Heinrich Böll Vakfı Türkiye Temsilciliği ile Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği tarafından düzenlenen bir toplantı Kurtköy travesti için Berlin’e gelen insan hakları savunucuları seçimler öncesinde Türkiye’de son periyotta hayat hakkı özgürlük hakkı tabir örgütlenme ve toplanma özgürlüğü mevzularında yaşanan sıkıntılara dikkat çekti
Herkes yaşama maddi ve manevi Kurtköy travestileri varlığını müdafaa ve geliştirme hakkına sahiptir
İHD İstanbul Şube Lideri Gülseren YoleriFotoğraf Privat
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 17’nci Unsuru hayat hakkını bu biçimde düzenliyor İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi Lideri Gülseren Travesti Kurtköy Yoleri kişi temel hak ve hürriyetleri ortasında birinci sırada gelen ömür hakkının Türkiye’de hala gereğince korunamadığını kaydediyor Yoleri’nin verdiği bilgilere nazaran 2022’nin birinci 10 ayında Türkiye’de 452 bayan öldürüldü Birebir periyotta 1521 personel iş güvenliği maddelerinin çıkartılmaması mevcut kanunların uygulanmaması ya da denetlenmemesi nedeniyle iş kazalarında hayatını kaybetti Gözaltında kayıplar son yıllarda tekrar artarken İHD’ye son 6 yılda uzun müddetli kayıp teziyle 32 müracaat yapıldı Bu bireylerden Yusuf Bilge Tunç iki yılı aşkın müddettir hala bulunamadı İHD’nin bilgilerine nazaran ayrıyeten mültecilere ve LGBTİ bireylere yönelik nefret cinayetleri cezaevlerinde ise hak ihlalleri ve azaba bağlı intiharlar arttı 2021 yılında 128 mahpus cezaevinde kuşkulu halde hayatını kaybetti
Kaos GL Hukuk Koordinatörü Kerem DikmenFotoğraf privat
Kaos GL Hukuk Koordinatörü Kerem Dikmen ise Türkiye’de son birkaç yılda LGBTİ bireylere yönelik nefret telaffuzunun ve bunun sonucunda şiddetin arttığına dikkat çekiyor Bu yıl Onur Yürüyüşleri sırasında en az 530 kişinin gözaltına alındığını aktaran Dikmen 2015’ten beri Türkiye’de Onur Haftası’nda kamusal alanda barışçıl yürüyüşlere müsaade verilmediğini hatırlattı Dikmen ayrıyeten Ticaret Bakanlığı’nın gökkuşağı bayrağı taşıyan eserlerin 18 ibaresiyle satışa sunulması kararına dikkat çekti Gökkuşağı ve trans bayraklarının bir kabahat kanıtı haline getirildiğini söz eden Dikmen nefret telaffuzunun hükümet tarafından bir enstrüman olarak kullanıldığını söyledi
Gezi davası avukatlarından Hürrem Sönmez 2013 yılında düzenlenen Seyahat protestolarında hareketlerden 9 yıl sonra ceza kararlarının geldiğini aktardı Bu yılın nisan ayında Osman Kavala’ya ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası verildiğini ve 18’er yıl mahpus cezası alan Tayfun Kahraman Çiğdem Mater Hakan Altınay Mücella Yapan Mine Özerden Can Atalay ve Yiğit Ali İşçi’nin tutuklandığını hatırlattı
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği Eş Yöneticisi Veysel OkFotoğraf Veysel Ok
Demokratik bir seçimin türel şartları var mı
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği Eş Yöneticisi Veysel Ok ise DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada demokratik bir seçim için gerekli ögelerin olmadığına dikkat çekti
Ok demokratik bir seçimin kurallarını siyasetçilerin propaganda yapma özgürlüğü sivil toplumun kontrol özgürlüğü ve bağımsız yargı olarak sıraladı Ok Türkiye’de son yıllarda yapılan yasal değişikliklere baktığınızda Hakim Savcılar Şurası direkt şu anki iktidarın denetiminde Seçim yöntemi büsbütün iktidarın seçtiği bir adapla oluşuyor Bütün yargı sistemini onlar denetim ediyor dedi
Peki Ok’un saydığı öbür iki gerekli ögede yani siyasetçilerin propaganda yapma özgürlüğü ve sivil toplumun kontrolünde durum ne
Avrupa İnsan Hakları MahkemesiFotoğraf Winfried Rothermel picture alliance
AİHM Özgür seçim hakkını düzenleyen husus de ihlal edildi
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin AİHM özgür bırakılması istikametinde karar vermesine rağmen eski HDP Eş Genel Liderleri Selahattin Demirtaş Figen Yüksekdağ ve eski HDP milletvekilleri hala tutuklu bulunuyor AİHM Aralık 2020’de açıkladığı Demirtaş No 2 kararında olduğu üzere hafta içinde 13 HDP milletvekili için açıkladığı kararda da Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Kontratı Ek 1 Numaralı Protokol’ün Üçüncü Unsuru’nu ihlal ettiğine hükmetti Bu husus serbest seçim hakkını teminata alıyor
AİHM Demirtaş No 2 kararının münasebetinde Milletvekilleri seçmenlerini temsil ederler ve bu nedenle tabir özgürlükleri daha fazla müdafaa gerektirir demiş ve kararında çoğulculuk müsamaha ve açık fikirlilik gerekleri doğrultusunda milletvekillerinin bilhassa muhalefet partilerinin tabir özgürlüğüne dikkat çekmişti Lakin HDP’liler özgür bırakılmadıkları üzere meclisteki üçüncü parti pozisyonundaki HDP hakkında kapatma davası da sürüyor Şu anki konjonktür ve telaffuzlar olumsuz bir karar çıkma mümkünlüğünü bize gösteriyor diyen Ok HDP içerisindeki yüzlerce şahsa siyaset yapma yasağı gelebileceğini kaydediyor
CHP Genel Lideri Kemal KılıçdaroğluFotoğraf Erhan Ortac Getty Images
CHP’li siyasetçiler için siyasi yasak istemi
Seçimler sırasında demokratik propaganda özgürlüğüne tehdit oluşturabilecek bir yasal düzenleme ise 18 Ekim tarihinde kabul edilen dezenformasyon yasası Kamuoyunda Sansür Yasası olarak bilinen internet medyası ve toplumsal medya ile ilgili yeni yaptırımlar öngören Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun halkı aldatıcı bilgi yayma suçu işleyenlere 3 yıla kadar mahpus cezası almasının önünü açıyor
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu dezenformasyon yasası ile hakkında dava açılması talep edilen birinci siyasilerden oldu Emniyet Genel Müdürlüğü Kirli parayı yani milyar dolarları yani uyuşturucu paralarını Türkiye’nin cari açığının finansmanında kullandılar diyen Kılıçdaroğlu hakkında Halkı aldatıcı bilgiyi alenen yaymak suçlaması ile dava açılmasını istedi
İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğluFotoğraf DHA
Ayrıca Cumhurbaşkanlığı adaylığı için ismi geçen CHP’li İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu da Yüksek Seçim Şurası üyeleri hakkında ahmak dediği savıyla yargılanmaya devam ediyor İmamoğlu hakkında da savcılık mahpus cezası ve siyasi yasak istiyor Daha evvel CHP İstanbul Vilayet Lideri Canan Kaftancıoğlu’na da tartışmalı bir yargı kararıyla siyasi yasak getirilmişti Kuzey Irak’ta Türk Silahlı Kuvvetleri TSK tarafından PKK’ya karşı kimyasal silah kullanıldığı tarafındaki savları Türkiye Büyük Millet Meclisi TBMM gündemine taşıyacağını açıklayan CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu hakkında da Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından fezleke hazırlandı
Sivil toplum başlığında ise Türkiye bu yıl seçimlere 7262 Sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun’un yürürlükte olduğu bir hukuk sistemiyle gidiyor Yasa dernekler üzerindeki kontrolü sıkılaştırıyor Hükümetin istediği vakit derneklere kayyum atayabildiğini söyleyen Ok Bir kaymakamın imzasıyla bile bütün sivil toplum kuruluşları kontrollerden mali kontrollerden geçiyor Sivil toplum çalışanlarının terörle ilgili bir soruşturması olunca onunla örgütü ortasındaki bağ koparılıyor diyor
İfade özgürlüğü sorunu halklaştı
Peki yargılama tarzlarında Türkiye’de içinden geçilen devriyle daha öncesi ortasında ne üzere farklılıklar var
DW Türkçe’nin insan hakları savunucularına yönelttiği soruya Veysel Ok söz özgürlüğü bağlamında şu cevabı veriyor
Hukuksuzluk toplumun tamamına yayıldı Evvelce ülkenin doğusunda Kürtlere ya da sol görüşlü insanlara yönelen hukuksuzluk artık toplumun doğudan batıya tümünü maksat alıyor Evvelden söz özgürlüğü davaları yalnızca Yaşar Kemal Orhan Pamuk Ahmet Altan üzere aydınlarla sonlu iken artık herkes bu davalarla yargılanabiliyor Zira teknoloji çağında herkes fikrini tabir edebiliyor makale yazabiliyor Söz özgürlüğü sorunu halklaştı
Devletin 12 Eylül’deki aklı çalışmaya devam ediyor
Gülseren Yoleri ise birebir soruya verdiği karşılıkta daha evvelki devirlerde hukukun vakit zaman işlediğini varolan kanunların işletildiğini karar kurulurken kanıtların önemsendiğini söz ediyor Yoleri Bugün çok çarçabuk kanıt olmadan kapalı şahit sözüyle gerçek kanıtlar olmadan on yıllarca mahpus cezaları ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezaları alabiliyorlar beşerler Adil yargılanma unsurlarının büsbütün ihlal edildiği bir süreçten bahsediyoruz diyor
Yargı tarzlarında bir karşılaştırma yaparak ne AKP öncesi devrin ne de AKP periyodunun aklanabileceğini vurgulayan Yoleri 12 Eylül’de 50 kişiydi idam edilen Artık de ağırlaştırılmış ve hasta mahpuslar tedavi hakkı engellenerek tekrar bilhassa politik mahpuslar vefata terk ediliyorlar diyor ve ekliyor Aslında devletin aklının birebir biçimde çalışmaya devam ettiğini söyleyebiliriz
25 Nisan 2022 Seyahat davasıFotoğraf Ozan Köse AFP Getty Images
Kötü hukuk vardı makus hukuk çerçevesinde yapılıyordu
Gezi davası avukatlarından Hürrem Sönmez ise tıpkı soruya verdiği cevapta AKP öncesi periyot için Bu kadar hukuka dayandırmadan bir şey yapılamayan bir periyottu Berbat bir hukuk vardı tahminen ancak makus hukuk çerçevesinde yapılıyordu Seyahat kararı üzere bir kararı o zamanki mahkemeler veremezdi Onlar hukukçu olarak biraz da daha kibirli yargıçlar olarak daha hukuka uygun bir şey yazmaya çalışırlardı diyor Sönmez savcı ve yargıçlar için Türkiye’de hukukun bir meslek bir ikbal alanı haline geldiğini belirterek iktidarın beklentisine uygun kararların yükselmeyi sağladığını söylüyor Sönmez evvelden bunların en azından bu kadar aleni yaşanmadığını tabir ediyor
Ok AKP devrini 90’larla karşılaştırmayı hakikat bulmadığını söz ederek bu türlü bir soruya karşılığın bu karşılığı kimin verdiğine nazaran değişeceğini belirtiyor Şırnak Van Hakkari Diyarbakır’da yaşayan biri için 90’ların cehennem olduğunu kaydeden Ok o periyot binlerce köyün yakıldığını milyonlarca kişinin yerinden olduğunu 15 bin kişinin öldürüldüğünü hatırlatıyor Elbette bu da yasal değildi diyen Ok 90’larda Kürtçe kitap basılamadığına Kürtçe konuşmanın para cezasına tabi olduğuna dikkat çekiyor
