İstanbul İstiklal Caddesi’nde 6 kişinin ömrünü yitirdiği, 81 kişinin de yaralandığı terör saldırısının akabinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Suriye ve Irak’ın kuzeyine yönelik hava harekâtı ve sonrasında da Suriye’nin kuzeyinden Türkiye’ye düzenlenen atakların yankıları sürüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Suriye’nin kuzeyine kara harekâtının sinyalini verirken, HDP dışındaki muhalefet partileri de harekâta yönelik takviyesini açıkladı. CHP Sözcüsü Faik Öztrak, harekâtın iç siyasette gereç olarak kullanılmasına karşı olduklarını fakat “terörle çabaya destek” olduklarını belirtti. UYGUN Parti’den de harekâta dayanak açıklaması geldi.
HDP ise harekâtı pahalandırmak üzere dün inanılmaz toplandı. MYK toplantısının akabinde yapılan açıklamada, “Türkiye’deki tüm vicdan sahibi insanları ve güçleri, iktidarın savaş tuzağına karşı durmaya, problemlerin savaş ve atakla değil diyalog ve barışçıl yollarla çözülmesini sağlamak için uğraş etmeye çağırıyoruz” denildi.
Berk Esen: İktidar uzun müddettir harekat tabanı arıyordu
Peki siyaset bilimciler, muhalefetin tavrını ve muhtemel bir kara harekâtının seçim sürecine yönelik tesirlerini nasıl kıymetlendiriyor? DW Türkçe, hava ve sonrasında gerçekleşebilecek kara harekâtının seçime yönelik tesirlerini siyaset bilimcilere sordu. Siyaset Bilimci, Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Berk Esen, iktidarın uzun müddettir bu türlü bir harekâtın yerini aradığına dikkat çekti. Rusya’dan bugüne kadar askeri operasyon için yeşil ışık yakılmadığını hatırlatan Esen, “Hem Ukrayna işgalinin Rusya’nın istediği üzere gitmemesi, hem de İran’ın içinin karışması iki ülkenin de elini zayıflattı. Bu, Türkiye’ye karşı çıkışı daha güçlü bir biçimde bastırma imkanı verdi” dedi.
“Yalnızca seçim atılımı değil, dış siyasetin parçası”
Kara harekâtının da yapılabileceğini kaydeden Esen, “Hem terörü bitirmeye yönelik, hem de bunun iç siyasete tesirindeki gayelerin birbirinden ayrıştığını düşünmüyorum” sözünü kullandı.
AKP’nin dış siyasetteki yalnızlığı ortadan kaldırmak için pragmatik atılımlara gereksinim duyduğunu lisana getiren Esen, “Geriye Suriye ile olan durum kaldı. Erdoğan idaresi Suriye sonunun tamamını Türkiye’ye yakın kuvvetlerin eline bırakmak istiyor. Bu yalnızca seçim atılımı değil, dış siyasetin bir parçası” diye konuştu. Esen, kara harekâtının seçimlere yakın bir tarihte başlaması halinde ise Erdoğan açısından bunun bir avantaja dönüşebileceği görüşünde.
“CHP, iktidarı açıktan eleştirmiyor”
Esen, CHP’nin tavrı ile ilgili ise, “Muhalefetin bu husustaki tutumu çok uzun müddettir değişmedi. Somut bir alternatif getirmek yerine iktidarın atılımlarının tutarsızlığını göstermek istiyor. Bunu yaparken de ekseriyetle dış siyasette iktidarı açıktan eleştirmiyor” diye konuştu.
CHP’de partinin sol kanadından cılız tenkitler gelse de çok büyük bir tenkit beklemediğini kaydeden Esen, UYGUN Parti’nin de askeri operasyonu desteklediğini hatırlatarak, “Erdoğan, bunu görüyor ve muhalefeti de bölmüş oluyor. Bu sıkıntı uzarsa da ekonomik krizin seçmenin tutumundaki tesirleri hafifletilmiş olur” sözünü kullandı.
Anketlere bakıldığında da kararsızların oranının son birkaç aydır düştüğüne ve bir kısmının tekrar AKP’ye dönmeye başladığına dikkat çeken Esen, “Ancak bu hava harekâtı kara harekâtına evrilmediği sürece, seçmen davranışına büyük tesir yapacağını sanmıyorum. Lakin, seçimlere yakın tarihte kara harekâtı olursa ve muvaffakiyet ile sunulup üstüne bir ölçü Suriyelinin de gönderileceği vurgulanırsa, istikrarlar değişir” tabirlerini de kullandı.
Tanju Tosun: İktidar lehine dayanak artabilir
Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun da, Taksim saldırısının Suriye’nin kuzeyine yönelik saldırıyı iktidar açısından zarurî hâle getirdiğine dikkat çekti.
Türk Silahlı Kuvvetleri, Suriye ve Irak’ın kuzeyine hava harekâtı düzenlediFotoğraf: DHA/Demirören Nachrichten Agentur
Saldırı sonrasında toplumsal bir reaksiyonun yükseldiğini de vurgulayan Tosun, “İktidar toplumdan yükselen bu sese kulak vermek zorunda. Zira, hükümetin bir hal alması, bir siyaset üretmesi gerekiyor” dedi.
Seçimlerin yaklaştığına ve seçmenin zihninde bu bahiste bir soru işareti oluşmaması gerektiğini de hatırlatan Tosun, “Tabii buradan bir seçim çıktısı manasında avantaj elde etmek maksadı çıkartmak hakikat değil. Lakin kanımca sonuca baktığımız vakit da iktidar lehine seçmen dayanağının artma olasılığından kelam edebiliriz” diye konuştu.
Tosun, CHP’nin tavrı ile ilgili ise “CHP’nin seçmen kitlesine bakıldığında başka partiler kadar katı bir milliyetçi seçmeni olmasa da, ulusal hassasiyetleri çok yüksek olan bir seçmen kitlesi var. Münasebetiyle, milliyetçi bir hezeyana katılmadan ulusal menfaatler üzerinden bu cins harekâtlara her vakit için dayanak veren bir CHP var” tabirlerini kullandı.
Murat Sarı: Haziran 2015’i hatırlatsa da bu kere farklı
Konsensus Araştırma Lideri Murat Sarı da, Taksim patlamasının akabinde toplum nezdinde askeri operasyona yönelik dayanağın büyük çoğunlukta olduğunu belirtti. Harekâta yönelik kuşku içinde yaklaşan kesitin de olduğunu vurgulayan Sarı, “Muhalefet seçmeni, seçime yönelik bir şey mi yapılıyor diye düşünüyor. Zira bu kitle, önümüzdeki seçimde önemli bir formda bu iktidardan vazgeçmek yolunda ilerliyor” dedi.
Yaşanan sürecin Haziran 2015 seçimleri ve sonrasında yaşananları hatırlattığını fakat çok da birbirine benzeyen bir durum olmadığını kaydeden Sarı, “Şu an iktidar için ne getirir, ne götürür net bir şey söyleyemiyoruz. Önümüzdeki periyotlarda daha net ölçebileceğiz” diye konuştu.
HDP dışında bütün siyasi eğilimlerin askeri operasyonu desteklemek durumunda olduğunu da lisana getiren Sarı, “Harekâtın oy tasası ile yapıldığını düşünmüyorum. Tersine gerekli olduğunu düşünüyorum. CHP de bugüne kadar kendisine yöneltilen ‘doğruya yanlışsız demiyor’ tenkidinin tersine bu kere gerçek bir yerde duruyor” sözlerini kullandı.
HDP’li Temel: Roketli taarruzlara kuşkuyla bakıyoruz
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kara harekâtı sinyali verirken, Türkiye askeri operasyonun Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın 51’inci hususundan doğan yasal müdafaa hakları çerçevesinde yapıldığını açıklıyor. Hava harekâtına reaksiyon gösteren HDP kanadı ise bu münasebete karşı çıkıyor.
Suriye sonundaki Karkamış’a yönelik hücumda üç kişi hayatını kaybettiFotoğraf: DHA
DW Türkçe’nin sorusunu yanıtlayan HDP Basın Propagandadan Sorumlu Eş Lider Yardımcısı Tayip Temel, Taksim katliamının akabinde hükümetin olayın açığa çıkması yerine direkt PYD ve Kuzeydoğu Suriye Özerk idaresini suçladığını tabir etti. Saldırganın sözlerinden kendisinin Özgür Suriye Ordusu’na (ÖSO) bağlı bir kişi olduğunun anlaşıldığını kaydeden Temel, “Şunu net söylemek lazım. Taksim saldırısı bir silah haline getirilmek istendi. Ortaya çıkan kanıtları temel almak yerine direkt Kobani’yi, Rojava’yı suçlayan bir lisan kullanıldı” dedi. Hava harekâtının da Taksim’e cevaben yapıldığının söylendiğini lisana getiren Temel, “Katliama dair yüzlerce soru var. Artık bu yüzden, biz bu Karkamış’taki roketli ataklara da kuşkuyla bakıyoruz” diye konuştu. Roketlerin atıldığı bölgelerin YPG’nin denetiminde olmadığını öne süren Temel, “Cerablus, Türkiye’ye bağlı kümelerin elinde bir yer. O açıdan oraya da kuşkuyla yaklaşıyoruz. Kara harekâtının yerini hazırlamak istiyorlar” dedi. Temel, “Türkiye toplumu Taksim’deki katliamın ayrıntılarını hamasetle sorgularsa, iktidarın siyaseti hizaya getirme isteğini görecektir” sözünü de kullandı.
