58. Münih Güvenlik Konferansı’nın ikinci gününe Avrupa’da artan savaş telaşı, global güç uğraşları, Batılı ülkeler ile Çin ve Rusya ortasındaki sistemik rekabet damgasını vurdu.
Dünya siyasetinin kıymetli aktörleri, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson, ülkelerinin milletlerarası siyaset sahnesindeki rolleri ve dış siyaset öncelikleri hakkında açıklamalarda bulundu.
Scholz: İnsanlık onuruna hürmet duyan devletler daha güçlü”
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, hem Ukrayna krizini, hem de demokrasilerde yaşanan gerilemeyi kıymetlendirdi.
Scholz, Batı’nın liberal demokratik nizamının rekabete karşın dirençli ve güçlü olduğunu vurguladı. Fikir özgürlüğü, çoğulculuk, hür seçim, azınlıkların korunması üzere temel unsur ve bedellerin uzun vadede toplumlarda adaleti teminat altına aldığını söyleyen Scholz, bunun devletlerin istikrarını da temin ettiğini kaydetti.
“İnsanlık onuruna hürmet duyan devletler, insanlık onurunu ayaklar altına alanlardan daha güçlü” sözlerini kullanan Scholz, “Özgür, adaletli ve onurlu bir hayat sürdürme isteği yalnızca Batılılara mahsus değil, son derece insani ve üniversal bir arzu” değerlendirmesini yaptı.
“Sorun çok kutupluluk değil”
21. yüzyıl dünyasının ne tek ne de iki kutuplu olacağını, dünyada pek çok farklı güç merkezlerinin bulunacağını, bunu da özünde bir sorun olarak görmediğini aktaran Scholz, nüfuz alanı kazanma, kıymetli olan kozmik bedellerin bir gecede bir kenara atılmasını sorun olarak gördüğünü söyleyerek, “kimse bir başkasının art bahçesi olmamalıdır” dedi.
Almanya Başbakanı, “Çok taraflı nizam tehdit edildiğinde, insan hakları ayaklar altına alındığında, gereken sert karşılığı vereceğiz” diye konuştu.
“Avrupa savaş tehlikesi ile karşı karşıya”
“Avrupa savaş tehlikesiyle karşı karşıya” diyen Olaf Scholz,
Rusya ile Ukrayna konusunda yaşanan tansiyona diplomasi ve müzakere yoluyla tahlil bulmaya çalıştıklarını anlattı,
Rusya Devlet Lideri Putin’i, “Ukrayna’ya askeri bir akın büyük bir kusur olur” kelamlarıyla de uyardı.
Son gelişmelerin Batı İttifakı’nın kıymetini bir kere daha gözler önüne serdiğini söyleyen Almanya Başbakanı, ülkesinin NATO’nun kollektif savunmaya ait 5. hususuna taahhüdünü yineledi.
Harris: Avrupa’nın güvenliği tehdit altında
Konferansta vereceği iletiler merak edilen ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, Rusya’ya diplomatik tahlil teklifini yineledi, lakin işgal durumunda çok sert yaptırımlar uygulayacaklarını vurguladı.
Ukrayna krizine işaret eden Harris, Soğuk Savaş’tan bu yana en tehlikeli günlerden geçilmekte olunduğunu söz etti, “Avrupa güvenliğinin temelleri tehdit altında” dedi.
“İki dünya savaşının yol açtığı yıkım sonrasında, Avrupa ve ABD’de, kaos değil nizam, çatışma değil güvenlik mevzularında mutabakat sağlandı” diyen ABD Lider Yardımcısı, o günden bu yana, üzerinde anlaşılan normlar, kurallar ve muahedeler yoluyla Avrupa’da barış ve refahın sağlanabildiğini vurguladı.
Kamala Harris, bu bağlamda hem Avrupa hem ABD’nin temel prensiplere bağlılık taahhüdünde bulunduklarını hatırlattı, bunlar ortasında hukukun üstünlüğüne bağlılık, diğer ülkelerin egemenlik ve toprak bütünlüğüne hürmetin da yer aldığını kaydetti.
“Sınırların askeri güç kullanılarak değiştirilmemesi” gerektiğinin de altını çizen Harris, “Bugün burada yine bu prensiplere bağlılığımızı yinelemek için Münih’te bulunuyoruz. Bu prensipler bizlere barış ve güvenliği getirdi. Ve bunun omurgası pek natürel ki NATO, dünyanın gördüğü en büyük askeri ittifakı” diye konuştu.
Harris de Scholz üzere, NATO’nun 5.maddesine atıf yaparak ABD İdaresi’nin müttefiklerinin savunmasına güçlü taahhüdünü yineledi.
“Suç ortaklarını da gaye alacağız”
Konferansa Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve yaklaşık 40 kişilik kongre heyeti eşliğinde katıldığını, bunun kıymetli bir ileti niteliği taşıdığını belirten Harris, Rusya’yı Ukrayna’ya mümkün bir askeri taarruz konusunda uyardı.
ABD Lider Yardımcısı Harris, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini sürdürmesi halinde buna sert, geniş kapsamlı, eşi gibisi görülmemiş mali ve ekonomik yaptırımlarla karşılık vereceklerini, bunun için partnerleri ve müttefikleriyle gerekli hazırlıkları yaptıklarını söyledi.
Harris, yalnızca Rusya’nın değerli mali kurumları ile kilit ehemmiyete sahip endüstrisini değil, Kremlin’in kabahatine ortak tüm aktörleri de amaç alacaklarını kelamlarına ekledi.
Çin’den ABD eleştirisi
Ukrayna krizinde Rusya’ya dayanak bildirileri vermesiyle dikkatleri üzerine çeken Çin, konferansta Dışişleri Bakanı Vang Yi tarafından temsil edildi.
Pekin’den görüntü konferans yoluyla Münih’teki konferans iştirakçilerine seslenen ve soruları yanıtlayan Yi, ABD’yi maksat aldı, Washington İdaresi’ni kutuplaşmayı kışkırtmakla suçladı.
“Dünyada ayrışma ve ihtilafların yol açtığı tehditlerle karşı karşıya, bir büyük güç, Soğuk Savaş zihniyetini yine canlandırıyor, bloklar ortasında tansiyon inşa ediyor” diyen Yi, buna müsaade verilmemesi gerektiğini, bu tavrın “tarihin ilerlemesine karşıt düştüğünü” savundu.
Pekin NATO’nun genişlemesine neden karşı?
Yi, Putin’in Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile yayımladığı, iki ülkenin NATO’nun genişlemesine karşı olduklarını kayda geçirdikleri ortak deklarasyon ile ilgili soruları da yanıtladı.
“Neden hükümran, bağımsız bir devlet, yer almak istediği ittifakı seçme hakkına sahip olmasın? Devlet Lideri Şi, Çin’in dış siyasetinin müdahaleye karşı olduğunu söylüyor. O vakit Çin, neden Putin’in, bir BM üyesi olan Ukrayna’ya tehditleri konusunda sesini çıkarmıyor?” sorusunu Çin Dışişleri Bakanı Yi şu sözlerle yanıtladı:
“Her ülkenin egemenliğine, bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne hürmet gösterilmeli. Zira bu memleketler arası ilgilerin temel prensibidir. Bu, BM muahedesinin da bir gereğidir ve Çin Hükümeti’nin istikrarlı tavrı ile uyumludur. Ukrayna bunun istisnası değildir… Her kim, Çin’in bu durumunu sorguluyorsa arka niyetlidir… Çin’in NATO konusundaki tavrı da tutarlıdır. Biz Soğuk Savaş’ın uzun mühlet evvel geride bırakıldığına inanıyoruz. NATO, Soğuk Savaş devrinin bir eseridir ve artık de günümüz şartlarına intibak edilmesi gerekiyor. NATO doğuya genişlerse bu sahiden Avrupa’da barışın garanti edilmesini sağlar mı? Avrupa’daki dostlarımız, bu soruyu ciddiyetle değerlendirmelidir.”
Johnson: “Şok tüm dünyada yankı bulur”
Çinli Dışişleri Bakanı Yi’den sonra Münih Güvenlik Konferansı İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un konuşmasına sahne oldu.
Rusya ile yaşanan Ukrayna tansiyonunu, “dünya için son derece tehlikeli” olarak nitelendiren Johnson, Ukrayna’ya güçlü dayanak açıkladı, Rusya’yı ise askeri bir müdahalenin ağır sonuçlar doğuracağı konusunda uyardı.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson
Johnson, “İşgalin yol açacağı şok dünyada yankı bulur. Asya’da, Tavyan’da yankılanır… Japonya ve Avustralya başbakanları ile bu hafta konuştum, bu konuşmalar sonucunda Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin yol açacağı ekonomik şokların, dünyanın öteki ucunda hissedileceğinden emin oldum” dedi.
İngiltere’nin, ABD ve AB ile birlikte çalışarak, bugüne kadar eşi gibisi görülmemiş sertlik ve yükte bir yaptırım paketi hazırladığını anlatan Johnson, şu sözlerle Putin’e seslendi:
“Rusya, komşusunu işgal ederse, Rus devleti için kıymetli birtakım şahıslar ve stratejik ehemmiyete haiz şirketlere yaptırım uygulayacağız, Londra’daki sermaye piyasalarından para kazanmalarını imkansız hale getireceğiz. Rusya’nın şirketlerini, varlıklarını, Matruşka bebeklerini açacağız, son, gerçek hak sahiplerini bulaşacağız.”
Değer Akal
© Deutsche Welle Türkçe
