DW Türkçe’nin yaptığı araştırmaya nazaran 2007 yılında Türkiye vatandaşlığına geçip Gurbanoğlu soyadını kullanmaya başlayan Azerbeycan Dikmen Escort asıllı iş adamı Mubariz Mansimov Türkiye’de en az 23 Malta’da ise en az 67 firma kurdu Firmaların kuruluş satış el değiştiriş ve kapanış kıssaları dikkat cazibeli detaylarla dolu Kamuoyunun uzun Eryaman Escort bir müddettir tartıştığı Yalıkavak Marina’yı işleten Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı Yatırım ve Ticaret şirketinin kıssası de bunlardan biri
Bodrum Yalıkavak Marina’nın ismi organize cürüm örgütü önderi olmakla suçlanan Esat Escort Sedat Peker’in Mayıs ve Haziran ayında yaptığı açıklamalarla gündeme gelmişti Eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ı Gülen yapılanması davasında ceza alıp tahliye edilen Palmali Holding’in sahibi Mansimov’a kumpas kurmakla suçlayan Peker’in tezine nazaran Ağar Mansimov’u tehdit ederek Bodrum’daki Yalıkavak Marina’ya el koymuştu Ağar da Sözcü gazetesine Marina ile ilgili yaptığı açıklamada Ben olmasam mafya çökerdi tabirini kullanmıştı O sırada Ağar Bodrum Yalıkavak’ın İdare Konseyi Lideri oğlu AKP Millletvekili Zülfü Tolga Ağar ise İdare Heyeti Üyesi’ydi Tolga Ağar Temmuz 2018’de milletvekili olarak vazifeye başlamadan beş gün evvel şirketin idare şurasından istifa etmiş lakin iki ay sonra 27 Eylül 2018’de vazifesine geri dönmüştü Peker daha sonra yeni bir tez daha ortaya atarak Marina’da ayrıyeten akaryakıt istasyonu işleten Mehmet Ağar’ı mazot kaçakçılığıyla suçlamıştı Argümanları yalanlayan Mehmet Ağar ve oğlu Tolga Ağar mayıs sonunda şirket idaresinden ayrıldı
Mehmet Ağar ve Tolga Ağar
Mansimov marinanın paylarını nasıl aldı
Bodrum Yalıkavak’ın öyküsü ise aslında 1995 yılında Cefi Jozeh Kamhi’nin katıldığı bir ihaleye kadar gidiyor Bir periyot DYP milletvekilliği de yapan Cefi Jozeh Kamhi 1995 yılında kendi tabiriyle 17 bakanlıktantoplam 12 bin 208 imza alarak Bodrum’un el değmemiş koylarından birini Ulusal Emlak’tan 49 yıllığına kiralıyor Kamhi Akdeniz fokunun uğrak yerlerinden biri olması nedeniyle çevrecilerin karşı çıkmasına karşın 1997 yılında Bodrum Yalıkavak Turizm Yat Limanı firması üzerinden bölgeyi büyük bir yat limanına dönüştürmeye başlıyor
2009 yılının Mart ve Nisan aylarında ise Mubariz Mansimov ise Türkiye’de iki adet şirket kurdu Palmali Otelcilik Turizm ve Acentelik Limited POTA ve Palmali Otel İşletmeleri Yatırım ve Turizm Limited POİYT .
POTA 10 Mart 2009’da 3 milyon TL sermaye ile İstanbul’da kuruldu Şirket paylarının yüzde 100’ü Mansimov’a aitti POİYT ise 28 Nisan 2009’da RSR Holding iştirakinde kuruldu Şirketin pay dağılımı 7 Mayıs 2010 tarihli sicil kayıtlarına yüzde 50 RSR Holding yüzde 50 POTA olarak yansıdı
Mansimov bu şirketleri kurarken basında çıkan haberlere nazaran Profilo Holding’in sahibi ve PORTBODRUM firmaları ile Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmalarının kurucusu Cefi Jozef Kamhi iflas etmek üzereydi O periyoda kadar marinaya 52 milyon dolar yatırım yaptığını belirten Kamhi marinanın kıymetinin en az 80 milyon dolar olduğunu belirtiyordu
Fakat periyodun turizm haber sitelerinde çıkan haberlere nazaran marinanın payları Mubariz Mansimov’a 13 Aralık 2010’da 42 milyon dolar karşılığında satıldı
Alizade’nin birinci paydaşlığı 2010’da
Pandora Papers sızıntılarında da isimleri geçen Kamhi Ailesi’nden Cefi Jozef Kamhi Bodrum’daki Yalıkavak koyunu işletme hakkını elinde bulunduran firmadaki paylarının bir kısmını Mübariz Mansimov’a geri kalanını da RSR Holding ile Mansimov’un ortağı olduğu POİYT şirketine sattı
DW Türkçe’nin incelediği dokümanlarda Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmasının satışı sonrası pay dağılımı ile ilgili birbiriyle çelişen dokümanlar olsa da Ticaret Sicil Gazetesi’nde şirketin yüzde 90 payının POİYT şirketi ve Mubariz Mansimov’a geçtiği görülüyor
Pandora Papers evraklarına nazaran POİYT’nin yüzde 50 payına sahip RSR Holding ise bir vergi cenneti olan Singapur’da offshore servis sağlayıcısı AsiaCiti Trust üzerinden 2007 yılında kuruluyor Sahibinin Azerbaycan vatandaşı Anar Alizade olduğu holding aslında yeniden Alizade’ye ilişkin olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde konseyi Sirius Consultancies FzE isimli şirketin iştiraki
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR’ın CEO’su Rövnek Abdullayev’in kuzeni olan Alizade üst seviye yetkililerle akrabalık münasebetini gizlemek için Aliyev olan soyadını Alizade olarak değiştirmişti Soyadı değişikliği sızdırılan RSR dokümanlarına de yansıdı Dokümanlara nazaran 8 Ocak 2014’te Alizade soyadının bankaya uygun bir şekilde bildirilme kararı alındı Alizade’nin 2013’te Türk vatandaşı olduğu ve Arda Akın ismiyle bir pasaport daha aldığı da argüman ediliyor
Şüpheli pay devri
DW Türkçe’nin incelediği evraklara nazaran 17 Mart 2011’de ise RSR Holding Bodrum Yalıkavak’taki marinanın işletme hakkına sahip olmasını sağlayan POİYT paylarını tekrar Mansimov’un sahibi olduğu Malta merkezli firması Palmali Marina Holding Company Limited firmasına devrediyor Alizade yani RSR Holding’in POİYT’deki paylarını neden Yalıkavak’taki marina devralındıktan üç ay sonra Mansimov’a sattığı ise meçhul
Böylelikle POİYT şirketinin tamamı Mansimov’un denetimine geçerken pay dağılımı yüzde 50 İstanbul merkezli POTA yüzde 50 Malta merkezli Palmali Marina Holding oluyor
POİYT şirketinin pay dağılımının değerli olmasının sebebi Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı firmasındaki payları
Birkaç ay sonra 7 Temmuz 2011’de Mansimov pay dağılımında tekrar değişikliğe giderek POİYT şirketinin yüzde 99 997’lik kısmını Palmali Otelcilik Turizm ve Acentelik Limited POTA ‘ya devrederken firma ismine süreç yapabilmesi için Palmali Şirketler Kümesi Finans Yöneticisi Nuray Nurcihan Perker’e payların yüzde 0 003’ünü devrediyor Böylece Yalıkavak Limanı’nın denetimi artık büyük ölçüde POTA şirketine geçmiş oluyor
Bundan sonra Mansimov hem kendi ismiyle hem de sahibi olduğu POİYT ve POTA firmalarıyla denetim ettiği Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı Yatırım ve Ticaret şirketinin idare şurasına Fatih Berber Alaattin Aykaç ve Mehmet Erçil üzere daha sonra kendisini Gülen yapılanması mensubu olduğu suçlamasıyla ihbar edecek Palmali Holding çalışanlarını atıyor
RSR Holding iştirake geri dönüyor
Üç hafta sonra 29 Temmuz 2011’de Mansimov bu sefer Bodrum Yalıkavak limanını işleten POİYT’in sahibi olan POTA’nın pay dağılımında değişiklik yapıyor
Belgelere nazaran o zamanki bedeli 31 400 000 TL olan POTA şirketinin paylarının yarısını Malta’daki şirketi Palmali Marina Holding’e devrederken yarısını da kendi üstünde tutuyor
Tam 6 ay sonra 27 Şubat 2012’de ise Mansimov RSR Holding’den alıp Malta’daki şirketine devrettiği Yalıkavak Marina’yı denetim etmesini sağlayan POTA şirketi paylarının yarısını RSR Holding’e tekrar satıyor Alizade Singapur’daki şirketi üzerinden Yalıkavak Marina’ya tekrar ortak oluyor
Devlet yerini offshore firma işletiyor
Böylece devlet toprağı üzerindeki işletmenin payları kuşkulu bir halde offshore firmalar ortasında gidip geliyor
Avrupa polis teşkilatı EUROPOL’a nazaran vergi cennetlerinde açılan firmalar çoklukla vergiden kaçınmanın yanı sıra kara para aklamak için de kuruluyor Offshore şirketler kurmak yasa dışı olmasa da etik olarak tartışmalı Kamu malı olan devlet topraklarındaki işletmelerin offshore şirketlere aktarılması ise bu dönemi daha da tartışmalı hale getiriyor
DW Türkçe’nin ulaştığı Pandora Papers dokümanlarına nazaran RSR Holding POTA’nın yüzde 50 payı için Mansimov’a ilişkin olan Malta’daki Palmali Marina Holding’e 43 750 000 ABD Doları ödüyor Bu alımı için RSR Holding ismine kontrata imza atan kişi ise Agshin Salimov Azerbaycan vatandaşı Salimov birebir vakitte SOCAR Petkim’in satış müdürü
11 Nisan 2012 tarihinde Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketine Mansimov’un sekiz kardeşinden biri olan ve sonradan davalık olacakları Marif Mansimov şirketi en geniş manasıyla temsil etmesi için müdür olarak atanıyor
Alizade 2015’te tam yetki sahibi
Yaklaşık dokuz ay sonra 11 Ocak 2013 tarihinde de Mansimov Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketinin idare şurasından istifa ediyor Yerine Mehmet Sertaç Şevki Demirtaş atanıyor 9 Nisan 2014’te ise Mehmet Ağar’ın oğlu AKP Elazığ milletvekili Zülfü Tolga Ağar da idare heyeti üyesi oluyor
28 Nisan 2015 tarihinde Bodrum Yalıkavak’ın paylarını elinde bulunduran Mansimov ve RSR Holding iştirakindeki POTA şirketinde imza yetkilerinin değiştirilmesi kararı alınıyor
POTA’ya ilişkin Palmali Otel İşletmeleri Yatırım ve Turizm POİYT şirketinin müdürleri ve imza yetkileri de 13 Mayıs 2015’te alınan kararla değiştiriliyor Böylelikle RSR Holding’in sahibi Alizade Mansimov ile ortak olduğu iki firmada da tam yetkiye sahip oluyor
Değeri 51 milyon Euro
Mansimov’un Palmali Marina Holding şirketinin ismini andıran yeniden Malta merkezli Palmarina Holding Limited isminde diğer bir şirket Alizade’nin Bodrum’daki marinada tam yetkili olmasından yaklaşık sekiz ay sonra 14 Ocak 2016’da kuruluyor
Şirketin sahibi Mubariz Mansimov değil Anar Alizade’nin Birleşik Arap Emirlikleri’nde kurduğu Aspect Consultancies F Z E isimli şirket Bir ay sonra 5 Şubat 2016’da ise Bodrum Yalıkavak limanındaki payların sahibi POTA bütün paylarını yeni kurulan Palmarina Holding Limited e aktarıyor Böylece Mansimov’un Bodrum Yalıkavak Marina ile bağlantısı bitmiş oluyor
Malta’daki Palmarina Holding Limited şirketi tıpkı hafta Mansimov’un sahibi olduğu Istanbul Edition Hotel’i de bünyesinde bulunduran Palmali Emlak Geliştirme Otelcilik ve Turizm şirketinin de yüzde 50’sini alıyor Geri kalan yüzde 50’si ise RSR Holding’e devrediliyor
Hisse evrelerinin akabinde Malta merkezli Palmarina Holding Limited şirketinin ismi Yalıkavak Holding Limited olarak değiştiriliyor DW Türkçe’nin incelediği evraklara nazaran 2018 yılında firmanın varlıklarının toplam bedeli 51 milyon euro iken birebir tarihte RSR Holding’in varlıkları 151 milyon dolar olarak kayıtlara geçiyor
Mubariz Mansimov ise eski çalışanları tarafından dolandırıldığını sav ediyor Mansimov bunun üzerine Marina’nın pahasının 220 milyon dolar olduğunu lakin 31 milyon dolar ödendiğini belirterek Palmarina Holding ve RSR Holding’e evvel Bodrum’da akabinde İstanbul’da dava açtı İki dava da Mansimov’un aleyhine sonuçlandı Alizade Mansimov’un eski çalışanı ve CEO’su Alaattin Aykaç ile eski yöneticileri Ali Kemal Çelikten ve Mehmet Ercil beraat etti Karar istinafa gitti
Yıldırım Demirören periyodunda Türkiye Futbol Federasyonu Dış İlgilerden Sorumlu İdare Şurası Üyeliği de yapan Alaattin Aykaç’ın Palmali Holding’den ayrıldıktan sonra Ali Kemal Çelikten ile offshore firmalar kurdukları basına yansımıştı
Eylül 2018’de Yalıkavak Marina’nın idare şurası lideri olan İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ise Sözcü Gazetesi’ne yaptığı açıklamada Marina’nın yüzde 100 payı için belirlenen 220 milyon dolarlık kıymetin brüt bedel olduğu söyledi Bu sayıdan 82 milyon dolar olan şirket borçlarının düşüldüğünü kalan 138 milyon dolarlık pahanın de yüzde 10’unun Mehmet Mustafa Ergen’e ilişkin olduğunu tabir eden Ağar Mansimov’dan RSR Holding’e devredilen yüzde 45’lik payların kıymetinin 62 milyon dolar olduğunu bundan Mansimov’un borçlarının düşüldüğünü ve tarafların yaklaşık 33 milyon dolarlık ödeme üzerinde anlaştığını aktardı
Aceleyle artırılan sermaye
Marina satışının yanı sıra pay dağılımıyla ilgili yaşanan tüzel sorunlar de dokümanlara yansıdı
Buna nazaran Mansimov Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanı şirketini aldıktan sonra 15 Temmuz 2011’de yapılan idare konseyi toplantısında firmanın önemli bir iflas tehlikesi altında olduğunu belirterek sermaye artırımına gitmek istedi Ancak Cefi Jozef Kamhi’nin eski ortaklarından ve şirketin hali hazırda hissedarlarından Mehmet Mustafa Ergen’in avukatı taraflarına gereğince bilgilendirme yapılmadığını belirterek sermaye artış talebinin azınlık payına sahip ortakların haklarını kullanamamalarına yönelik bir girişim olduğu gerekçesiyle sermaye artırımına muhalefet etti ve öncelikle şirketin mali bilgilerinin ortakların kontrolüne açılmasını talep etti
Sermaye artırımı öncesi 700 milyon payı olan şirketin 70 milyon yüzde 10 payını elinde bulunduran Mehmet Mustafa Ergen Mansimov’un yapmak istediği sermaye artırımı sonrasında 7 milyar payın 70 milyonuna sahip olacak hissesi yüzde 1’e düşecekti DW Türkçe’nin incelediği evraklarda Mehmet Mustafa Ergen’ın bu itirazı sonrasında sermaye artırımının durdurulması için bir dava da açtığı ortaya çıktı Lakin Pandora Papers dokümanlarına nazaran Mansimov’un şirketleri bu türlü bir dava yokmuş ve dava sonuçlanmadan evvel sermaye artırımı yasal bir biçimde onaylanmış üzere süreç yaptılar
Eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ın yaptığı açıklamalarla kamuoyunda birinci sefer duyulan Mehmet Mustafa Ergen Bodrum Yalıkavak Turizm ve Yat Limanları Yatırım A Ş’nin ana hissedarı olduğu 2003 yılında Cefi Jozef Kamhi tarafından İstanbul’da PortBodrum ismiyle kurulan beş farklı şirkette de idare heyeti lider yardımcısı görünüyordu
Bitmeyen varlık transferleri
Mansimov her ne kadar kamuoyunda daha fazla Yalıkavak Marina ile ilişkilendirilse de dünyanın en zenginlerinin yer aldığı Forbes 500 listesine girmesini sağlayan işi gemicilik Azerbaycan Devleti petrol şirketi SOCAR ve Rus güç devi Lukoil ile uzun vadeli nakliyat muahedeleri yapan Mansimov Hazar Denizi ve Karadeniz’de Azeri ve Rus petrollerinin büyük bir kısmını taşıyordu
Ancak siyasi alakalarını kullanarak aldığı uzun vadeli kontratlarla şirketlerini süratle büyüten Mansimov’un yaptığı bu muahedeleri kaybetmesi de süratli oldu Rus petrol şirketi Lukoil’e bağlı Litasco 2015’te Palmali Denizcilik ile ortalarındaki mukaveleyi feshetti Palmali Denizcilik ortalarındaki mukaveleyi bitim tarihinden evvel fesh ettiği için Lukoil’e tazminat davası açsa da dava reddedildi Mansimov Palmali’nin yükümlülüklerini ihlal ettiği gerekçesiyle 2018’de SOCAR ve SOCAR Grubu’na ilişkin şirketler tarafından açılan davalar sonucu ise 2020’de 49 5 2021’de 240 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum edildi
Türkiye’de de iktidarla güzel bağlar içerisinde olan Mansimov argümana nazaran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle Türk vatandaşı olmuştu 2014’te Erdoğan’ın kardeşi Mustafa Erdoğan oğlu Necmettin Bilal Erdoğan ve eniştesi Ziya İlgen’in ortak olduğu BMZ Group Denizcilik Şirketi’nin 10 adet gemi alımı için Palmali’den kredi aldığı şirketin daha sonra bu gemileri Palmali’ye kiraladığı haberlere yansımıştı
Avrupa araştırmacı gazetecilik ağı olan EIC tarafından 2017’de yayınlanan Malta Files ise Mansimov’un Erdoğan’ın ailesiyle offshore şirketler üzerinden ticari münasebetleri olduğu tezlerini gündeme getirmişti
İlk şirketini 1998’de kurdu
Mansimov Türkiye’deki birinci şirketini 27 Ekim 1998’de Palmali Gemi Hizmetleri ve Acentelik adıyla kurdu Gemicilik faaliyetlerini bu şirket üzerinden yürütüyordu Ancak 29 Aralık 2009’da Pal Gemi Hizmetleri ve Acentelik adında bir firma kurup toplam kıymeti 7 842 659 68 TL o zamanki bedeliyle 5 milyon 280 bin dolar olan 12 adet mal varlığını tıpkı sermaye olarak bu şirkete aktardı Bu varlıklar ortasında Türkiye’den beş Rusya’dan dört Ukrayna ve Gürcistan’dan da birer firma var
Farklı ülkelerde şirketlerine dava açılırken Mansimov Türkiye’de yeni şirketler kurmaya devam etti Dokümanlara nazaran Mansimov Türkiye’de Palmali ismindeki son şirketini 28 Mayıs 2018’de kurdu Bu süreçler bitmeyen bir sermaye ve varlık transferine işaret ederken 7 Ekim 2021 tarihli kararla Mansimov’un Türkiye’deki mal varlıklarına el konuldu
Gülen yapılanmasına üyelikten yürütülen soruşturma kapsamında 15 Mart 2020’de gözaltına alınan Mansimov 17 Mart’ta tutuklandı Evvel mesken hapsine çevrilen tutukluluk hali beş yıllık cezasının onanmasından sonra İstanbul sonlarını terk etmemek kaydıyla isimli denetim önlemine dönüştürüldü
Yalıkavak Marina’dan açıklama
Avukatları aracılığıyla ulaştığımız Mübariz Mansimov DW Türkçe nin sorularını cevapsız bıraktı Yalıkavak Marina ise çeşitli kısımlarda yatırımları bulunan özel bir memleketler arası sermaye şirketinin yatırımı olduğunu belirtirken şirket siyaseti gereği zımnî finansal bilgileri açıklamalarının mümkün olmadığına işaret etti
Yalıkavak Marina birebir vakitte medyada yer alan haberlerin hiçbirinin gerçeği yansıtmadığını belirtip bu mevzularla ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti yargı mercilerine intikal eden davaların tamamının şirketlerinin lehine sonuçlandığını bildirdi
Pelin Ünker Serdar Vardar
Deutsche Welle Türkçe
