“Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine Ait Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” çerçevesinde Türkiye, bu yıl birinci defa Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturya üzere Türkiye kökenli nüfusun ağır olduğu ülkelerle de vergilendirme hedefli bilgi paylaşımına başladı. Kelam konusu ülkelerde ikamet eden, fakat Türkiye’de mevduat, yatırım hesapları yahut sigorta poliçeleri olanların 2019 ve 2020 yıllarında sağladıkları gelir ve yararlar artık Türk makamları tarafından Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturya’daki yetkili dairelere iletiliyor.
Türkiye, 2018 yılından itibaren bilgi paylaşımına geçme taahhüdünde bulunmasına karşın mukaveleyi uygulamaya başlamamış, Ankara’nın bu tavrı da ilgili ülkelerde “Türkiye kökenlilerin bilgilerini paylaşmayarak Türkiye’deki gelir ve varlıklarının ortaya çıkmasını engelleme çabası” olarak eleştirilmişti.
Küresel ölçekte vergi kaçakçılığıyla çabayı hedefleyen mutabakat çerçevesindeki bilgi paylaşımı, Avrupa’da ikamet eden ve Türkiye’de finansal hesapları bulunan 5 milyon Türkiye kökenli için büyük ehemmiyet taşıyor.
Zira birtakım Türkiye kökenli göçmenler, bilhassa Almanya’da Türkiye’deki gelirlerini bildirmeyerek vergi kaçırdıkları ve devletten haksız yere maddi yardım yahut işsizlik parası aldıkları savlarıyla karşı karşıya kalıyordu. Bu nedenle Ankara’nın Berlin ile otomatik finansal bilgilerini paylaşımı Almanya’da yaşayan yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenli ortasında uzun vakittir ağır bir tartışma konusuydu.
Almanya’da yaşayan yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenli var
Uzun süren bu tartışmanın akabinde Türk makamları artık Almanya’da yerleşik görünen özel yahut hukuksal bireyler ve kuruluşların Türkiye’deki gelirleri, mevduat hesaplarının özetleri, faiz ve kâr hisseleri üzere bilgilerini Alman makamlarıyla artık paylaşıyor. Buna emeklilik, kira, faiz üzere hesap hareketlilikleri de dahil. Bilgi paylaşımı Türkiye’de ticari şirketi olanların “pasif gelir” diye nitelenen çıkarlarını da kapsıyor.
Örneğin Almanya’da yerleşik bir kişinin Türkiye’de bulunan şirketinin brüt gelirlerinin yüzde 49’u kira gelirlerinden, yüzde 51’i ise faiz gelirlerinden oluşuyor ve şirketin Türkiye’de bir bankada 260 bin euro fiyatında mevduat hesabı bulunmakta ise kimlik bilgileri ve yaşadığı ülkedeki vergi numarası ile adresi ve bütün finansal hareketlilik dökümü Türkiye’den Almanya’ya iletiliyor.
Karşılıklılık aslı çerçevesinde tıpkı mahiyetteki Türkiye’de yerleşik olup da Almanya’da yatırımı olanların gelirleri ve finansal hesap bilgileri de Almanya tarafından Türkiye ile paylaşılıyor.
Yeminli Mali Müşavir Cevdet Koçaş
Türkiye’nin paylaştığı bilgilere Almanya’da ne oluyor?
Türkiye’nin Almanya’da ikamet eden bireylerle ilgili ilettiği bu finansal bilgiler daha sonra merkezi Almanya’nın Bonn kentinde bulunan Federal Vergi Merkezi’ne aktarılıyor. Onlar da bu dataları ülkedeki vergi dairelerine yönlendiriyor. Vergi daireleri de Türkiye tarafından paylaşılan bilgileri, Almanya’daki vergi beyannameleri ile karşılaştırıyor, yanlışsız yahut eksik beyan olup olmadığını denetim ediyor.
Almanya’da mali müşavirlik yapan memleketler arası vergi hukuku uzmanı Cevdet Koçaş’a nazaran otomatik bilgi paylaşımı ile Almanya’da yaşayan, lakin Türkiye’deki gelirlerini bildirmeyenler ile Türkiye’de ikamet edip Almanya’dan sağladıkları gelir ve yararları büsbütün bildirmemiş olan herkes sorun yaşayacak.
Uygulamayı DW Türkçe’ye kıymetlendiren Koçaş, mutabakat çerçevesinde her ne kadar 2019’dan itibaren finansal bilgilerin paylaşımı yapılsa da vergi dairelerinin kaçakçılık tespit etmesi halinde 10 yıl geriye dönük vergi talep edebileceğini lisana getirdi.
Yani 2019 ve 2020 bilgilerini inceleyen vergi daireleri, Almanya’da yerleşik görünen bir vergi mükellefinin Türkiye’de sağladığı geliri Almanya’daki vergi beyanına dahil etmediği ve vergi kaçırdığını tespit ederse, Alman makamları bu bilgilerden yola çıkarak evvelki yıllara yönelik gelir ve yarar varsayımında bulunarak geriye dönük vergi talep edebilecek.
Türkiye’de de faaliyet yürüten memleketler arası kontrol, vergi ve danışmanlık şirketi KPMG’nin mevzuyla ilgili yaptığı değerlendirmeye nazaran de otomatik bilgi paylaşımı ile beyan edilmemiş miras devralan bireylerin de başı ağrıyabilir. Buna nazaran Almanya’da ikamet eden bir kişi, Türkiye’deki varlıklarını Alman vergi dairelerine bildirmezse kelam konusu varlıklarını devrettiği yahut miras bıraktığı çocukları da bunu beyan etmeden devam etmeleri halinde kabahat işlemiş sayılacak.
Almanya’da vergi kaçırmanın cezası ne?
Almanya’da yasalar, taammüden vergi kaçakçılığı yapıldığının tespit edilmesi durumunda davalı vergi mükellefine para cezası ya da beş yıla kadar mahpus cezası öngörüyor. Ağır cürüm teşkil eden hadiselerde ise mahpus cezası altı aydan on yıla kadar çıkıyor.
Almanya son yıllarda vergi kaçacılığına karşı ek tedbirler de aldı. Bilhassa eyalet hükümetleri, ülkeden vergi kaçıranlara ait bilgilere sahip anonim bireylere milyonlarca euro ödeyerek kelam konusu vergi mükelleflerine dair dataları satın alma yoluna gidiyor. Almanya Federal Maliye Bakanlığı da Birleşik Arap Emirlikleri’nde gelir ve yatırımları bulunan Almanya ikametli kişi ve kurumların bilgilerinin yer aldığı bilgileri 2 milyon euroya satın almıştı. Mali dairelerin bu tıp adımları kamuoyuna da duyurularak vergi kaçıranların kendini ihbar etmesi, sabıkasına işlemeden cezasını ödemesi davetleri da yapılıyor.
Türkiye’de Gelir Yönetimi Başkanlığı sorumlu
Türkiye, vergi kaçırılmasının engellenmesi maksadıyla Avrupa ülkeleriyle otomatik bilgi paylaşımına yönelik muahedeyi 21 Nisan 2017 tarihinde imzalamış, 31 Aralık 2019 tarihinde onaylamış, fakat bilgi paylaşımı bu sene 31 Mayıs’ta Resmi Gazete‘de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile mümkün hale gelmişti.
Anlaşmada öngörüldüğü üzere Türk makamlarının Türkiye’de yerleşik özel ve hukukî şahıslara ait 2019 yılından itibaren datalarını 30 Eylül’e kadar bildirmesi gerekiyordu.
Finansal hesap bilgilerinin, muahedeye taraf ülkeler ile karşılıklı otomatik paylaşımından Türkiye’de Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Gelir Yönetimi Başkanlığı sorumlu. Gelir Yönetimi Başkanlığı, 31 Mayıs 2021’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile uygulamasına başlanan bilgi paylaşımı konusunda geçen yıl yayınladığı rehberi Haziran ayında güncelledi ve örneklerle mümkün sonuçları hakkında tüketicileri tekrar bilgilendirdi.
Elmas Topcu
© Deutsche Welle Türkçe
