölge Müdürlüğü’nde misyonlu bir işçisi tarafından Mehmet Eymür ile tanıştırıldı. Raporda, Yeşil’in Ocak 1995’te Ankara Emniyet Müdürlüğü tarafından gözaltına alındığı, sorgusu sırasında azap edilerek kaburgalarının kırıldığı ve kırılan kaburga kemiklerinin MİT tarafından tedavi edildiği kaydedildi. Raporda, “Mahmut Yıldırım ile 28 Kasım 1996 tarihinden itibaren Teşkilatımızın irtibatı kesildiği ve adıgeçenin akıbetinin bilinmediği” tabirlerine yer verildi.
Diğer yandan Temmuz-Ağustos 1996 ayları içerisinde MİT’in asker kökenli eski bir işçisinin Teşkilatın bilgisi dışında Antalya’da Yıldırım’a ilişkin yazlık konutta 10 gün tatil yaptığı anlatılan raporda, 3 Haziran 1996 tarihinde Yıldırım’ın Ankara Emniyet Müdürü Ramazan Er, Polis Akademisi Müdürü Hüseyin Özalp ve JİTEM’de misyonlu emekli Binbaşı Nurettin Cet ile birlikte Çiftlik Merkez Lokantası’nda yemek yedikleri ve fotoğraf çektirdikleri de tabir edildi.
22 MİT’çi ile irtibatlı
Soruşturma kapsamında yapılan araştırmaya nazaran, Mahmut Yıldırım bütün süreç boyunca 22 Teşkilat mensubu ile temas etti. Raporda, bu durum, “Elaman kategorisinde dahi olmayan bir şahıs ile bu stil bir münasebet kurularak kapalılık prensibinin ihlal edildiğini açıkça ortaya çıkarmaktadır” biçiminde eleştirildi.
Abdullah Öcalan, 1999’da duruşma sırasında
Yeşil, üç operasyonda kullanıldı
MİT Teftiş Şurası Başkanlığı’nın soruşturma raporuna nazaran, Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım, MİT tarafından Suriye, Yunanistan ve Lübnan’da üç farklı operasyonda kullanıldı. Soruşturma kapsamında sözü alınan bir MİT vazifelisi, verdiği tabirde Yeşil’in katıldığı Yunanistan operasyonunun neden başarısızlıkla sonuçlandığını şöyle anlattı:
“Bahse mevzu operasyonda misyon alan bireyler planlandığı formda Yunanistan’a gittiler. Keysing kümesi operasyon öncesi yaptığı bir çalışmada trafik düsturu ihlali nedeniyle Yunanistan güvenlik güçleri tarafından gözaltına alınıp bilahare hudut dışı edilmeleri üzerine bu operasyon gerçekleştirilemedi.”
Operasyon teklifi Yeşil’den gelmiş
İfadelere nazaran, Abdullah Öcalan’a Suriye ve Lübnan’da gerçekleştirilmek istenilen operasyon teklifi şahsen Mahmut Yıldırım’dan geldi. Yıldırım, bu mevzuda kullanılmak üzere elinde uzaktan komutalı patlayıcı aygıtları ve 100 milyar TL parası olduğunu sav etti. Yeşil, bu parayı PKK’ya yardım eden Kürt iş adamlarından istediği an temin edebileceğini savundu.
Bu görüşme evvel Mehmet Eymür’e iletildi. Eymür, mevzuyu periyodun Müsteşarı Sönmez Köksal’a sundu. Köksal, mevzu hakkında Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Genelkurmay Lideri’ne bilgi verdi lakin operasyonda Yeşil’in de olacağından bahsetmedi.
Çekincelere karşın onay
Dönemin Müsteşarı Sönmez Köksal, Suriye’deki Mercedes Operasyonu öncesinde 10 Ekim 1995 tarihinde Yeşil ile yapılan görüşmeye ait, “Yeşilin geçmişinden kaynaklanan kaygım geçerli,” “Atılacak bir yanlış adım yahut yapılacak bir küsurda bütün geçmişinin MİT’e fatura edilebileceği ihtimalini göz önünde bulundurun” uyarısı yaptı. Raporda, Köksal’ın bu çekincelerine karşın Yeşil’in operasyonda kullanılmasını kabul ettiği aktarıldı.
Raporda, Eymür’ün “başarılı” dediği Suriye operasyonuna ait tam karşıtı tespitte bulunuldu. Raporda “Suriye’deki Mercedes (Nisan 1996) ve Yunanistan’daki Yıldırım (Eylül 1996) operasyonları çeşitli nedenlerle başarısız olarak neticelenmiştir” denildi.
Beyrut Operasyonu’nun ayrıntıları
Soruşturma raporunda, Beyrut Operasyonu’nun ise detaylarına yer verildi. Raporda yer alan bilgilere nazaran, 14 Eylül 1996 tarihinde Beyrut Büyükelçiliği’ne giderek teslim olan PKK itirafçısı Azman Öztürk, Abdullah Öcalan’ın Beyrut’ta 27 Kasım 1996’da geleceğini tez ettiği meskeni gösterdi.
Bunun üzerine MİT tarafından Öcalan’ın geleceği argüman edilen konuta yönelik patlayıcı unsur dolu araçla atak planlandı. Metin Atmaca uydurma kimliğini kullanan Yıldırım’ın misyonu, Öcalan’ın konuşma yapacağı binaya yerleştirilecek patlayıcı hususun uzaktan kumanda ile patlatılarak binanın imha edilmesi olarak belirlendi.
23 Kasım 1996 tarihinde MİT elamanları üç başka küme halinde Lübnan’a gitti. Bir küme Başkanlık uzmanı, bir küme Dışişleri kuryesi maskesi ile giderken, Mahmut Yıldırım ise iş adamı maskesiyle vazife aldı. Plan kapsamında Mahmut Yıldırım’ı havalimanında karşılayacak olan MİT elamanı, burada Yeşil’i tanımazlıktan geldi.
Mahmut Yıldırım, operasyon kapsamında Beyrut Carltan Oteli’nde 23-28 Kasım 1996 tarihleri ortasında kalacaktı. Lakin MİT’in daha sonra yaptırdığı araştırmaya nazaran Yeşil o otelde hiç kalmadı.
Ev boş çıktı, operasyon iptal edildi
Operasyon sırasında yapılan araştırmada, Öcalan’ın geleceği argüman edilen konutun boş ve inşaat halinde olduğunun ortaya çıkması üzerine, Ankara’dan gelen “En ufak kuşku sezilmesi halinde operasyonun kesilmesi” talimatı verildi. Takım, 28 Kasım 1996’da Türkiye’ye döndü.
Raporda, Beyrut Fırsat Operasyonu’nun ivedi karar alınmış bir operasyon olduğu, tek bir PKK itirafçının verdiği bir bilgiyle bu türlü bir kararın alınmasının yanlışlığına işaret edildi. Raporda, şu tenkitler yapıldı:
“Beyrut Fırsat Operasyonu’nda kullanılacak patlayıcılar operasyon mahalline anılan ülkede L/R olarak vazife yapan diplomatik dokunulmazlığa sahip personelce kendi otolarıyla taşıttırılmıştır. Ayrıyeten, operasyonu şahsen gerçekleştirecek olan işçi ve elemanın da diplomatik pasaportla ve patlayıcılarla bir arada operasyonun yapılacağı ülkeye gitmeleri sırasında meydana gelebilecek en ufak bir aksilikte T.C. Devleti’ne milletlerarası platformda terörist devlet damgası vurulabileceğinin hesabı yapılamamıştır.”
Raporun sonuç ve kanaat kısmında, operasyonel çalışmalar sırasında kimi metot ve prensiplerin göz gerisi edilmesinden kaynaklanan yanlışlar yapıldığı belirtildi.
Eymür’e Yeşil suçlaması
Raporda Yeşil’in kullanılması konusunda Mehmet Eymür şöyle suçlandı:
“Kendisi ile ilişik kesildikten sonra, çeşitli vesilelerle Teşkilatımızla tekrar temas kurmak isteyen Mahmut Yıldırım, bu isteğini Mehmet Eymür aracılığıyla gerçekleştirmiştir. MİT ile ikinci defa çalışmaya başlayacak olan Yeşil’e daha birinci görüşmede, Eymür tarafından yurtdışındaki gayelerle ilgili operasyonlarda vazife alacağının söylenmesinin, Teşkilatın metot ve prensipleriyle izahı mümkün olmadığı üzere birinci görüşmede Yeşil hakkında duyulan inanç hissinin nereden kaynaklandığı sorusu da cevap bulamamaktadır.”
Müsteşarın bilgisi dahilinde…
Ancak, bu mevzuda kesin yetkinin MİT Müsteşarı’nda olması nedeniyle, Sönmez Köksal’ın bilgisi dahilinde gerçekleşen uygulamalar nedeniyle çalışana ceza verilmemesi istendi. İdari taraftan ise sözleri alınan ve Yeşil ile birlikte çalışan çalışanın vazife yerlerinin değiştirilmesi istendi.
İfadelere nazaran Mahmut Yıldırım, Beyrut’taki operasyonun akabinde 29 Kasım 1996’da Mehmet Eymür’ün odasında görüldü. Yıldırım, o tarihte diğer bir MİT görevlisine “Ankara’da kalmam şu an gerekiyor mu” diye sordu. Lakin Yeşil, 30 Kasım’da Çiftlik’te yapılan toplantıya ise katılmadı ve o tarihten sonra bir daha kendisinden haber alınamadı.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe
