Organize hata örgütü kurmakla suçlanan ve şu anda Birleşik Arap Emirlikleri’nde bulunan Sedat Peker’in son tezleri Türkiye’de rüşvetin cezalandırılıp cezalandırılmadığına ait soru işaretlerini yine gündeme getirdi.
Peker, sermaye piyasalarının ve kurumlarının işleyiş kurallarını belirleyen denetleyici ve düzenleyici bir kamu kurumu olan Sermaye Piyasası Heyeti’nin (SPK) eski Lideri Ali Fuat Tașkesenlioğlu, AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu, Cumhurbaşkanı Danışmanı Serkan Taranoğlu ve TOBB üyesi Salih Orakcı’nın rüşvet aldığını ileri sürmüştü.
Türkiye’de yolsuzluk ve rüşvetle ilgili tüzel düzenlemeler mevcut. Fakat düzenlemelerin uygulanmasıyla ilgili ıstıraplar var.
DW Türkçe’ye konuşan Milletlerarası Şeffaflık Örgütü Temsilcisi Oya Özarslan, “Türkiye’deki en kıymetli sorun yolsuzluğun cezasız kalmasıdır” diyor ve ekliyor:
“Bunun için yargının misyonunu yapması, çıkan tezleri soruşturması, resen olayların izini sürerek sorumluları bulması gerekir. Savcılar nerede diye çağırılmaz, bu aslında savcının asli vazifesidir.”
Organize hata örgütü önderi olmakla aranan Sedat Peker Fotoğraf: REİS SEDAT PEKER/Youtube
Rüşvet hatasında takipsizlik artıyor
Türk Ceza Kanunu’na nazaran rüşvetin 4 yılla 12 yıl ortasında mahpus cezası bulunuyor. İhaleye fesat karıştırmak ise üç yıldan yedi yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılıyor. Lakin yolsuzluk konusunda cezasızlık yaygınlaşıyor. Adalet Bakanlığı’nın yayınladığı 2021 yılına ilişkin İsimli Sicil İstatistikleri’ne nazaran son 10 yılda rüşvet üzere yolsuzluk kabahatleriyle ilgili soruşturmalara ait verilen takipsizlik kararı yüzde 44’ten yüzde 51,5’e kadar çıktı.
Rüşvet, vazifesi berbata kullanma, zimmet ve nüfuz ticaretinin ortalarında olduğu 14 farklı hatası barındıran kamu yönetiminin güvenilirliğine ve işleyişine dair cürüm sayısı 2021’de 156 bin 110 iken, bunların 80 bin 451’i için kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi, 30 bin 576’sına yani yüzde 33,5’ine ise kamu davası açıldı.
Oya Özarslan, “Bu çok önemli bir soru işareti, yargı neden utangaç davranıyor, neden harekete geçmiyor? Şüphelilerin politik temasları bu hususta bir etken oluyor mu? Öyleyse bu konu, yargının büsbütün siyasal iktidar ve yürütme gücünden bağımsız olması gerektiğini gösterir, ki en kıymetli muhtaçlığımız adaletin sağlanması ve sistemin temizlenmesidir” diyor.
Uluslararası Şeffaflık Derneği’nin sene başında açıkladığı 2021 yılı Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye, son 10 yılda en çok puan kaybeden ülkeler ortasında yer alarak 38 puanla 180 ülke ortasında 96’ıncı sıraya düşmüştü.
Yüzde 75 “kamuda yolsuzluk var” diyor
Derneğin Ocak ayında yaptığı “Türkiye’de Yolsuzluk: Neden? Nasıl? Nerede?” isimli araştırmasına nazaran de Türkiye’de toplumun yüzde 74’ünde yolsuzluğun arttığı fikri hakimken toplumun yüzde 60’ı ise hükümeti yolsuzlukla gayret konusunda başarısız buluyor. Çalışmanın bulgularına nazaran toplumun yüzde 75’i kamu kurumlarında “yolsuzluk var” diyor. Yüzde 68 üzere büyük bir kısım de yargı süreçlerinde yolsuzluğun yaygın olduğunu düşünüyor.
“Toplumun değerli bir çoğunluğu en çok güvenmesi gereken yargıyı güvenilebilir kurumlar ortasında görmüyor ise bu sistemin alarm verdiğini gösteriyor” diyen Özarslan, yargının siyasal tesirlerden uzak bir biçimde vazifesini yapabilmesinin demokrasinin en büyük garantilerinden biri olduğunu hatırlatıyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Temsilcisi Oya ÖzarslanFotoğraf: Transparency International Turkey
Araştırmaya nazaran toplumun yüzde 80’i ise yolsuzluğun en değerli nedeninin “cezasızlık” olduğu görüşünde.
Oya Özarslan’a nazaran de büyük yolsuzluk skandallarının soruşturulmaması bilakis bu skandalları gündeme getiren şahısların cezalandırılması hukuk devleti prensibinin kıymetli ölçüde zedelenmesine ve cezasızlık kültürünün yaygınlaşmasına neden oluyor.
“Cezasızlık teşvik üzere işler”
Özarslan, “Kamuoyuna yansıyan kıymetli birçok yolsuzluk savı takip edilmiyor, yargılanmıyorsa, bu yolsuzluk yapmak isteyenler için çok kıymetli bir işarettir, bir cins teşvik üzere işler ve toplumu gün geçtikçe yozlaşmış bir hale getirir” diyor.
“Türkiye’de Yolsuzluk: Neden? Nasıl? Nerede?” araştırmasının bulguları, yolsuzlukla müsabakasına karşın şikâyette bulunmayanların yüzde 53’ünün yasal şikâyette bulunmanın bir yararı olmayacağını düşündükleri için, yüzde 32’sinin de muhtaçlık duymadıkları için şikâyette bulunmadıklarını gösteriyor. Geri kalanların yüzde 10’u ise olumsuz bir reaksiyon almaktan çekiniyor.
GRECO’ya nazaran Türkiye başarısız
Avrupa Yolsuzlukla Uğraş Kümesi’nin (GRECO) Mart ayında yayınladığı 2021 raporuna nazaran de Türkiye, 46 ülke içinde tavsiyeleri yerine getirme konusunda başarısız olan 13 ülke içinde bulunuyor. Türkiye ile birlikte, Ermenistan, Belçika, Almanya, Macaristan, Lüksemburg, Bosna-Hersek, Danimarka, Sırbistan, Moldova, Romanya, Polonya, Ukrayna GRECO’nun yolsuzlukla çabada en başarısız olarak gösterdiği ülkeler içinde yer alıyor.
GRECO, Türkiye’nin milletvekilleri, hâkim ve savcılarla ilgili yolsuzluğun önlenmesine yönelik tavsiyeleri yerine getirme konusunda kâfi olmadığını söylüyor. Rapora nazaran Türkiye, 2020 yılında GRECO’nun milletvekili, hâkim ve savcılarla ilgili yaptığı 31 tavsiyenin ortalama yüzde 51,6’sını yerine getirmedi, yüzde 38,7’sini kısmen yerine getirdi, yüzde 9,7’sini ise büsbütün uyguladı. Dikkat çeken bir öbür bulgu ise milletvekilleri için yapılan tavsiyelere uyulmama oranının yüzde 57 ile birinci sırada yer alması.
Ekim 2021’de gri listeye girdi
Türkiye, Ekim 2021’de ise yolsuzlukları gereğince cezalandıramaması ve sorgulayamaması nedeniyle Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesindeki FATF Mali Hareket Gücü tarafından gri listeye alınmıştı. Karar açıklandığında, Türkiye’nin kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile gayret konusunda “yeterince efor göstermediği” söz edilmişti.
FATF’nin gri listesinde Arnavutluk, Bahamalar, Babardos, Kamboçya, Gana, İzlanda, Jamaika, Moğolistan, Myanmar, Pakistan, Nikaragua, Panama, Suriye, Uganda, Yemen ve Zimbabve’nin içlerinde olduğu 22 ülke yer alıyor.
Sedat Peker’in argümanları ve Mine Toplu Sirenen’in açıklamaları
Sedat Peker, kullandığı Meczup Çavuş isimli Twitter hesabından Cumartesi günü yaptığı paylaşımlarda Bank Asya eski Yöneticisi ve SPK eski Lideri Ali Fuat Tașkesenlioğlu, kardeşi olan AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu, Cumhurbaşkanı Danışmanı Serkan Taranoğlu ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) üyesi Salih Orakcı’nın bir yolsuzluğa karıştığını, iş insanlarından para istediğini öne sürdü.
SPK Lideri Taşkesenlioğlu’nun, kendisine bir sorun nedeniyle başvuran Marka Yatırım Holding’in sahibi Mine Tozlu Sineren’i, AKP’li Zehra Taşkesenlioğlu’na yönlendirdiğini tez eden Peker, Zehra Taşkesenlioğlu’nun da Mine Tozlu Sineren’i “Way Out” isimli bir finansal danışmanlık şirketine yönlendirdiğini yazdı. Peker, burada Mine Tozlu Sineren’den “danışmanlık” ismi altında 12 milyon lira “rüşvet” istendiğini öne sürdü ve bununla ilgili bir evrak paylaştı. Sineren’in parayı ödemeyi reddettiğini belirten Peker, daha sonra Cumhurbaşkanı Danışmanı Serkan Taranoğlu’nun, Sineren’e ulaştığını ve ikilinin kelam konusu danışmanlık şirketinde bir ortaya geldiklerini belirtti.
AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenoğlu Fotoğraf: ANKA
Cumartesi gecesi Halk TV’ye açıklamalarda bulunan Marka Yatırım Holding İdare Şurası Lideri Mine Tozlu Sineren de Peker’in argümanlarını doğruladı.
Mine Tozlu Sineren, “Bugün Türkiye’de kaç tane borsa işvereni varsa bunu yaşıyorlar ve yaşamak zorunda. Anlatmak istediğim mevzu; küçük yatırımcıların uğradığı mağduriyetler. Şirketi de bu mağduriyetleri gidermek için aldım” sözlerini kullanarak “Bu işi açmamı sağlayan SPK’ydı. Sedat Peker’in yazdıklarında gerçek olmayan ufak tefek şeyler var. Zehra Taşkesenlioğlu vasıtasıyla rüşvet teklifinde bulunulduğunu CİMER’e ilettim” dedi.
Suç duyurusunda bulundular
Bunun üzerine SPK, Pazar günü basın açıklaması yaparak Sineren’in savlarını yalanladı ve Sineren hakkında kabahat duyurusunda bulunulacağını kaydetti.
Sedat Peker, dün yayımladığı son tweet dizisinde AKP’li Zehra Taşkesenlioğlu’na ilişkin olduğunu öne sürdüğü bir görüntü da paylaşmıştı. Zehra Taşkesenlioğlu bu sabah toplumsal medya hesabı üzerinden tezlere yönelik açıklamalarda bulunarak bahisle ilgili türel süreç başlattığını duyurdu. Eski SPK Lideri Ali Fuat Taşkesenlioğlu da hakkındaki argümanları reddederek, Mine Tozlu Sineren ve öteki iddiacılar hakkında hata duyurusunda bulunacağını söyledi.
Öte yandan ortalarında CHP, YETERLİ Parti, DEVA Partisi, Memleket Partisi ve Vatan Partisi’nin de bulunduğu siyasi partiler, Peker’in savlarının araştırılmasını talep ederek Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na cürüm duyurusunda bulundu.
