Türkiye’de Covid-19 aşısı olmayan şahıslara getirilen negatif PCR test sonucu ibraz etme zaruriliği geçen cumartesi günü büyük ölçüde kaldırıldı. Uygulama, aşı olmayan yahut son altı ayda hastalığı geçirmeyen şahısların diğerleri için risk teşkil etmeden gündelik hayatlarına devam edebilmeleri için yürürlüğe konulmuştu. Eylül ayından bu yana devam eden uygulamada, olay sayılarının yüksek olduğu bir devirde gevşemeye gidilmesi yansılara yol açtı.
Ne olmuştu?
İçişleri Bakanlığı’nın 81 vilayet valiliğine geçen cumartesi gönderdiği birinci genelgede aşısız, aşı sürecini tamamlamayan yahut altı ay içinde hastalığı geçirmemiş şahıslardan, toplu ulaşım araçlarıyla gerçekleştirecekleri kentler ortası seyahatlerde ve konser, sinema ve tiyatro üzere etkinliklere katılmadan evvel negatif PCR testi sonucu istenmeyeceği belirtilmişti. Ayrıyeten, Ulusal Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda misyon yapan işçi ile tüm kamu ve özel iş yerlerinde çalışanlara, PCR testi ile tarama yapılmasına gerek olmadığı tabir edilmişti.
Ancak yansılar üzerinde karar pazar günü yine güncellendi. Aşısız, aşı sürecini tamamlamamış ya da son altı ayda hastalığı geçirmemiş bireylere, huzurevleri, bakımevleri ve sevgi konutları çalışanlarına, ceza ve tevkif meskenlerinde misyonlu olanlara, tutuklulara ve mahkumlara, yurt dışına seyahat edecek bireylere PCR testi yapılmasının sürdürülmesine karar verildi. Ayrıyeten uçakla kentler ortası seyahat eden aşısız bireylere de PCR mecburiliği yine getirildi. Lakin uçak dışındaki tren, otobüs üzere öbür ulaşım araçları kapsam dışı tutuldu.
Uzmanlar ne diyor?
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan uzmanlar uygulamanın olumsuz sonuçlar doğurabileceği görüşünde. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Halk Sıhhati Kolu Lideri Uzm. Dr. Nasır Nesanır’a nazaran, Türkiye pandeminin başından beri fiili olarak “kontrollü sürü bağışıklığı” uyguluyor ve son yayınlanan genelge de bu siyasetin devam ettiğinin bir göstergesi.
DW Türkçe’ye konuşan Dr. Nesanır, pandeminin mevcut şartlarında, aşı olmayan şahıslara daha fazla kısıtlama getirilmesi gerektiğini savunuyor ve aşısız şahıslara toplumsal hayatta daha fazla alan açılmasını yanlışsız bulmuyor. Nesanır bu görüşünü şöyle gerekçelendiriyor: “Omicron varyantında hastaneye yatmanın, ağır bakıma yatmanın ve mevt suratının düşük olduğunu biliyoruz. Lakin hayatını kaybedenlere baktığımızda ya aşısız ya da eksik doz aşılı. Buradaki kritik nokta insanların hastaneye yatmaması, ağır bakıma yatmaması ve ölmemesi. Bunun tahlili de aşı. Şayet bir Omicron dalgasını rahat geçirmek istiyorsak, en kritik nokta aşı ile ilgili direkt ve dolaylı zorunluluklar getirilmesidir.”
Nesanır’ın kelamını ettiği Omicron varyantının Türkiye’de baskın varyant olduğunu, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, gecen çarşamba günkü basın toplantısında tabir etmişti. Yapılan çeşitli araştırmalar, Omicron varyantının 70 kata kadar daha süratli bulaşabildiğini fakat Delta varyantına nazaran hastalığın daha hafif seyretmesine neden olduğunu gösteriyor. Omicron varyantıyla enfekte olan bireylerde hastaneye yatma mümkünlüğünün başka varyantlara nazaran yüzde 30 ile yüzde 70 ortasında daha düşük olduğu da evvelki araştırmalarda ortaya çıkmıştı.
Uçakla kentler ortası seyahat eden aşısız şahıslara de PCR mecburiliği tekrar getirildi.
Tam bağışıklıktan uzakta
Peki, enfekte olmanın önündeki en büyük mani olan aşı konusunda Türkiye ne durumda? Sıhhat Bakanlığı datalarına nazaran şu anda en az iki doz aşı olanların oranı yüzde 61,8. Lakin birçok bilim insanı tam bağışıklık için üçüncü dozun gerekli olduğunu belirtiyor. Bu görüşün temelinde, ikinci dozu izleyen altı ay içinde aşıların aktifliğinin azaldığına yönelik bilimsel bilgiler yatıyor. Sıhhat Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran Türkiye’de üç doz aşı olanların sayısı 17 Ocak prestijiyle 23 milyon 373 bin 346. Bu da Covid-19’a karşı “tam bağışık” olan bireylerin oranını yüzde 30’un da altına çekiyor.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol’a nazaran mevcut tablo göz önüne alındığında Türkiye’nin ivedilikle aşılamayı artırması ve test stratejisini gözden geçirmesi gerekiyor. DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, “Bu tablo bize hem Omicron’un hadise sayısının hem Omicron ile bağlantılı hastaneye yatış ve ölümlerin yüksek olacağını söylüyor” değerlendirmesini yaptı.
Omicron varyantının tek bir bireyden yüzlerce şahsa bulaşabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, “Önlem alınmadığı takdirde, önü alınamaz bir halde Omicron ile enfekte olanlar yüzünden sistemler kendini kapatabilir. Bu da süreci çok büyük bir derde götürür” diye uyardı.
Hem Prof. Davutoğlu Şenol’a hem de TTB’den Uzm. Dr. Nesanır’a nazaran hastalığın yayılmasını ve vefatları engellemek için süratli bir aşılama kampanyası kaide.
Sahada durum ne?
Peki, alanda durum ne? Türkiye’de 11 Ocak prestijiyle olay sayısı 70 binlerin üzerine çıkmıştı. Lakin PCR testi zorunluluğunu da kaldırılmasıyla hem test sayıları hem de olay sayıları düşüşe geçti. 17 Ocak prestijiyle günlük hadise sayısı 64 bin 935.
DW Türkçe’ye konuşan uzmanlar Omicron varyantının baskın olduğu bir süreçte, yalnızca PCR testlerine odaklanmamak gerektiğini, varyantın çok süratli yayıldığını belirtiyorlar. Uzmanlara nazaran Türkiye bir an evvel süratli testleri yaygınlaştırmalı. Süratli testler, Avrupa dahil birçok ülkede sıhhat kuruluşları ve eczanelerden temin edilebiliyor. Fakat Türkiye’de yalnızca sıhhat merkezlerinde bu test yapılabiliyor. Hem TTB’den Uzm. Dr. Nesanır’a hem de Prof. Dr. Davutoğlu Şenol’a nazaran mevcut tablo süratli antijen testlerine geçmeyi mecburî kılıyor.
Sahadaki durumu ise, Prof. Dr. Davutoğlu Şenol şöyle özetliyor: “Sahadaki durum, sıkışmaya başladığımızı ve basıncın arttığını gösteriyor. Öngörüde bulunabilmek için sağlıklı data elde edebilmek lazım. Lakin genel olarak benim öngörüm, önümüzdeki iki haftadan itibaren başlayan ve önümüzdeki iki ayı kapsayan önemli bir ağırlaşma olacağı istikametinde.”
DW / DBN, AÜ
© Deutsche Welle Türkçe
