Diyarbakır Baro Lideri Tahir Elçi’nin öldürülmesine ait İçişleri Bakanlığı bünyesinde yürütülen idari soruşturmanın raporu, olaydan yedi yıl sonra dava evrakına girdi. Soruşturma ve yargılama sürecinde avukatların daima evraka getirilmesini istedikleri raporun 23 Haziran 2017 tarihinde tamamlandığı ortaya çıktı.
İki mülkiye ve bir polis başmüfettişi tarafından hazırlanan 56 sayfalık raporun girişinde yer alan “Kapsam dışı bırakılan konular” kısmında çarpıcı bir bilgi yer aldı. Raporun bu kısmında, olay sırasında sanık polislerden F.T.’nin arkadaşları tarafından kaçan PKK’lılara hakikat değil geriye yanlışsız yönlendirilmesinin dikkat cazip bulunduğu belirtildi. Müfettişler, ses tahlili yapılması halinde olayın çözüleceğine dair değerlendirmeyi 22 Aralık 2015 ve 5 Nisan 2017 tarihlerinde Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’na resmi yazıyla bildirdiklerini, lakin tekraren telefon görüşmesi yapılmasına karşın rapor yazım tarihine kadar savcılıktan kendilerine yanıt verilmediğini belirtti.
Elçi’nin can güvenliği ile ilgili istihbari bilgi yok
İçişleri Bakanlığı Teftiş Heyeti Araştırma Raporu’nda, olay yerinde bulunan yahut bilgi sahibi olan 38 polis, 11 gazeteci, 7 avukat ve 3 sivil vatandaşın sözü yer aldı. Fakat tabiri alınan 59 kişi de Tahir Elçi’nin vurulma anını görmediğini söyledi. Raporda, Elçi’nin can güvenliğinin tehlikede olup olmadığı ile ilgili müracaat yahut bilgi olmadığı, basın açıklaması sırasında da bu türlü bir istihbari bilginin olmadığı söz edildi. Müfettişlerin sorusu üzerine valiliğin gönderdiği karşılıkta ise Elçi’nin can güvenliği ile ilgili bir istihbari durum yahut değerlendirmenin Vilayet Güvenlik ve Asayiş Uyum Toplantısı ile Vilayet Asayiş Toplantısı’nda gündeme gelmediği belirtildi.
Fotoğraf: Felat Bozarslan/DW
Emniyet: “Terör örgütü mensupları Elçi’ye birinci müdahale yapılmasına mahzur oldu”
Raporda, Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’nün olaya ait soruşturma heyetine gönderdiği bilgi ve dokümanlar de yer aldı. Emniyet’ten gönderilen yazıda, iki polisi vuran iki PKK’lının gaye gözetmeksizin ve rastgele ateş ederek Elçi’nin bulunduğu sokağa girdikleri belirtildi. Emniyet, bu sırada Dört Ayaklı Minare’nin ardında bulunan ve hendek kazılan sokaklardan da eş vakitli olarak polis gruplarına ve sivillere uzun namlulu silahlarla ağır bir formda ateş açıldığını vurguladı. Olaydan sonra birinci yardım müdahalesi için yerde yatan Tahir Elçi’ye yaklaşılmaya çalışıldığı belirten emniyet raporunda şu sözlere yer verildi:
“Ancak terör örgütü mensupları tarafından silahlı karşılık verildiği ve akınlara maruz kalındığı için yanına gidilememiştir. Terör örgütü mensuplarının ağır hücumları devam ettiğinden ambulans sokağa girememiş, yerde yatan şahıs ve öteki vatandaşların yanına gidilmesi mümkün olmamıştır.”
“Güvenlik zaafiyeti yok”
Müfettiş raporunun kıymetlendirme kısmında ise Tahir Elçi’nin basın açıklaması yaptığı bölgede 10 grup görevlendirildiği ve kâfi güvenlik tedbirlerinin alındığı belirtildi. Raporda, 20-30 kişilik bir açıklama için sayısal manada güvenlik zafiyetinin sözkonusu olmadığı kanaatine varıldığı belirtildi. Polisin sokak içinde yasa ve yönetmeliklerin kararına uygun olan silah kullandığına dikkat çekilen raporda, “Tahir Elçi’nin ölmesi ve bir polis memurunun yaralanması ile sonuçlanan bu olayda polisin kaçan teröristleri yakalayamamasının ya da etkisiz hale getirememesinin güvenlik zafiyetinden fazla eğitim eksikliğinden kaynaklandığı kanaatine varılmıştır” denildi.
“Elçi’nin vurulması evvelce tasarlanmış bir hareket değil”
Raporda Tahir Elçi’nin öldürülmesine ait değerlendirmeler de yapıldı. Olay anını gösteren imaj kaydına ulaşılamadığı ve hiç kimsenin bu anı görmediğine dikkat çekilen raporda, olayın oluşum yeri ve süreci değerlendirildiğinde Tahir Elçi’nin vurulmasının evvelden tasarlanmış bir aksiyon olmadığı söz edildi. İki PKK’lının tesadüf yapıtı basın açıklaması yapılan sokağa kaçtıkları belirtilen raporda, “Burada polislerle teröristler ortasında geçen silahlı çatışmada bu kademede nereden geldiği tespit edilemeyen kurşun ile hayatını kaybettiği kanaatine varılmıştır. Elçi’nin kimin tarafından atılan kurşunlu öldürülmüş olabileceği konusunda yapılan olay yeri incelemesi ve kanıt araması bölgedeki terörist gruplarca 3 kere engellenmiştir. Elçi’nin kim tarafından atılan kurşunla öldürüldüğü yapılacak isimli soruşturma sonucunda elde edilecek kanıtlara nazaran belirlenebilecektir” denildi.
Fotoğraf: Felat Bozarslan/DW
İstihbaratçılar neden takip etti?
Tahir Elçi’nin öldürüldüğü gün iki PKK’lının istihbaratçılar tarafından olay yerine kadar takip edilmesi de tartışma konusu olmuştu. Müfettiş raporunda bu hususta da detaylı bilgiler yer aldı. Müfettişler, PKK’lı Mahsum Gürkan’ın bir polis aracına silahlı hücum olayının faili olabileceği gerekçesiyle mahkeme kararıyla teknik takibe alındığı, takip edildiği sırada da Uğur Yakışır ile birlikte taksiyle Elçi’nin açıklama yaptığı yere geldiği belirtildi. Taksinin durması ve iki PKK’lının polisleri vurmasının çok kısa bir müddette gerçekleştiği belirtilen raporda, istihbarat elemanlarının çatışmaya anında müdahale etmemeleri ya da geç müdahalelerinin kasıt ya da ihmalden çok olayların ani gelişmesi ve tecrübesizlikten kaynaklandığı vurgulandı. Rapora nazaran, istihbarat gruplarınca saldırganların tespit edilmesi, takip altına alınması ve yakalanmaları için harekete geçilmesi toplam 20 dakika sürdü.
“Disiplin soruşturmasına gerek yok”
Raporda, olay yerinde bulunan polisler, PKK’lıların bindiği aracı takip eden istihbaratçılar, telsiz merkezi, güvenlik kameralarını takip eden vazifeliler ve olaya müdahale eden terörle gayret takımının davranışları da değenlendirildi. Müfettişler, eldeki bilgi ve dokümanlara nazaran Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü vazifeleri hakkında herhnagi bir ön inceleme ve disiplen soruşturması yapmaya gerek olmadığı kanaatine varıldığını bildirdi.
Ne olmuştu?
Diyarbakır Baro Lideri Tahir Elçi, 28 Kasım 2015 günü Sur ilçesindeki çatışmalarda ziyan gören Dört Ayaklı Minare önünde basın açıklaması yaparken çıkan çatışmada hayatını kaybetti. Uzunca bir müddet sürüncemede bırakılan soruşturma belgesi Diyarbakır Barosu’nun Londra Üniversitesi İsimli Mimarlık Kısmı’na hazırlattığı rapor ile yine açıldı. Raporda olağan kuşkulu olarak gösterilen üç polis ve ateş ederek sokağa giren PKK’lı Uğur Yakışır hakkında dava açıldı. İddianamede, sanıkların hangisinin Elçi’nin vefatından sorumluğu olduğunun tespitinin imkânsız, lakin her üç polisin de kuvvetli cürüm kuşkusu altında olduğu söz edildi. İddianameyi kabul eden 10’uncu Ağır Ceza Mahkemesi davanın diğer ile nakledilmesini istedi. Lakin Adalet Bakanlığı bu talebi reddetti. Başladığı günden beri gerginlikle devam eden yargılamada avukatlar sık sık bu müfettiş raporunun evraka getirilmesini talep ediyordu.
