Türkiye iktisadının en değerli gelir kaynaklarından biri olan turizm kesimi, ülkede birinci resmi Covid-19 olayının açıklandığı 13 Mart 2020 tarihinden bu yana tarihinin en önemli krizini yaşıyor.
Pandemi tedbirlerinin Haziran 2021’de kaldırılmasıyla turizmde canlılık yaşansa da ülkenin turizm merkezleri sayılan Akdeniz ve Ege bölgelerinde meydana gelen orman yangınları, turizmdeki umutları zayıflattı. Orman yangınlarının olumsuz tesiri kısa müddette atlatıldı fakat Almanya, İngiltere ve Fransa üzere ana turizm pazarlarında Türkiye’nin hala “riskli ülke” olarak algılanması, hesapları bozdu. Türk Lirası’nın Euro karşısında en düşük kıymetine inmesine karşın, Avrupa’dan beklenen turist akını gerçekleşmiyor.
Gözler artık AB’de değil, Rusya’da
Bu durum Türkiye’nin turizm stratejisinde de değişime neden oluyor. Örneğin pandemi öncesine kadar Alman ve İngiliz turistlerin en çok istek ettiği ülkelerden biri olan Türkiye, artık Avrupa ülkelerinden çok Rusya ve Ukrayna’dan turist ağırlıyor.
Türk turizmciler de pandemi sonrası devirde bugüne kadar ana turizm pazarı olan Avrupa ülkeleri yerine, Rusya, Ukrayna ve Orta Asya ülkelerine dümen kırmış durumda.
Erdoğan, Putin’e teşekkür etti
Rusya’nın turizmde Türkiye’ye verdiği takviye, iki ülke başkanının buluşmasında da gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Soçi’deki yaklaşık 2 saat 45 dakika süren baş başa görüşme öncesi yaptığı açıklamada, “Özellikle turizmde vermiş olduğunuz dayanak sebebiyle de çok çok teşekkür ediyorum. Rus dostlarımızın Türkiye’yi tercih edişlerinden ötürü da minnettarız” dedi.
En fazla turist Rusya’dan geliyor
Kültür ve Turizm Bakanlığı bilgilerine nazaran, Türkiye’ye gelen turist sayısı, Ağustos ayında 3 milyon 982 bin ile Temmuz ayının altında kaldı. Fakat geçen yılın Ağustos ayına nazaran turist sayısındaki artış yüzde 119 oldu. Temmuz ayında yabancı ziyaretçi sayısı 4 milyon 360 bin ile 21 ayın tepesini görmüştü.
Bu yılın Ocak-Ağustos periyodunda ise yabancı sayısı geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 93,94 artış göstererek 14 milyon 70 bin 771 oldu. 2019 yılında 45 milyon turisti ağırlayan Türkiye, pandemi kısıtlamaları ile geçen 2020 yılında yalnızca 12,7 milyon turist ağırlayabilmişti.
Ağustos ayında en fazla turist 906 bin ile Rusya’dan geldi. Onu 611 bin ile Almanya ve 324 bin ile Ukrayna takip etti. Birinci 5’te yer alan öteki ülkeler ise Bulgaristan ve İran oldu. Şu anda turizm döneminin yüzde 60-70 Rusya pazarı yüklü olarak devam ettiği belirtiliyor.
Avrupa’da “Türkiye riskli” algısı
Türkiye’nin turizmde önde gelen pazarlarından olan İngiltere, 17 Mayıs 2021 tarihinde Türkiye’yi kırmızı listeye almıştı. Tüm yaz dönemi boyunca Türkiye’ye ait seyahat yasağını sürdüren İngiltere, 18 Eylül’de Türkiye’yi listeden çıkardı. Akabinde birinci İngiliz kafilesi 4 ay sonra 24 Eylül tarihinde Antalya’ya indi. Yılsonuna kadar 200 bin İngiliz turistin Türkiye’ye gelmesi bekleniyor.
17 Haziran 2021’de Türkiye’yi kırmızı listeden çıkaran Fransa ise, ortadan geçen 2 ay sonunda hadise sayılarının artması ile birlikte, 27 Ağustos’ta Türkiye’yi tekrar kırmızı listeye dahil etti. Türkiye, Avrupa Birliği’nin oluşturduğu “güvenli ülke listesi”nde de bulunmuyor. AB’nin listesi, üye ülkeler için tavsiye niteliği taşıyor ve bağlayıcılığı bulunmuyor.
Turizmciler Avrupa’ya tepkili
Türk turizmciler, başta İngiltere olmak üzere Avrupa ülkelerinin turizmde Türkiye’ye ikili standart uyguladığı görüşünde. Bilhassa İngiltere’nin Türkiye’yi pandemi müddetince ülke seyahatlerinde karantinayı zarurî tutan “kırmızı liste”den yaz mevsimi boyunca çıkarmamış olması, tenkitlerin odağında.
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Lideri Firuz Bağlıkaya, ana turizm pazarlarından biri olan İngiltere’nin Türkiye’yi aylar boyunca “kırmızı liste”de tutmasının büyük bir haksızlık olduğunu savunuyor.
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Lideri Firuz Bağlıkaya
Türkiye’de uygulanan aşı dozunun 100 milyonu geçtiğini, turizm tesislerinde uygulanan tedbirlerin “Güvenli Turizm Sertifikası” ile garanti altına alındığını anlatan Firuz Bağlıkaya, “İngiltere’nin, günlük hadise sayıları 35 binlere yakın olan Hindistan’ı kırmızı listeden çıkarıp, günlük olay sayısı 23 bin civarında seyreden Türkiye’nin kırmızı listede tutulmasını adil bir yaklaşım olarak görmüyoruz” diye konuşuyor.
“Alman turist sayısı yüzde 45 düştü”
Son yıllara kadar Türkiye’ye en fazla turist gönderen ülkelerin başında gelen Almanya’dan Türkiye’ye tatile gelenlerin sayısında da dramatik bir düşüş yaşanıyor. Almanya, 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren Türkiye’yi “Yüksek Riskli” ülkeler listesinden çıkararak “Riskli” ülke kategorisine aldı.
TÜRSAB Lideri Bağlıkaya’nın verdiği bilgilere nazaran, pandemi öncesine nazaran Türkiye’ye gelen Alman turist sayısı yarıya düşmüş durumda. Bağlıkaya, Ocak-Ağustos aylarını kapsayan birinci 8 aylık periyotta Almanya’dan Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısının 2019’un tıpkı periyoduna nazaran yüzde 45 düştüğünü söylüyor.
Pandemi nedeniyle geçen yıl Antalya’da birçok otel turist ağırlayamadı
Rusya tüm kısıtlamaları kaldırdı
Pek çok Avrupa ülkesinde, Türkiye’ye gerçekleştirilecek seyahatlere ait kısıtlama ve ihtarlar devam ederken, Rusya ise Türkiye ile karşılıklı uçak seferlerine getirilen kısıtlamaları 22 Haziran’da büsbütün kaldırdı. Gerek Rusya gerekse Ukrayna, 2021’in yaz döneminde pandemi ve orman yangınlarına karşın Türkiye’ye en çok turist gönderen ülkeler oldular.
“Avrupa hayal kırıklığına uğrattı”
Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Lideri Mehmet İşler
Türkiye’ye gelen Avrupalı turistlerin ağır olarak konakladığı Ege Bölgesi’ndeki turizmciler de önemli bir yol ayrımında olduklarını söylüyorlar. Dönem başında ana pazarları olan Almanya, İngiltere, Rusya ve Ukrayna’dan çok umutlu olduklarını vurgulayan Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Lideri Mehmet İşler, “Ancak Almanya ve İngiltere bizi hayal kırıklığına uğrattı. Ancak Rusya ve Ukrayna en makûs günlerde bile bize dayanak vermeyi sürdürdü” diyor.
Türk turizmcilerin bundan sonraki periyotta Orta Avrupa, Avrupa Birliği ve İngiltere yerine, Rusya ve Ukrayna pazarlarına tartı vereceğini kaydeden Mehmet İşler, “Ege turizmi düne kadar Alman ve İngiltere yüklüydü; Rus azdı. Lakin gördük ki, Rus, Ukrayna ve Orta Asya ülkelerine açılmadan ayakta kalamayacağız. Zira Avrupa’nın aldığı kararlar Türk turizmine ziyan veriyor; hayal kırıklığına uğradık” değerlendirmesinde bulunuyor.
“Rusya’ya yanlışsız kayıyoruz”
Türk turizm dalının süratle Rusya ve Asya coğrafyasına kaydığına dikkat çeken İşler’in şu kelamları, Türkiye’de turizm kesiminin içinden geçtiği değişimi de özetliyor:
“Yakın vakte kadar Rusya ve Ukrayna’daki turizm fuarlarına gitmeyi bile düşünmüyorduk. Şu anda ise çabucak hemen tüm işletmeler, nasıl bu ülkelerdeki turistleri ülkemize getirebiliriz diye çalışma yapıyorlar. Türk turizmi, Avrupa’dan Rusya’ya hakikat bir makas değişimine geçiyor.”
Aram Ekin Duran
© Deutsche Welle Türkçe
