Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi iş insanı ve insan hakları aktivisti Osman Kavala hakkında Avrupa İnsan urfa escort Hakları Mahkemesi AİHM tarafından verilen hak ihlali kararını görüşmek üzere bu hafta bir defa daha Strasbourg’da toplanıyor Avrupa Kurulu’nu oluşturan 47 ülkenin büyükelçilerinden oluşan Komite’nin AİHM’nin Kavala derhal tahliye edilmeli uşak escort kararını yerine getirmeyen Türkiye hakkında Çarşamba günü ihlal prosedürü kararı alması resmi kararın da hafta sonuna gerçek açıklanması bekleniyor
Bakanlar Komitesi Eylül ayındaki son AİHM gündemli toplantısında Ankara’nın Kavala hakkındaki van escort kararı yerine getirmediğini not edip 30 Kasım 2 Aralık tarihleri ortasında yapılacak bir sonraki toplantıya kadar özgür bırakılmaması halinde Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin AİHS 46’ncı unsuru gereği bu davaya ait olarak Türkiye hakkında ihlal prosedürü başlatacağı ihtarında bulundu
Ankara o tarihten sonra Strasbourg’a gönderdiği görüşlerde AİHM’nin Kavala davasında ihlale hükmetmesine neden olan tutukluluk halinin 18 Şubat 2020 tarihinde sonlandığını Kavala’nın şu anda öbür bir davada Türk Ceza Kanunu’nun 309’uncu hususu cebir ve şiddet kullanarak anayasal sistemi ortadan kaldırma temelinde yargılandığını savundu
Kavala’nın avukatları ve Söz Özgürlüğü Derneği ise Bakanlar Komitesi’ne ilettikleri görüşlerde Ankara’nın AİHM kararını yerine getirmemekte ısrar ettiğini belirterek AİHS’nin 46’ncı hususu gereği ihlal prosedürünün başlatılması davetinde bulundu
AİHM’nin Strasbourg’daki binası
Peki ihlal prosedürü nedir süreç nasıl işliyor
AİHS’nin 46’ncı unsuru gereği AİHM’nin mutlaklaşan kararları infazı denetleyecek olan Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ne gönderiliyor Bu hususun 4’üncü bendi AİHS’ye taraf bir devletin bir kesin karara uymayı reddetmesi halinde Bakanlar Komitesi’ne o devlete ihtarda bulunduktan sonra görüş için AİHM’ye başvurma yetkisi tanıyor Bu süreç bir orta karar interim resolution ile gerçekleşiyor Müracaat için 47 üye ülkenin 3’te 2’sinin onayı gerekiyor Bu çoğunluğun bulunmasının akabinde kelam konusu ülkenin hükümetine resmi bildirimde bulunulup hususa ait görüş belirtmesi için yaklaşık altı hafta mühlet veriliyor Bu mühletin sonunda da AİHM önündeki süreç başlıyor AİHM sürecinin ne kadar süreceği konusunda bir kriter bulunmuyor Lakin Strasbourg’daki gözlemciler en az altı ay yorumunda bulunuyor
Osman Kavala hakkında 17 Ocak’taki duruşmada tahliye kararı çıkması halinde büyük olasılıkla AİHM sürecine yani ihlal sürecinde ikinci evreye geçilmeyecek Bahis Bakanlar Komitesi önünde süreç görmeye devam edecek
AİHM büyük Avrupa coğrafyasını temsil eden Strasbourg merkezli Avrupa Kurulu’nun en kıymetli organlarından biri Avrupa Kurulu’nun icra organı olan Bakanlar Komitesi ise AİHM kararlarının infazının denetimininden de sorumlu Bakanlar Komitesi’ne bu yetkiyi AİHS veriyor AİHS’nin Kararların Bağlayıcılığı ve İnfazı yla ilgili 46’ncı hususu kapsamında Bakanlar Komitesi’ni oluşturan 47 Avrupa ülkesi AİHM kararlarını görüşmek üzere her üç ayda bir olmak üzere yılda dört kere Strasbourg’da büyükelçiler seviyesinde toplanıyor
AİHM daha evvel rastgele bir davada hükmetmiş olduğu kararın yerine getirilmediği istikametinde tespitte bulunursa alınacak tedbirleri değerlendirmesi için davayı Bakanlar Komitesi’ne gönderecek Mümkün yaptırımlara Osman Kavala hakkındaki yargı sürecinin gidişatı ve konjonktüre nazaran esasen siyasi bir organ olan Bakanlar Komitesi karar verecek
Türkiye’ye ne çeşit yaptırımlar uygulanabilir
AİHM tarafından hükmedilen Osman Kavala kararı yerine getirilene kadar Avrupa Kurulu bünyesinde Türkiye’ye karşı giderek ağırlaşan yaptırımlar uygulanabilecek Türkiye’nin kimi Avrupa Kurulu organlarındaki oy hakkı elinden alınması Avrupa Kurulu’ndaki üst seviye makamlara Türk işçi ataması yapılmaması Türkiye’de üst seviye Avrupa Kurulu toplantıları düzenlenmemesi yahut ziyarette bulunulmaması örnek olarak gösteriliyor
Konunun Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi AKPM ve Avrupa Mahallî ve Bölgesel İdareler Kongresi AYBYK bünyesinde siyasi bir karakter kazanması da olasılıklar ortasında Kavala belgesinin evvel Avrupa Kurulu akabinde da AB üzere öteki Avrupa kurumlarının Türkiye raporlarına artan biçimde olumsuz yansıyacağı yorumları da yapılmakta
Yunan cuntası örneği
Olası yaptırımların en ileri basamağı olarak kimi Avrupa devletlerinin Türkiye’nin Avrupa Kurulu üyeliğini sorgulamaya başlayabileceği de konuşuluyor Avrupa Kurulu tarihinde bu durum bugüne kadar yalnızca bir sefer Yunanistan’daki askeri cunta devrinde yaşandı 1967’de iktidara gelen cunta Avrupa Kurulu üyeliğinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediği için tekraren uyarıldıktan sonra üyeliğinin düşürülmesi için karar tasarısı hazırlandı Kendisini Fransa’dan öbür bir ülkenin desteklemediğini gören cunta karar tasarısının oylanacağı 12 Aralık 1969 tarihinde Avrupa Kurulu üyeliğinden kendisi çekildi
Türkiye’nin Avrupa ile ilişkileri
AB üyelik perspektifi pratikte sonlanmış olan Türkiye için 1949’dan bu yana üyesi olduğu Avrupa Kurulu büyük ehemmiyet taşıyor Avrupa Kurulu Türkiye’nin siyasi planda Avrupalı olduğunun tescillendiği yer Avrupa ailesinin modülü olmak bu aile içinde kelam sahibi olabilmek için kesinlikle Avrupa Kurulu üyesi olmak gerekiyor Bugüne kadar hiçbir Avrupa ülkesi Avrupa Kurulu üyesi olmadan AB üyesi olamadı Bunun faturası ise demokrasi insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanlarında müşterek Avrupa standartlarına ahenk sağlamak Türkiye 1954’te onayladığı AİHS’yi kaleme alan 12 Avrupa ülkesinden biri
Kayhan Karaca
Deutsche Welle Türkçe
