Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin 2023 yılında tek haneli enflasyon beklentisine yönelik açıklamaları ekonomistler tarafından gerçekçi bulunmazken, Türkiye’nin en az 3 yıl tek haneli enflasyona ulaşamayacağı varsayım ediliyor.
Nebati, Bloomberg’e verdiği demeçte enflasyonun Ocak ayında pik noktaya ulaşmasını beklediğini söyleyerek, dünyadaki gelişmeler, besin ve güç fiyatlarındaki gerilemeyle birlikte mayıs ayından itibaren düşüş yaşanacağını, kasım ve aralık ayı enflasyonlarının bazdan çıkmasıyla sene sonunda da manalı bir düşüşün geleceğini belirtti.
Nebati, “Ben seçime tek haneli enflasyonla gideceğim 2023 Haziran ayında” açıklaması da günün en çok konuşulan hususlardan biri oldu.
Bu ortada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın gerçek kesim ve finansal kesim temsilcileri ve profesyonelleri ile yaptığı ocak ayı Piyasa İştirakçileri Anketi’nde yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 29,75 oldu. 12 ay sonrası enflasyon beklentisi ise yüzde 25,37 olarak kaydedildi.
Bakan Nureddin Nebati
İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener de cuma günü bir soru üzerine “Anlıyorum ki TÜİK Lideri değişecek, Merkez Bankası’nın lideri da değişecek. TÜİK’e nazaran enflasyon açıklanacak ve Sayın Nebati de gözlerinin ışıltısına bakarak enflasyon sonucuyla karşılaşacağız üzere görünüyor. Ben kendisine hem iktisat hem matematiği öğrenmesi gerektiğini tavsiye ediyorum” yorumu yaptı.
Babuşçu: “Tek haneli enflasyon için en az 3 yıl”
Peki Bakan Nebati’nin enflasyona dair kestirimleri gerçekçi mi? Ekonomistlere nazaran 2023 yılında tek haneli enflasyon bugünkü kaidelerde “hayal”.
Ekonomist Şenol Babuşçu, Nebati’nin enflasyon öngörüsünü gerçekçi bulmadığını söyleyerek, kendi kestirimini şöyle açıklıyor:
“Türkiye’de şu an itibariyle enflasyon yüzde 36. Ocak ayı sonunda yani 3 Şubat’ta açıklanacak olan enflasyonun ben yüzde 40’ın üstünde olacağını kestirim ediyorum. Hatta yüzde 45-50’lere hakikat yaklaşabilir. Şubat ve mart aylarında da artmaya devam edecek. Mart sonu prestijiyle tahminen enflasyon yüzde 50’li sayılarda olacak, yani yüzde 50-55 civarı ile karşılaşacağız.”
Enflasyonda pik noktasının, Bakan Nebati’nin dediği üzere Ocak ayında değil Mart ayı sonunda yüzde 50 ile yüzde 60 oranında gerçekleşmesi bekleniyor.
Ekonomi etrafları enflasyona dair Bakan’ın öngörülerini yalnızca önümüzdeki birkaç ay için değil daha sonrası için de gerçekçi bulmuyor.
Babuşçu, 2022 yılı sonunda enflasyonun yüzde 40’ın altında olmasını mümkün görmediğini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“O nedenle 2023 seçimlerinde tek haneli enflasyon sayısı hayal. Tek haneli sayı Türkiye’de enflasyon için ne vakit olabilir? Buna en az 3 yıl var. Beklentiler de onu gösteriyor. 2023 seçimlerine kadar Türkiye’de enflasyon yüzde 20’nin altına inemez. Tek haneli sayılarla müsabaka olasılığımız çabucak hemen hiç yok.”
Oğuz Demir
Demir: “Önce akut kanamayı durdurmak gerek”
Nebati’nin tek haneli bir enflasyon için seçime endeksli bir halde 2023 Haziran ayını işaret etmesi de tartışılan bir diğer nokta.
Ekonomist Oğuz Demir, tek haneli enflasyonun Haziran 2023 üzere çok ileri bir tarihe ötelenmesini şöyle eleştiriyor:
“Bu maalesef şöyle bir şey; biz enflasyonu bile seçim için indirmeyi hayal ediyoruz. Neden Haziran 2023? Neden mesela ocak değil, önümüzdeki 6-7 ay değil? Zira Haziran’da seçim olacağı bekleniyor teknik olarak.”
Bakan Nebati’nin bu türlü bir açıklamayı dayandırdığı varsayımların gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini bilebilmenin mümkün olmadığını da tabir eden Demir, bilhassa önümüzdeki 6 ayda Türkiye’yi enflasyonda çok şiddetli bir sürecin beklediğine işaret ediyor.
Demir, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Haziran 2023’te düşürebiliyorlarsa ne keyifli, ancak şu anda öncelikle çok akut biçimde kanayan enflasyon yarasını dindirmeleri, kanamayı durdurmaları gerekiyor. Biz şu anda 2023 Haziran’ını hayal edebilecek bir ülke değiliz maalesef. Keşke o denli olabilsek lakin şu an Türkiye’de çoğunluk yurttaş 1 ay sonrasını, 10 gün sonrasını, hatta yarınını merak ediyor.”
Enflasyonist baskının bilhassa akaryakıt, elektrik ve doğalgaz artırımlarıyla birlikte üretici fiyatlarında yüzde 100 üstünde çıkmış bir üretici fiyat endeksine yol açacağını söyleyen Demir, iktisatta “hayal kurmanın” gerisinden büyük hayal kırıklıkları getirebileceğine işaret ediyor.
Selva Demiralp
Demiralp: “Yükselen enflasyonu resesyon yaratmadan düşürmek çok zor”
Ekonomist Selva Demiralp de 2023 Haziran için tek haneli enflasyon öngörüsünü inandırıcı ve uygulanabilir bulmuyor.
Demiralp, “2022 yılı içinde yüzde 50’ler düzeylerine ulaşması beklenen bir enflasyon oranını, klâsik siyasetleri kullanacak ve kredibilite sahibi bir merkez bankasının bile bir sene içinde tek haneye indirebilmesi çok zor” diyor.
Bu kadar argümanlı bir gayeyle faizlerin birden çok yüksek ölçüde artırılması durumunda, bunun da ekonomik üniteleri boğacağını söyleyen Demiralp, şöyle konuşuyor:
“Zaten tam da bu sebeple dünya genelinde fiyat istikrarı birincil ehemmiyet taşır ve enflasyonun bu kadar yüksek düzeylere ulaşılmasına müsaade verilmez. Zira bir kez bu kadar yükselen enflasyonu resesyon yaratmadan düşürmek çok zordur.”
Gülsen Solaker
©Deutsche Welle Türkçe
